Δεν θα σχολιάσω, σε αυτό το σημείωμα, το παλιότερο καταστροφικό αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ που ήθελε να γίνει η Ελλάδα Βενεζουέλα ( συνέντευξη Τσίπρα στο λατινοαμερικάνικο κανάλι Telesur, 12/6/2012).
Ούτε θα θυμίσω όσα αποκάλυψε το 2017 πρώην υπουργός της κυβέρνησης της Βενεζουέλας, υπό καθεστώς ανωνυμίας, λέγοντας ότι ο Αλέξης Τσίπρας την περίοδο 2012-2013 είχε ξεκινήσει επαφές με τη Ρωσία, την Κίνα και τη Βενεζουέλα, ενώ όταν συνειδητοποίησε ότι δεν μπορεί να εξασφαλίσει κάποια συγκεκριμένη βοήθεια από αυτές τις χώρες, στράφηκε στο Εκουαδόρ, στην Αργεντινή και τη Βραζιλία.
Άγιο είχαμε και σωθήκαμε, αυτό να κρατήσουμε.
Την πλήρωσε, στο μεταξύ, η Βενεζουέλα.
Έκτοτε, ο ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς ίχνος αυτοκριτικής, εγκατέλειψε το πρότυπο του αριστερού δικτάτορα Μαδούρο και αναζήτησε αλλού ένα πολιτικό αφήγημα: το βρήκε στους Podemos της Ισπανίας που αφού ταλαιπώρησαν με ακυβερνησία τη χώρα, συνασπιζόμενοι με τους Σοσιαλιστές, «κατέρρευσαν» στις πρόωρες τοπικές εκλογές της Μαδρίτης, το 2021, με το ποσοστό τους να μην ξεπερνά το 7%. Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας αποχώρησε από την πολιτική και αναγκάστηκε να πάει σπίτι του.
Τώρα λοιπόν ο ΣΥΡΙΖΑ, όσο λιγοστεύουν τα παγκόσμια παραμύθια, στρέφεται στην «προοδευτική διακυβέρνηση» της Πορτογαλίας. Όπου, ελέω απλής αναλογικής, το 2015, παρότι κέρδισε τις εκλογές ο συνασπισμός της δεξιάς, υπό τον πρώην πρωθυπουργό Κοέλιου, έπεσε μέσα στη Βουλή, μετά από δέκα ημέρες, όταν συνασπίστηκαν οι Σοσιαλιστές του Αντόνιο Κόστα με τους Κομμουνιστές και το Μπλόκο της Αριστεράς, και σχημάτισαν κυβέρνηση. Για πρώτη φορά στην ιστορία της Πορτογαλίας, ένας συνασπισμός σοσιαλιστών και αριστερών έφερε στην εξουσία μια «προοδευτική διακυβέρνηση». Αργότερα, το 2019, οι Κομμουνιστές κατέρρευσαν στις εκλογές, ο Κόστα ενισχύθηκε και σχημάτισε κυβέρνηση μειοψηφίας. Οι αριστερο-κομμουνιστές συμφώνησαν τότε πως ο Κόστα μπορούσε να περνά τους νόμους… αλά καρτ.
Πριν από δέκα ημέρες, λοιπόν, αυτή ακριβώς η κυβέρνηση μειοψηφίας του Κόστα έχασε τη «δεδηλωμένη», όταν αριστεροί και Κομμουνιστές αποφάσισαν να μην ψηφίσουν τον προϋπολογισμό του 2022.
Προφανώς οι εύθραυστες ισορροπίες ήταν γραφτό να οδηγήσουν στην πρωτοφανή κρίση. Κάθε άλλο παρά τυχαία οι Πορτογάλοι αποκαλούν την παράδοξη συμμαχία, που κυβέρνησε τη χώρα από το 2015, «geringonça», ένα «συνονθύλευμα», ένα «πράγμα», ένα «κακοσχηματισμένο εργαλείο», όπως το βάφτισε ο πρώην συντηρητικός αντιπρόεδρος Πάουλο Πόρτας.
Πρώτη παρατήρηση: όπου μπλέκονται πολλοί αριστεροί, έρχεται αργά ή γρήγορα ακυβερνησία και χάος. Πράγματι, στις 3 Νοεμβρίου, η βουλή της Πορτογαλίας θα διαλυθεί και πρόωρες εκλογές αναμένονται για τον Ιανουάριο 2022. Ως τότε ακυβερνησία, πρόβλημα στον προϋπολογισμό και προβλήματα με το Ταμείο Ανάπτυξης.
