Την πρόθεση να συζητηθούν με γενναιότητα ζητήματα που αγγίζουν τα θέματα που ταλανίζουν Ελλάδα και Τουρκία επί δεκαετίες εξέφρασε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σε χαιρετισμό που απηύθυνε στο συνέδριο του Κύκλου Ιδεών.
«Κάποια στιγμή θα πρέπει εκείνοι οι οποίοι ασκούν εξουσία να αντιλαμβάνονται ότι το κρίσιμο είναι να ενσωματώνεις στις πολιτικές σου το μέλλον, τις επόμενες γενεές. Η δικιά μου προδιάθεση, με την εντολή του πρωθυπουργού, είναι να αγγίξουμε με γενναιότητα τα θέματα τα οποία μας ταλανίζουν επί δεκαετίες» τόνισε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Γεραπετρίτης, και πρόσθεσε:
«Δεν είμαστε αιθεροβάμονες, είμαστε θετικοί. Έχουμε μία συγκρατημένη αισιοδοξία. Προχωράμε βήμα-βήμα, αλλά η διάθεσή μας είναι να μπορέσουμε να επιλύσουμε τα θέματα, έτσι ώστε οι γενιές που θα έρθουν να έχουν μία πατρίδα που θα είναι πιο ασφαλής και μια γειτονιά που θα τους προσφέρει ευημερία».
«Δε χρειάζεται, για να συνομιλείς με κάποιον, να μοιράζεσαι την κοσμοθεωρία του», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών. «Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι όταν είμαστε εκεί σε μια πολυκατοικία δεν χρειάζεται όλοι να πιστεύουμε το ίδιο για να μπορέσουμε να λύσουμε τα θέματα που απασχολούν την ασφάλεια, την καθαριότητα ή την τροφοδοσία της πολυκατοικίας. Καταλαβαίνουμε όλοι ότι δεν χρειάζεται να είμαστε σε όλα ταυτόσημοι, αλλά θα πρέπει να συζητούμε».
Γεραπετρίτης: Οι έξι βασικές αρχές στα ελληνοτουρκικά
Όπως επισήμανε ο κ. Γεραπετρίτης, υπάρχουν έξι βασικές αρχές στο θέμα της προσέγγισης με την Τουρκία:
- «Αρχή πρώτη, οφείλουμε να συζητούμε με τους γείτονές μας», επισήμανε. «Όπως λέει και ο πρωθυπουργός συχνά, η γεωγραφία μάς έχει κατατάξει δίπλα στην Τουρκία. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να αλλάξει και οφείλουμε να το διαχειριστούμε».
- «Αρχή δεύτερη, οδηγός μας παραμένει το Διεθνές Δίκαιο. Επανέρχομαι στο ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής αρχών. Εάν χρησιμοποιείς επιλεκτικά το Διεθνές Δίκαιο, σε κάθε περίπτωση που ανακύπτουν διεθνείς διαφορές κάποια στιγμή θα βρεθείς απέναντι από την ιστορία σου. Αν είσαι συνεπής με την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου, αργά ή γρήγορα θα δικαιωθείς».
- Τρίτον, όπως σημείωσε: «Θέματα που άπτονται της εθνικής κυριαρχίας είναι εκτός ατζέντας, δεν πρόκειται να τεθεί σε συζητήσεις ποτέ ένα ζήτημα που αφορά την εθνική κυριαρχία, δηλαδή θέματα τα οποία έχουν να κάνουν με μονομερή απόφαση της Ελλάδος».
- Τέταρτη αρχή είναι ότι «οφείλουμε να έχουμε τις δικλίδες ασφαλείας, αποσυμπίεσης, έτσι ώστε κάθε φορά που προκύπτει μία διαφορά ή μία διαφωνία, αυτό να μην καταλήγει σε ένταση και σε κρίση. Αυτό αισθάνομαι ότι έχουμε πετύχει σε ικανό βαθμό. Ίσως μερικές φορές να χρειάζεται να μιλάμε περισσότερο οι δύο υπουργοί. Ακόμα και ζητήματα ήσσονος πολιτικής, μικρής σημασίας, να φτάνουν στο υπουργικό επίπεδο για να επιλυθούν, αλλά ίσως αυτός να είναι ο τρόπος για να μπορούμε να επιλύουμε αναίμακτα ό,τι προβλήματα προκύπτουν».
