Η σύγκρουση για το ζήτημα των μη κρατικών Πανεπιστημίων κλιμακώνεται το τελευταίο διάστημα, ενόψει του σχετικού νομοσχεδίου, που τέθηκε προ ημερών σε διαβούλευση.
Δεν είναι η πρώτη φορά που μας απασχολεί το ζήτημα των μη κρατικών Πανεπιστημίων. Είχε τεθεί ξανά το 2007, και έκτοτε παρέμεινε ως σημείο μείζονος διαφωνίας τόσο μεταξύ πολιτικών, όσο και μεταξύ δημοσιολόγων. Μέχρι σήμερα κυριάρχησαν στη δημόσια πολιτική όσοι υποστήριζαν ότι η ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ θα οδηγούσε αυτομάτως σε υποβάθμιση του δημοσίου Πανεπιστημίου. Το Δημόσιο Πανεπιστήμιο παρέμεινε έτσι μέχρι και σήμερα «αλώβητο» και «προφυλαγμένο». Έγινε όμως καλύτερο; Η κοινή, λυπηρή διαπίστωση είναι ότι δυστυχώς δεν κατόρθωσε να απαλλαγεί από τα χρόνια προβλήματα που το ταλανίζουν: την γραφειοκρατία, την υποστελέχωση, την ισοπεδωτική νομοθετική ομοιομορφία, τον κρατικό εναγκαλισμό, αλλά και την κουλτούρα των καταλήψεων σε μια κακώς εννοούμενη και διαστρεβλωτική αντίληψη του ασύλου.
Η σύνδεση της αναβάθμισης, ή μη, του δημόσιου Πανεπιστημίου με την ίδρυση μη κρατικών Πανεπιστημίων είναι άτοπη και ιδεοληπτική. Εξάλλου στην Ευρώπη, όπου δεν υπάρχει συνταγματική προστασία του δημόσιου χαρακτήρα των πανεπιστημίων, τίποτα δεν τα εμπόδισε να υπερτερούν σε ακαδημαϊκή φήμη των μη κρατικών.
Η ελευθερία ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων, που ισχύει σε όλη την Ευρώπη έχει παράλληλα σοβαρές πρακτικές συνέπειες στο πεδίο της παροχής υπηρεσιών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της αναγνώρισης επαγγελματικών δικαιωμάτων.
Είναι γνωστό ότι ιδιωτικά «πανεπιστήμια» με διάφορες μορφές, εδώ και χρόνια, δραστηριοποιούνται ήδη στην πράξη στη χώρα μας, χωρίς το ρυθμιστικό τους πλαίσιο να εξασφαλίζει την απαιτούμενη ποιότητα σπουδών. Το συμφέρον της κοινωνίας επιβάλλει να προχωρήσουμε, διασφαλίζοντας με αυστηρούς όρους την ισότιμη πρόσβαση στην επιστημονική γνώση και την χωρίς εξαρτήσεις έρευνα που αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της συνοχής και της ανάπτυξης της κοινωνίας.
Από τα μη κρατικά Πανεπιστήμια δεν κινδυνεύει κανείς. Ούτε η γνώση, ούτε η εκπαίδευση, ούτε η χώρα, ούτε η ελληνική οικογένεια.
Αντιθέτως, η χώρα και τα δημόσια πανεπιστήμια έχουν μόνο να κερδίσουν. Τόσο γιατί η λειτουργία μη κρατικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα θα οδηγήσει σε σημαντική ανάσχεση του ρεύματος εξόδου Ελλήνων φοιτητών σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, όσο και γιατί το ακαδημαϊκό περιβάλλον συνολικά, μέσα από συνέργειες που θα αναπτυχθούν και τον επιστημονικό ανταγωνισμό που θα ενισχυθεί, σίγουρα θα ωφεληθεί.
Η τριτοβάθμια δημόσια εκπαίδευση πρέπει να καταστεί συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας, η οποία πίστεψε στην εκπαίδευση, περισσότερο από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα, αν κρίνουμε από τις στερήσεις στις οποίες υποβάλλονται οι γονείς εδώ και χρόνια προκειμένου να σπουδάσουν τα παιδιά τους. Και οφείλουμε αυτό να το σεβαστούμε. Όχι απαγορεύοντας την λειτουργία μη κρατικών Πανεπιστημίων, αλλά αναβαθμίζοντας τα δημόσια και επιβάλλοντας στα μη κρατικά αυστηρές προϋποθέσεις λειτουργίας και συνεχή αξιολόγηση του επιστημονικού τους έργου και του διδακτικού τους προσωπικού.
Οι στόχοι αυτοί φαίνεται να προσεγγίζονται στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας, δεδομένου ότι τα παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων με τη μορφή Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Ν.Π.Π.Ε.), θα λειτουργούν μετά από αδειοδότηση, αξιολόγηση και πιστοποίηση από κρατικά όργανα των προγραμμάτων σπουδών τους, καθώς και των κτιριακών, εργαστηριακών και ερευνητικών υποδομών τους.
Την ίδια στιγμή, το νομοσχέδιο προβαίνει σε περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας των δημόσιων πανεπιστημίων, μέσω της ενίσχυσης του αυτοδιοίκητου (π.χ. με τη διευκόλυνση της διαδικασίας ανάδειξης και λειτουργίας των οργάνων διοίκησής τους) και της ενίσχυσης της οικονομικής και της διοικητικής αυτοτέλειάς τους (όπως με την αναβάθμιση του ρόλου των ΕΛΚΕ). Επιπλέον, ενισχύεται η εξωστρέφειά τους με τη χρηματοδότηση κοινών προγραμμάτων σπουδών β’ κύκλου, με τη δυνατότητα φοιτητές τρίτων χωρών να παρακολουθούν ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών και με την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού των διαδικασιών τους.
Η κοντόφθαλμη, ισοπεδωτική ρητορική της αντιπολίτευσης προσφέρει κακές υπηρεσίες, όχι μόνο στην ίδια, που αδυνατεί να ξεπεράσει τις αγκυλώσεις της, αλλά πρωτίστως στη χώρα και την ελληνική οικογένεια, που νοιάζεται όχι για τους πολιτικούς διαγκωνισμούς, αλλά για το μέλλον των παιδιών μας.
Η οικοδόμηση μιας ισχυρής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι εθνικό πρόταγμα, και τόσο ο πολιτικός όσο και ο ακαδημαϊκός κόσμος της χώρας έχουν υποχρέωση δημιουργικής συνεισφοράς, και όχι οπισθοδρομικής καθήλωσης.