Δεύτερη παρατήρηση: όλα αυτά συνέβησαν γιατί Κομμουνιστές και αριστεροί έστριψαν, με την πρώτη ευκαιρία, και ψήφισαν, μαζί με τα κόμματα της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς (!) κατά του σχεδίου προϋπολογισμού.
Η πολιτική περιπέτεια που περνάει η Πορτογαλία καταδεικνύει πόσο επικίνδυνο είναι το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ να ακολουθήσει η Ελλάδα το πορτογαλικό παράδειγμα «προοδευτικής διακυβέρνησης», με αφορμή την απλή αναλογική. Και βέβαια, αποκαλύπτει και τα περί Πορτογαλίας ψέματα που ακούγαμε τόσο καιρό.
Τι μας έλεγαν, λοιπόν, με κάθε ευκαιρία τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, με επικεφαλής τον ίδιο τον κ. Τσίπρα; Ότι «η αριστερή κυβέρνηση της Πορτογαλίας αύξησε τον κατώτατο μισθό», ενίσχυσε την υγεία και τα εισοδήματα» και ότι χρησιμοποιεί το Ταμείο Ανάκαμψης για να ενισχύσει τους ασθενέστερους και τις μικρές επιχειρήσεις.
Όμως τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Η αριστερά έριξε την κυβέρνηση στην Πορτογαλία ακριβώς επειδή την κατηγορεί ότι δεν κάνει κοινωνική πολιτική. Οι Κομμουνιστές π.χ απαιτούσαν μεγάλη αύξηση του κατώτατου μισθού ώστε να περάσει από 665 ευρώ το μήνα που είναι σήμερα στα 850 ευρώ. Η Σοσιαλιστική κυβέρνηση του Κόστα αντιπρότεινε μια σταδιακή αύξηση στα 705 ευρώ το 2022 και στα 750 ευρώ το 2023, που οι Κομμουνιστές θεώρησαν «ψίχουλα». Απέρριψαν, επίσης, την αύξηση των 10 ευρώ στις συντάξεις που προέβλεπε το κυβερνητικό σχέδιο προϋπολογισμού.
Οι διαφωνίες αφορούσαν, επίσης, το αν οι παιδικοί σταθμοί θα ήταν δωρεάν. Η κυβέρνηση πρότεινε να γίνει σταδιακά, ενώ οι Κομμουνιστές το ήθελαν άμεσα. Επίσης, τα μέτρα για την ενίσχυση της δημόσιας υγείας κρίθηκαν ανεπαρκή από την αριστερά, όπως και η αλλαγή στα εργασιακά. Οι δύο αριστεροί εταίροι ζητούσαν επίσης πλαφόν στις τιμές των ενοικίων, πράγμα που απέρριψε η κυβέρνηση (Le Monde 28/10).
Έτσι, παρά τις υποχωρήσεις τις οποίες η κυβέρνηση Κόστα δήλωνε έτοιμη να κάνει, στην τελική εκδοχή του προϋπολογισμού, το Κομμουνιστικό Κόμμα και το Αριστερό Μπλοκ την κατηγόρησαν ότι δεν έκανε αρκετά για να αυξήσει την αγοραστική δύναμη των Πορτογάλων ή την χρηματοδότηση των δημοσίων υπηρεσιών. Καταψήφισαν, και η κυβέρνηση έπεσε. Κομμουνιστές και Ριζοσπάστες καταψήφισαν ακριβώς επειδή πίστευαν ότι ο προϋπολογισμός δεν περιελάμβανε αυτά τα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ λέει πως έγιναν στην Πορτογαλία.
Ας δούμε, λοιπόν, τι έλεγε στις 23 Οκτωβρίου 2021 ο κ. Τσίπρας στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. «…Το βλέπουμε στην Πορτογαλία, με την προοδευτική κυβέρνηση Κόστα, που αυξάνει και αυτή τον κατώτατο μισθό, θωρακίζει το σύστημα υγείας και κατευθύνει τους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης όχι στις μεγάλες επιχειρήσεις για να κάνουν πάρτι λίγοι και εκλεκτοί, αλλά στην παιδεία, τη στέγαση, την περιβαλλοντική πολιτική και τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων».