- Πέμπτο, επισήμανε ο κ. Γεραπετρίτης, είναι πως «η μακρά περίοδος ησυχίας, την οποία βιώνουμε περίπου δέκα μήνες, είναι από μόνο του μία κατάκτηση. Είναι κάτι που δεν ήταν δεδομένο».
- Έκτο, τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών, είναι πως «την ειρήνη και την ευημερία δεν την προάγει κατά την άποψή μου η αδράνεια, την προάγει η ευθυκρισία και η γενναιότητα στις αποφάσεις τις οποίες λαμβάνεις».
«Το διεθνές κεφάλαιο που έχουμε αποκτήσει είναι δυσανάλογο της ιστορικής ισχύος που διαθέτουμε»
Όπως επισήμανε ο υπουργός Εξωτερικών στην τοποθέτησή του, υπάρχουν έξι κρίσεις οι οποίες προσδιορίζουν την εποχή μας: η επιθετικότητα, ο γενικός αναθεωρητισμός, η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση, η επισιτιστική κρίση και η κρίση δημόσιας υγείας.
Αυτές οι κρίσεις έχουν τρία βασικά χαρακτηριστικά, σημείωσε ο Γιώργος Γεραπετρίτης:
«Το πρώτο είναι ότι καταργούν τις βεβαιότητες. Δεν υπάρχει πια μία βεβαιότητα πάνω στην οποία μπορείς να χτίσεις και να εδραιώσεις μια προβλεψιμότητα για να μπορείς να οικοδομήσεις πολιτικές».
«Από εκεί που σκεφτόμασταν με βάση δεδομένα στην εξωτερική πολιτική, πλέον, νομίζω, η προοπτική διερεύνησης των πραγμάτων γίνεται στη βάση διερεύνησης σεναρίων. Ο επιτυχημένος υπουργός δεν είναι εκείνος ο οποίος προβλέπει τι θα γίνει, είναι εκείνος ο οποίος έχει την απάντηση για όλα τα δυνατά σενάρια, διότι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το τι θα γίνει», ανέφερε.
«Η δεύτερη ενότητα, η οποία διατρέχει τις μεγάλες κρίσεις της εποχής μας, είναι η υπερεδαφικότητα. Δεν υπάρχει καμία κρίση που να μπορεί να περιοριστεί γεωγραφικά και εξ αυτού του λόγου να έχει ένα περιορισμένο διαχυτικό αποτέλεσμα. Όλες πλέον οι κρίσεις έχουν ένα αποτέλεσμα εντελώς διαχυτικό».
Το τρίτο, σημείωσε, «είναι η απόλυτη ρευστότητα. Άλλο η αβεβαιότητα και άλλο ότι υπάρχει μία ρευστότητα η οποία παράγεται με τις αντιθέσεις».
«Η προσπάθεια που κάνουμε και η προσπάθεια που κάνω εγώ, για να μπορέσω να υπηρετήσω όσο το δυνατόν καλύτερα την πατρίδα μου από αυτό το χαρτοφυλάκιο, είναι να έχουμε αρχές στην εξωτερική μας πολιτική» επισήμανε ο υπουργός Εξωτερικών, και ανέλυσε τις τρεις αρχές τις οποίες υιοθετεί:
-Η πρώτη είναι η ενεργητική διπλωματία. «Ως ενεργητική διπλωματία εννοώ πάντοτε την προσπάθεια η οποία γίνεται να είμαστε μπροστά από τα γεγονότα, να τρέχουμε τα γεγονότα και να μην είμαστε απλώς ακόλουθοι των εξελίξεων».
Η τελευταία τετραετία, όπως ανέφερε, «σηματοδότησε ακριβώς αυτή την ενεργητική εξωτερική πολιτική, η οποία και συνεχίζεται».
«Θέλω να σας θυμίσω ελληνικές πρωτοβουλίες, οι οποίες υιοθετήθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο: το Ταμείο Ανάκαμψης, συνθετικό ανθεκτικότητας, ελληνική πρόταση. Το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό covid, το οποίο επέτρεψε τις μετακινήσεις εν μέσω πανδημίας. Tο πλαφόν στο φυσικό αέριο, το οποίο υιοθετήθηκε εν μέσω της μεγαλύτερης ενεργειακής κρίσης που έχει γνωρίσει ο κόσμος. O μηχανισμός ανάκτησης υπερκερδών από εταιρείες παραγωγής ενέργειας. H ευρω-μεταναστευτική πολιτική, η οποία σήμερα ολοκληρώνεται, υιοθετείται με το ευρωπαϊκό σύμφωνο μετανάστευσης, ήταν κατά βάση ελληνικές θέσεις, οι οποίες κέρδισαν την εμπιστοσύνη της ευρωπαϊκής κοινότητας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οικογένειάς μας».
