Την ανησυχία του για την εντεινόμενη κατάσταση στη Μέση Ανατολή και τη διάχυση της κρίσης στην περιοχή, με την εμπλοκή των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα και της Χεζμπολάχ στο βόρειο τμήμα του Ισραήλ, εξέφρασε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σε συνέντευξή του στο σαουδαραβικό κανάλι Al Arabiya κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Ριάντ.
Ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα
Ο υπουργός Εξωτερικών προέταξε την ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης της ανθρωπιστικής βοήθειας, λόγω της αυξανόμενης ανθρωπιστικής κρίσης, με βιώσιμους διαδρόμους που θα οδηγούν απευθείας στη Γάζα, για την παροχή των απαραίτητων εργαλείων, υποδομών και ιατρικής περίθαλψης, αλλά και περιορισμού των εχθροπραξιών στην ευρύτερη περιοχή, προκειμένου να εξευρεθεί μια βιώσιμη και διαρκής λύση. Χαρακτήρισε απαράδεκτο να υπάρχει σήμερα μια κατάσταση όπου άνθρωποι κρατούνται όμηροι και ζήτησε την άμεση απελευθέρωση των ομήρων. Παράλληλα, επισήμανε ότι υπάρχει δικαίωμα αυτοάμυνας που εδράζεται στο Διεθνές Δίκαιο, αλλά θα πρέπει να ασκείται εντός των ορίων του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου.
Σκιαγραφώντας την ανησυχητική αυτή κατάσταση, ο Γιώργος Γεραπετρίτης έστειλε το μήνυμα πως η Ελλάδα είναι υπέρ της εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου και ότι ασκεί μια πολιτική απόλυτα βασισμένη σε αρχές και κανόνες όσον αφορά τη Μέση Ανατολή, όπως και σε κάθε άλλο θέμα εξωτερικής πολιτικής. «Πρέπει να εφαρμόζουμε τα ίδια μέτρα και τα ίδια σταθμά σε όλες τις καταστάσεις εχθρότητας και επιθετικότητας. Γι' αυτό και από την αρχή δηλώσαμε με πολύ κατηγορηματικό τρόπο ότι η Ελλάδα τάσσεται κατά της επιθετικότητας, κάθε εχθροπραξίας, κάθε μορφής τρομοκρατίας. Κάναμε σαφή διάκριση μεταξύ της Χαμάς, της τρομοκρατικής οργάνωσης, και του παλαιστινιακού λαού, τον οποίο σαφώς σεβόμαστε και με τον οποίο διατηρούμε ισχυρούς ιστορικούς δεσμούς. Και από την άλλη πλευρά, αυτό που είπαμε είναι ότι πρέπει να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειες του πολέμου κατά των αμάχων και να δημιουργήσουμε βιώσιμους ανθρωπιστικούς διαδρόμους» υπογράμμισε.
Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος, διαμήνυσε ακόμη πως η Ελλάδα θεωρεί κάθε είδους αναθεωρητισμό απαράδεκτο και υπογράμμισε την ανάγκη εφαρμογής ενιαίων μέτρων και σταθμών σε όλες τις καταστάσεις.
Μεσανατολικό: Η Ελλάδα υπέρ της λύσης δύο κρατών
Ειδικότερα για το Μεσανατολικό, τόνισε πως η Ελλάδα υποστηρίζει σαφώς τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ σχετικά με τη λύση των δύο κρατών στα εδαφικά όρια του 1967, σημειώνοντας ότι αυτό θα πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης για οποιαδήποτε συζήτηση για την εποχή μετά τον πόλεμο. Διέκρινε ως σημαντικό αυτή τη στιγμή να υπάρξει ένας συνασπισμός κυβερνήσεων και ηγετών προκειμένου να προωθηθεί η ιδέα μιας βιώσιμης λύσης.