Όμως, δεν έγιναν έτσι τα πράγματα από την κυβέρνηση Κόστα και την έριξαν οι αριστεροί, μαξιμαλιστές εταίροι του. Καμιά σχέση δεν έχει η αλήθεια με την εικονική πραγματικότητα που χρόνια προβάλλει ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι τάχα είναι δυνατόν μια κυβέρνηση μειοψηφίας, σε συνασπισμό με Ριζοσπάστες και Κομμουνιστές, να μπορεί να κυβερνά αδιατάρακτα και να βγάζει μια χώρα από την κρίση.
Τρίτη παρατήρηση: Το μόνο που πρέπει σαν Έλληνες να ζηλέψουμε από την ετερόκλητη και θνησιγενή κυβέρνηση της Πορτογαλίας είναι ότι όλα τα κόμματα, και η αριστερά, συνασπίστηκαν και συντονίστηκαν για να πολεμήσουν μαζί την πανδημία του κορωνοϊού. Τώρα που η πανδημία στην Πορτογαλία βρίσκεται σε ύφεση και ο εμβολιασμός πέτυχε, αποκαλύφθηκαν τα προβλήματα της «προοδευτικής διακυβέρνησης» που θα είχαν εμφανιστεί πολύ νωρίτερα, αν δεν είχαν παγώσει λόγω κορωνοϊού.
Όπως είναι τώρα τα πράγματα, οι εκλογές στην Πορτογαλία δεν μπορούν να διεξαχθούν πριν από τον Ιανουάριο 2022 και νέος προϋπολογισμός δεν θα έχει ψηφιστεί πριν από τον Απρίλιο 2022, στην καλύτερη περίπτωση. Ως τότε, θα ισχύει ο γνωστός πορτογαλικός κανόνας του ενός δωδεκάτου. Δηλαδή όταν δεν έχει ψηφιστεί προϋπολογισμός, το Κράτος μπορεί να ξοδεύει κάθε μήνα μόνο το ένα δωδέκατο του ποσού που ξόδευε τον προηγούμενο χρόνο, καλύπτοντας μόνο τα απολύτως αναγκαία. Ουσιαστικά, το Κράτος θα λειτουργεί με τον προϋπολογισμό του προηγούμενου έτους. Μπράβο στην αριστερά που θα ταλαιπωρεί τους Πορτογάλους, ακόμη και εν τη απουσία της!
Αυτό σημαίνει, επιπλέον, πως τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης θα σκαλώσουν, έως ότου εγκριθεί ο νέος προϋπολογισμός, την ώρα που η Πορτογαλία ετοιμαζόταν να λάβει 16 δις. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Έτσι, από εκεί που μιλούσαμε για «Πορτογαλικό θαύμα» φτάσαμε στην Πορτογαλική τραγωδία λόγω «προοδευτικής διακυβέρνησης».
Παρατήρηση τέταρτη: η Αριστερά, παρά τον λαϊκισμό και τον μαξιμαλισμό της, δεν αναβαθμίστηκε στην Πορτογαλία. Κάθε άλλο. Το Κομμουνιστικό κόμμα κατέρρευσε στις βουλευτικές εκλογές του 2019 ενώ η αριστερά υποχώρησε σημαντικά και έχασε τον δήμο της Λισσαβώνας τον περασμένο Σεπτέμβριο 2021 (κέρδισαν οι συντηρητικοί). Μόνος κερδισμένος ο ρεαλιστής Σοσιαλιστής πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα που πιστεύει ότι «η κυβέρνηση βγαίνει με το κεφάλι ψηλά» με τις περικοπές στον προϋπολογισμό και ελπίζει σε αυξημένη πλειοψηφία τον Ιανουάριο του 2022, χωρίς την ανάγκη εταίρων από την παλαβή αριστερά της Πορτογαλίας.
Δεν επιχαίρει κανείς για όσα συμβαίνουν στην Πορτογαλία. Αλλά αποτελεί χαρακτηριστικό αντι-παράδειγμα για την Ελλάδα μια χώρα που υποχρεώνεται να πορεύεται, ελέω απλής αναλογικής, με κυβερνήσεις προοδευτικής μειοψηφίας - με αποτέλεσμα την απόλυτη ασυνεννοησία, που αναπόφευκτα οδηγεί σε κυβερνητικές κρίσεις. Όπως έγραψε και το πορτογαλικό περιοδικό Visão «ένα πράγμα είναι σίγουρο, η geringonça πέθανε και ενταφιάστηκε, ελπίζουμε οριστικά» (Courrier International, 28/10/21).