Ακόμη, επισήμανε, «τα τελευταία συμπεράσματα του ευρωπαϊκού συμβουλίου είναι στην πραγματικότητα η αποτύπωση όλων των αρχών που εμείς αναδείξαμε από την επαύριον της τρομοκρατικής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου και στηριζόταν ακριβώς στις αρχές τις οποίες είχαμε υιοθετήσει».
«Η δεύτερη θεμελιώδης αξία της εξωτερικής πολιτικής που ακολουθούμε είναι η πολύτροπη διπλωματία, μια διπλωματία η οποία δεν εξαντλείται μόνο στις συμβατικές μορφές της, ούτε στην πρόσωπο προς πρόσωπο διπλωματία, ούτε στη διπλωματία λαού έναντι λαού. Είναι μια διπλωματία η οποία υιοθετεί τις νέες εκδοχές εξωτερικής πολιτικής, ιδίως αυτό που ονομάζουμε δημόσια διπλωματία, δηλαδή τη δημόσια εικόνα της χώρας, το branding της χώρας, πόσο εξαγώγιμη και ελκυστική μπορεί να γίνει χώρα, αλλά και βέβαια τις ήπιες μορφές ισχύος. H Ελλάδα διαθέτει μία από τις πιο ισχυρές ήπιες μορφές ισχύος του κόσμου».
-Η τρίτη αξιωματική μας θέση, ανέφερε, είναι η διπλωματία αρχών. «Η εξωτερική μας πολιτική δεν είναι μία πολιτική η οποία είναι συγκυριακή. Εμείς δεν θα επηρεαστούμε σε ό,τι αφορά τη βάση της εξωτερικής μας πολιτικής από ένα γεγονός το οποίο θα έρθει, απρόβλεπτο. Είναι μια εξωτερική πολιτική η οποία δεν είναι συναλλακτική. Εμείς δεν θα μπούμε σε μία λογική να ανταλλάξουμε αγαθά για να κερδίσει η χώρα. Εχουμε αρχή σε αυτό το οποίο πράττουμε και βεβαίως δεν είναι ωφελιμιστική».
«Η δική μας άποψη είναι ότι ειλικρινής στάση της χώρας μας είναι εκείνη που της προσδίδει μία πολύ ισχυρή θέση στο διεθνές στερέωμα. Το διεθνές κεφάλαιο που έχουμε αποκτήσει είναι δυσανάλογο της ιστορικής ισχύος που διαθέτουμε στο σύγχρονο κόσμο. Πίστη, προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο, πίστη και προσήλωση στις διαβουλευτικές αρχές της εξωτερικής πολιτικής».
Αυτές τις αρχές, όπως τόνισε ο κ. Γεραπετρίτης, η Ελλάδα τις εφαρμόζει στην περίπτωση της Ουκρανίας, στη Μέση Ανατολή, στην ευρωπαϊκή οικογένεια, όπου υπάρχει κρίση.
Γεραπετρίτης: Στάση αρχής της Ελλάδας στη Μέση Ανατολή, που πάντοτε επιβραβεύεται
«Η Μέση Ανατολή μπορεί να χαρακτηριστεί ως κρίση που έχει τη δυναμική να μπορέσει να επεκταθεί και να καταστεί ανεξέλεγκτη», επισήμανε. «Εάν κάποιος ανατρέξει στη στάση της Ελλάδος στην κρίση της Μέσης Ανατολής θα δει το εξής: Την επομένη ακριβώς της 7ης Οκτωβρίου έτυχε να ταξιδέψω στο Ομάν. Εκεί, την επαύριον της τρομοκρατικής επίθεσης διατυπώσαμε τη βασική μας θέση για το Μεσανατολικό, η οποία παραμένει έως και σήμερα ακριβώς απαράλλαχτη».