Σε ερώτηση από τη Σαουδάραβα δημοσιογράφο αν υπάρχει προοπτική η Ελλάδα να αναλάβει διαμεσολάβηση και να θέσει τέλος σε αυτή τη σύγκρουση, ιδίως μιας και η Ελλάδα διατηρεί ιστορικά καλές σχέσεις και με τα δύο μέρη, το Ισραήλ και τους Παλαιστίνιους, ο κ. Γεραπετρίτης επανέλαβε πως η χώρα μας έχει υιοθετήσει σαφή θέση αρχών από την αρχή αυτής της κατάστασης και επισήμανε πως έχει αποκτήσει ισχυρό διπλωματικό κεφάλαιο. «Συνομιλούμε με όλους τους δρώντες και όλα τα μέρη. Είμαστε, θεωρώ, ιδιαιτέρως αξιόπιστοι συνομιλητές στο θέμα αυτό και προσφέρουμε καλές υπηρεσίες. Ήδη νομίζω ότι έχουμε προσφέρει διαμεσολάβηση σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υποβάλαμε ένα αρχικό σχέδιο που έγινε συνολικά αποδεκτό από την ΕΕ και ιδιαίτερα από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, σχετικά με την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Και τώρα νομίζω ότι είμαστε σε θέση να διαμεσολαβήσουμε με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη».
Υπογραμμίζοντας πως η Ελλάδα συνομιλεί τόσο με τους Ισραηλινούς όσο και με τους Παλαιστίνιους, αναφέρθηκε αφενός στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με το νέο υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ, σημειώνοντας ότι είχαν μια εκτενή συζήτηση σχετικά με τη μεταπολεμική κατάσταση, αλλά και σχετικά με τα μέσα για την παροχή μιας πιο ουσιαστικής ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα, και αφετέρου στη συνάντηση που θα έχει με τον Παλαιστίνιο υπουργό Εξωτερικών στην Αθήνα την επόμενη εβδομάδα, με τον οποίο βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία. Κληθείς να απαντήσει για τα θέματα που θα συζητηθούν στη συνάντηση με τον Παλαιστίνιο υπουργό, ο κ. Γεραπετρίτης επισήμανε: «Είναι πράγματι σημαντικό να παρέχουμε περαιτέρω νομιμοποίηση. Πρέπει να έχουμε αξιόπιστους συνομιλητές για την επόμενη μέρα. Είναι απολύτως απαραίτητο να συνομιλούμε με τους Παλαιστίνιους, τον παλαιστινιακό λαό, ο οποίος έχει υποφέρει πράγματι πολύ στο παρελθόν και πρέπει να υπάρξουν σημαντικές προοπτικές για το μέλλον και την ευημερία του. Αυτό που θεωρώ μείζονος σημασίας αυτή τη στιγμή είναι η συμμετοχή της Παλαιστινιακής Αρχής στις συζητήσεις για την επόμενη μέρα. Είναι επίσης σημαντική η διασφάλιση ύπαρξης μιας αποτελεσματικής διοίκησης που θα εξασφαλίζει το μέλλον του παλαιστινιακού λαού, αλλά και θα καθορίζει την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή, και ιδιαίτερα στα Παλαιστινιακά Εδάφη, χωρίς καμία εμπλοκή της τρομοκρατίας».
Ερωτηθείς για τη στάση της ΕΕ, αναγνώρισε ότι υπάρχει διάσταση απόψεων. «Κάθε κράτος-μέλος έχει τη δική του άποψη για το πώς πρέπει να αναπτύξει την αντίστοιχη εξωτερική πολιτική του. Όμως, όλοι συμφωνούμε στην ανάγκη παροχής επαρκούς και ουσιαστικής ανθρωπιστικής βοήθειας και όλοι μας επιθυμούμε να δούμε, το συντομότερο δυνατόν, τον τερματισμό αυτών των πολέμων. Αυτό που συμβαίνει στην παρούσα φάση είναι πέρα από κάθε φαντασία. Αντιλαμβανόμαστε ότι η κατάσταση που πυροδότησε την 7η Οκτωβρίου οδήγησε σε αυτές τις εχθροπραξίες, αλλά πρέπει να αντιμετωπίσουμε το ανθρωπιστικό ζήτημα και να εργαστούμε για βιώσιμη ειρήνη στην περιοχή» επισήμανε επιπροσθέτως.
