Περιμένοντας τον Ερντογάν στην Αθήνα, επανέρχονται στο δημόσιο διάλογο τα γνωστά ερωτήματα που μας απασχολούν εδώ και πολλές δεκαετίες.
Πρώτο απ´ όλα, το πιο βασικό: Πρέπει να κάνουμε διάλογο με την Άγκυρα ή όχι; Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έλεγε ότι ή θα συζητάμε με την Τουρκία ή θα πάμε για πόλεμο. Συζητώ δεν σημαίνει υποχωρώ. Η ιδέα ότι ο διάλογος είναι επικίνδυνος απορρέει από έλλειψη αυτοπεποίθησης και συνήθως διατυπώνεται από όσους πιστεύουν ότι η Ελλάδα θα βγει χαμένη, αν οδηγηθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τη μια και μοναδική διαφορά που η ίδια αποδέχεται ότι έχει με την Τουρκία: την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.
Όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις έκαναν διάλογο με την Άγκυρα. Άλλωστε, ο διάλογος υπηρετούσε πάντοτε διττό στόχο: αφ´ ενός μια πολιτική κατευνασμού έναντι ενός δύσκολου γείτονα και αφ´ ετέρου ένα μήνυμα στη διεθνή σκηνή ότι η χώρα δεν είναι αδιάλλακτη, παρά το γεγονός ότι έχει έναν προληπτικό γείτονα. Με εξαίρεση τις αρχές της δεκαετίας του ‘80 που ο Ανδρέας Παπανδρέου έλεγε «όχι» στο διάλογο - μέχρις ότου αλλάξει και αυτός στάση και κάνει τελικά διάλογο με τον Οζάλ - όλοι οι άλλοι Έλληνες πρωθυπουργοί συνομιλούσαν με την Τουρκία, χωρίς ποτέ να βγουν ζημιωμένοι από αυτή την πολιτική επιλογή.
Τι μπορεί, όμως, να επιδιώκει ρεαλιστικά σε αυτή τη φάση η Ελλάδα από το διάλογο με την Τουρκία;
Πρώτον, να παγιωθεί η μείωση της έντασης, γεγονός που εάν επιτευχθεί, δημιουργεί ένα κεντημένο και για το μέλλον. Ήδη και μόνο ότι για 10 μήνες έχουν σταματήσει οι υπερπτήσεις και η ρητορική της «γαλάζιας πατρίδας», υπάρχει ένα ορατό όφελος και για τις δυο χώρες.
Δεύτερον, σε ζητήματα χαμηλής πολιτικής - Οικονομία, Τουρισμό, Επενδύσεις - οι αναπτυξιακές ευκαιρίες είναι πολλές και οι δυνατότητες μεγάλες μέσα από τη συνεννόηση Αθήνας - Άγκυρας, επίσης προς όφελος και των δυο πλευρών.
Τρίτον, στο μεταναστευτικό, που αναδεικνύεται σε μείζον πρόβλημα τα τελευταία χρόνια, τα βήματα που έχουν γίνει τους τελευταίους μήνες σημαίνουν πολλά. Με βάση τα στοιχεία που ανακοίνωσε το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, το τρίμηνο Σεπτεμβρίου - Νοεμβρίου ο αριθμός των αφίξεων έχει μειωθεί κατά 60%. Η μείωση αυτή σχετίζεται πρωτίστως με τη βελτίωση της συνεργασίας Αθήνας - Άγκυρας, η οποία θα επισφραγιστεί με τη συμφωνία για την παρουσία ενός Έλληνα αξιωματικού στη Σμύρνη κι ενός Τούρκου στην Λέσβο. Από την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, την οποία επιχειρούσε επί μεγάλο χρονικό διάστημα, η Τουρκία έχει περάσει πλέον στη συνεργασία με την Ελλάδα για να περιοριστεί ο ρόλος των διακινητών. Γιατί; Πολύ απλά, γιατί αντιλαμβάνεται ότι έπεσε και η ίδια θύμα της πολιτικής που ακολούθησε. Πώς; Μέσω της προσέλκυσης παράτυπων μεταναστών στην Τουρκία, οι οποίοι λόγω της δικιάς μας καλής φύλαξης δεν μπορούσαν να περάσουν στην Ελλάδα. Έφτασε έτσι η Τουρκία κοντά στα πέντε εκατομμύρια μετανάστες, γεγονός που επιτείνει τα προβλήματα του Ερντογάν.
Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι το «καζάν, καζάν» του Τούρκου προέδρου, η ιδέα δηλαδή ότι οι δυο χώρες μπορούν να τα βρουν σε μια λογική «win - win”, με κέρδη και για τους δυο, έχει κάποια βάση. Αρκεί, βέβαια, να έχουμε κατά νου ότι ο Ερντογάν είναι απρόβλεπτος και επομένως κάθε συζήτηση ή συμφωνία μαζί του μπορεί ανά πάσα στιγμή να τιναχτεί στον αέρα. Και βέβαια, να μην είμαστε ούτε αφελείς ούτε υπεραισιόδοξοι, θεωρώντας ότι η Τουρκία θα δεχτεί υπό τις παρούσες συνθήκες την υπογραφή ενός συνυποσχετικού για την επίλυση του θέματος της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στην Χάγη.