Όπως υπενθύμισε ο υπουργός Εξωτερικών, η Ελλάδα είπε ότι «θα πρέπει να διαχωρίσουμε τον παλαιστινιακό λαό από τη Χαμάς, που είναι μια τρομοκρατική οργάνωση. Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε στο Ισραήλ το δικαίωμα της άμυνας εντός των ορίων του Διεθνούς Δικαίου, εντός των ορίων που επιβάλλει η αρχή της αναλογικότητας».
Ακόμη, ότι «εμμένουμε στη βασική λύση που έχει υιοθετήσει το συμβούλιο ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, των δύο κρατών στα εδαφικά όρια του 1967, με πρωτεύουσα του παλαιστινιακού κράτους την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Και προτείναμε ήδη από τις 7 Οκτωβρίου πλάνο καταλλαγής πέντε σημείων, τα οποία περιλαμβάνουν τα σημεία τα οποία υιοθετήθηκαν από την Ευρωπαΐκή Ένωση και αποτελούν περιεχόμενο όλων των διακηρύξεων σήμερα».
Τα πέντε σημεία περιλαμβάνουν την καταδίκη κάθε μορφής τρομοκρατίας, της απάνθρωπης μεταχείρισης, της βίας, την προστασία των αμάχων, την ασφάλεια, η οποία θα πρέπει να παρέχεται έτσι ώστε να μπορεί η ανθρωπιστική βοήθεια να παρέχεται διαρκώς μέσω ανθρωπιστικών διαδρομών, την άμεση απελευθέρωση των ομήρων και την οργάνωση μιας διεθνούς διάσκεψης, η οποία θα αναλάβει να επιλύσει την πολύ θλιβερή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Μέση Ανατολή.
«Η στάση μας αυτή μας έχει ωφελήσει, ώστε να μπορούμε σήμερα να μιλάμε με συνέπεια και ειλικρίνεια και να γινόμαστε σεβαστοί και από τις δύο πλευρές. Και από την πλευρά του Ισραήλ, με το οποίο έχουμε μια στρατηγική σχέση, η οποία διατηρείται, και βεβαίως με τον αραβικό κόσμο».
«Η στάση αρχής πάντοτε επιβραβεύεται. Σήμερα που μιλάμε ερχόμαστε, υπό διάφορες μορφές, να μιλήσουμε για τη σημερινή κατάσταση στη Γάζα».
Γεραπετρίτης: Πλέον έχει υπερβεί το αναγκαίο μέτρο, αυτό που συμβαίνει στη Γάζα
Η Ελλάδα, όπως υπενθύμισε ακόμη ο Γ. Γεραπετρίτης, ήταν μία από τις πρώτες χώρες που έστειλε ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, ένα φορτίο με ιατροφαρμακευτικό υλικό που έφτασε εχθές στο Σινά και διά της μεθοριακής εισόδου της Ράφα στη Γάζα.
«Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος στην ανθρωπιστική βοήθεια. Βρίσκεται μέσα στις συζητήσεις οι οποίες γίνονται για τον θαλάσσιο ανθρωπιστικό διάδρομο. Μπορεί αυτή τη στιγμή να παρέχει καλές υπηρεσίες προς όλους».
Όπως τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών, η Ελλάδα ήταν στο Κάιρο με τον αραβικό κόσμο, στο Ισραήλ «για να αναδείξουμε τη στήριξή μας αλλά και τα όρια τα οποία οφείλει να έχει, θα ταξιδέψουμε την Πέμπτη στο Παρίσι για την ανθρωπιστική διάσκεψη και τη Δευτέρα στο Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων με θέμα τη Μέση Ανατολή».
«Ειδικά, το θέμα που έχει ταλανίσει όλους μας, τις εικόνες που έχουμε δει από το Ισραήλ και τη Γάζα, βεβαίως, να καταδικάσουμε ό,τι έχουμε δει να συμβαίνει στην τρομοκρατική επίθεση της 7 Οκτωβρίου. Από την άλλη πλευρά, να δεχτούμε ότι πλέον έχει υπερβεί το αναγκαίο μέτρο, αυτό το οποίο συμβαίνει σήμερα στη Γάζα».
«Βεβαίως υπάρχει το δικαίωμα στην αυτοάμυνα, αλλά το πώς ασκείται το δικαίωμα αυτό έχει σημασία», κατέληξε ο Γιώργος Γεραπετρίτης.