Στρατηγική η συνεργασία Ελλάδας - Σαουδικής Αραβίας
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο υπουργός Εξωτερικών στην επίσκεψή του στο Ριάντ, κάνοντας λόγο για στρατηγική συνεργασία και πολύ ισχυρή σχέση μεταξύ της Ελλάδας και της Σαουδικής Αραβίας και εκφράζοντας τη βούληση για περαιτέρω ενίσχυσή της. «Έχουμε συμφωνήσει στη συγκρότηση Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στο εγγύς μέλλον. Και αναμένουμε ότι εντός του τρέχοντος έτους, εντός του 2024, θα ξεκινήσουμε αυτόν τον σημαντικό στρατηγικό διάλογο. Έχουμε υπογράψει πολλές συμφωνίες σε διάφορους τομείς» σημείωσε
Ειδικότερα στάθηκε στις συμφωνίες στον ενεργειακό τομέα. «Υπογράψαμε το 2022 Μνημόνιο μεταξύ των δύο υπουργείων Ενέργειας, το οποίο πρόκειται να αναπτύξουμε περαιτέρω. Ιδιαίτερη έμφαση δίνω στη μεταφορά πράσινου υδρογόνου από τη Σαουδική Αραβία στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όχι μόνο για τις διμερείς σχέσεις, αλλά και για τις σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Σαουδικής Αραβίας. Είναι επίσης σημαντικό για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης, που συνιστά τεράστιο πρόβλημα, παγκόσμιο πρόβλημα, αλλά ιδιαίτερα για τη Μεσόγειο Θάλασσα. Έχουμε επίσης συνάψει συμφωνία για την ηλεκτρική διασύνδεση, τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των δύο χωρών».
Μάλιστα, ο κ. Γεραπετρίτης θέλησε να τονίσει ότι η διμερής συνεργασία θα αποτελέσει την ενεργειακή γέφυρα από τη Σαουδική Αραβία προς την Ευρώπη.
Επιπλέον, αναφέρθηκε στη σημαντική συμφωνία για τον διάδρομο δεδομένων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και της Ελλάδας. «Είναι πολύ σημαντική συμφωνία, διότι στη βάση αυτή μπορούμε να αναπτύξουμε και άλλους τομείς και άλλες συνέργειες» σημείωσε.
Ευρύτερα υπογράμμισε ότι στο πλαίσιο των διμερών σχέσεων, οι δύο χώρες μοιράζονται παρόμοια συμφέροντα όσον αφορά τον Διάδρομο Ινδίας-Μ.Ανατολής-Ευρώπης, ο οποίος θα αναπτύξει περαιτέρω τις γέφυρες μεταξύ Ασίας και Ευρώπης.
Δεν παρέλειψε να απευθύνει κάλεσμα για επενδύσεις στην Ελλάδα, επισημαίνοντας ότι η χώρα μας έχει μια ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία και ότι πρόσφατα πέτυχε την επενδυτική βαθμίδα.
Απαντώντας στην ερώτηση ότι δεκαετία του 1970 ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης, ένας Έλληνας αρχιτέκτονας και πολεοδόμος, κλήθηκε να συνεισφέρει την τεχνογνωσία του στην αναπτυσσόμενη πόλη του Ριάντ και αν διαθέτουν σήμερα οι Έλληνες αρχιτέκτονες και επενδυτές ανάλογο ενθουσιασμό και ενδιαφέρον για να συμμετάσχουν στην ποικιλόμορφη πρωτοβουλία αστικής ανάπτυξης που λαμβάνει χώρα στο Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, ο υπουργός απάντησε: «Διαθέτουμε σημαντική τεχνογνωσία σε πολλούς τομείς, όπως, για παράδειγμα, στον τουρισμό, την ενέργεια, τις κατασκευές, όπως αναφέρατε, την αρχιτεκτονική, αλλά και σε άλλους τομείς, όπως στον πολιτισμό και την εκπαίδευση. Θα ήμασταν δε, περισσότερο από πρόθυμοι να συμμετάσχουμε σε αυτό το τεράστιο εγχείρημα του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας για την περαιτέρω ανάπτυξη του νέου οράματος “Vision 2030”».
Αποκρυσταλλώνοντας την προοπτική των διμερών σχέσεων, ο κ. Γεραπετρίτης εξέφρασε την πεποίθηση ότι η συνεργασία μεταξύ των δύο κυβερνήσεων και των δύο λαών έχει τεράστιες δυνατότητες.
Να επανεργοποιηθεί η κοινή δήλωση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας για το μεταναστευτικό
Τέλος, η συνέντευξη περιστράφηκε γύρω από τις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία, το Κυπριακό και τα ενεργειακά. Αναφορικά με τις σχέσεις με την Τουρκία, ο υπουργός έκανε λόγο για νέα σελίδα με την υπογραφή της διακήρυξης για τις σχέσεις καλής γειτονίας. «Με την Τουρκία είμαστε γειτονικές χώρες και η γεωγραφία μας ενώνει, επομένως πρέπει να μάθουμε να ζούμε μαζί. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν ισχυρά ιστορικά βάρη προερχόμενα από το παρελθόν και τώρα προσπαθούμε να εισέλθουμε σε νέα φάση σχέσεων καλής γειτονίας και πιο ειλικρινούς αλληλεπίδρασης» ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών. Εξίσου, τόνισε πως είναι σημαντικό οι δύο χώρες να βρίσκονται σε διάλογο και εξέφρασε την πεποίθηση ότι μπορούν να προχωρήσουν βήμα-βήμα σε μια καλύτερη σχέση και ότι αυτή μπορεί να είναι λειτουργική και βιώσιμη.
Σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, είπε πως είναι ένα διεθνές ζήτημα και συμπλήρωσε ότι τους τελευταίους οκτώ μήνες η Ελλάδα ανέπτυξε μια πιο ολοκληρωμένη πολιτική με την Τουρκία στο θέμα αυτό. «Βρισκόμαστε σε συνομιλίες με την αστυνομία και το λιμενικό. Και καταφέραμε να μειώσουμε τις μεταναστευτικές ροές και να καταδιώξουμε τους διακινητές που δρουν στην ευρύτερη περιοχή» παρατήρησε και προέταξε ως σημαντικό να επανενεργοποιηθεί η κοινή δήλωση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας, προκειμένου να βελτιωθεί η αναλογία των επιστροφών. «Χρειάζεται να υπάρξει μια διεθνής συνεργασία για τη μετανάστευση, διότι αναμένουμε ότι θα υπάρξει αύξηση των ροών στο εγγύς μέλλον» πρόσθεσε.
Χαιρέτισε τον διορισμό από τον ΟΗΕ νέας ειδικής απεσταλμένης για το Κυπριακό
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε πως «αν καταφέρουμε να βελτιώσουμε τις διμερείς σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, αυτό θα το επηρεάσει θετικά», επισημαίνοντας ωστόσο παράλληλα ότι οι δύο χώρες έχουν διαφορετικές απόψεις σε αυτό το θέμα. «Συμμορφωνόμαστε πλήρως - και είμαστε ιδιαίτερα αυστηροί σε αυτό - με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία στην Κύπρο, που θα επιτρέπει τόσο στους Ελληνοκύπριους, όσο και στους Τουρκοκύπριους να συνυπάρξουν κάτω από ένα ενιαίο ομόσπονδο κράτος. Επομένως, ναι έχουμε διαφορετική άποψη. Αλλά είμαι πολύ θετικός και πιστεύω ότι και η κυπριακή κυβέρνηση συμμερίζεται αυτή την άποψη, δηλαδή ότι η βελτίωση των διμερών μας σχέσεων με την Τουρκία θα βελτιώσει και την κατάσταση στην Κύπρο» εξήγησε. Συνάμα, καλωσόρισε τον διορισμό από τα Ηνωμένα Έθνη της νέας ειδικής απεσταλμένης, της πρώην υπουργού Εξωτερικών της Κολομβίας, κας Cuéllar, εκφράζοντας την άποψη ότι αυτό συνιστά καλή ένδειξη για την επανέναρξη των συνομιλιών, αλλά και την ελπίδα ότι σύντομα θα έχουμε κάποιες εξελίξεις στο θέμα αυτό.
Κομβικός ο ρόλος της Ελλάδας για τη δημιουργία ενεργειακών διαδρόμων Άπω Ανατολής - Μέσης Ανατολής και Ευρώπης
Τέλος, όσον αφορά τους ενεργειακούς διαδρόμους, ο υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε ως απολύτως απαραίτητο να ενισχυθούν περαιτέρω σχέδια έργων που θα επιτρέψουν να δημιουργηθούν ενεργειακές γέφυρες μεταξύ της Μέσης Ανατολής και της Άπω Ανατολής με την Ευρώπη. Σε αυτό το πρίσμα, ανέδειξε τον ρόλο που έχει να επιτελέσει η Ελλάδα ως ιδιαίτερα κομβικό.