Ο έμπειρος δημοσκόπος Θωμάς Γεράκης αναλύει για το iefimerida.gr το πολιτικό σκηνικό, όπως διαμορφώνεται σήμερα, λίγους μήνες πριν τις εκλογές.
Εξηγεί γιατί το ΠΑΣΟΚ μειώνει τα ποσοστά του, γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ αμφισβητεί τις δημοσκοπήσεις που δεν τον ευνοούν και τι θα συμβεί σε περίπτωση ακυβερνησίας στις εκλογές με απλή αναλογική.
Oλόκληρη η συνέντευξη του Θωμά Γεράκη στον Νίκο Μαρουλίδη:
-Δύο φορές (στη ΔΕΘ και στον ΑΝΤ1) ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας δήλωσε δημόσια ότι δεν εμπιστεύεται τις δημοσκοπήσεις. Πώς το σχολιάζετε αυτό;
«Το αντιμετωπίζω ανθρώπινα και με κατανόηση. Η θεωρία της γνωστικής ασυμφωνίας στην Κοινωνική Ψυχολογία τεκμηριώνει την άποψη πως, όταν μια πληροφορία που εισέρχεται στο γνωστικό μας πεδίο δεν συμφωνεί με τις πεποιθήσεις μας, τείνουμε να την απορρίψουμε. Πιθανόν να έκανα κι εγώ το ίδιο αν ήμουν στη θέση του. Άλλωστε, συνηθίζεται στο πεδίο της πολιτικής η αξιοπιστία των μετρήσεων να μην αξιολογείται με τους ενδεδειγμένους στατιστικούς δείκτες, αλλά με το κατά πόσον οι μετρήσεις αυτές μας ευνοούν ή όχι».
-Λίγους μήνες πριν τις εκλογές το πολιτικό σκηνικό διατηρείται αμετάβλητο και η ΝΔ έχει προβάδισμα 8,5 μονάδων, όπως έδειξε και η εταιρεία σας, Marc. Πού το αποδίδετε;
«Το προβάδισμα της ΝΔ δεν είναι συγκυριακό φαινόμενο. Η ΝΔ προηγείται στο σύνολο των δημοσκοπήσεων από τον Ιανουάριο του 2016. Πρόκειται για ένα φαινόμενο χωρίς προηγούμενο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον στην πολιτική ανάλυση, καθώς είναι ακόμη νωπές οι μνήμες της αναδιάταξης του πολιτικού σκηνικού και της κατάρρευσης ισχυρών κυβερνητικών κομμάτων την περίοδο της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων.
Μεταξύ των λόγων που διατηρούν αμετάβλητους τους εκλογικούς συσχετισμούς ξεχωρίζω τρεις: Πρώτον, το ότι τα αίτια των ανησυχιών και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες πολίτες εντοπίζονται κυρίως στη διεθνή συγκυρία και λιγότερο στις κυβερνητικές επιλογές. Δεύτερον, το ότι η πλειοψηφία των πολιτών αναγνωρίζει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τις προσπάθειες της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων. Και, τρίτον, το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει να αντιμετωπίζει πρόβλημα κυβερνητικής αξιοπιστίας. Τέλος, επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά το πολιτικό κλισέ πως σε περιόδους μεγάλων κρίσεων και απειλών οι κοινωνίες συσπειρώνονται στις εθνικές ηγεσίες, ιδιαίτερα όταν θεωρούν πως μπορούν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις καλύτερα από τους πολιτικούς τους αντιπάλους».
-Πού εκτιμάτε ότι οφείλεται η στασιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις, αλλά και η απώλεια ποσοστών για το ΠΑΣΟΚ;
«Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει σταθερά δεύτερος αλλά όχι στάσιμος. Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται στις χρονοσειρές των δημοσκοπήσεων μια τάση αύξησης της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, με μια ταυτόχρονη τάση μείωσης των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ. Φαίνεται πως η υπόθεση των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων που κυριάρχησε στην επικαιρότητα προκάλεσε μια πρόωρη πόλωση που ευνόησε τον δικομματισμό εις βάρος των υπόλοιπων κομμάτων».
-Εκλογές με απλή αναλογική: Τι ποσοστό χρειάζεται για την επίτευξη αυτοδυναμίας; Βλέπετε να είναι εφικτή η λεγόμενη «προοδευτική διακυβέρνηση»;
«Για τον σχηματισμό κυβέρνησης με το σύστημα της απλής αναλογικής απαιτείται περίπου ένα ποσοστό 46%. Με τα σημερινά δεδομένα, κανένα κόμμα δεν μπορεί από μόνο του να σχηματίσει κυβέρνηση, συνεπώς σημασία έχουν οι προσθέσεις με άθροισμα 46% και άνω. Μαθηματικά, αν είχαμε σήμερα εκλογές, στο άθροισμα ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ θα έπρεπε να προστεθούν και άλλα κόμματα για σχηματισμό κυβέρνησης. Στην πολιτική, βέβαια, δεν έχουν σημασία μόνο τα μαθηματικά, αλλά και το τι είναι πολιτικά εφικτό και αποδεκτό από όλα τα εν δυνάμει συνεργαζόμενα μέρη. Η περίπτωση κυβερνητικής συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ δεν αφορά τόσο τα μαθηματικά, αλλά κατά πόσον θα είναι εφικτή πολιτικά και αποδεκτή και από τα δύο κόμματα».
-Πιθανές δεύτερες εκλογές: Πόσο εφικτή είναι η αυτοδυναμία για τη ΝΔ και τον Κυριάκο Μητσοτάκη;
«Για το εάν είναι πιθανές οι δεύτερες εκλογές, η απάντηση εξαρτάται και από το αποτέλεσμα της πρώτης κάλπης με την απλή αναλογική. Σήμερα προβάλλει ως η πιθανότερη εξέλιξη. Η πρωτιά της ΝΔ δεν φαίνεται σήμερα να μπορεί να αμφισβητηθεί, και αυτοδυναμία του κυβερνώντος κόμματος δεν μπορεί να αποκλειστεί στις δεύτερες εκλογές, ιδιαίτερα σε συνθήκες πόλωσης και ισχυρών διλημμάτων. Η αυτοδυναμία θα εξαρτηθεί όχι από τη διαφορά της ΝΔ με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από το ποσοστό του πρώτου κόμματος και το άθροισμα των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής. Η διαφορά παράγει πολιτικές εντυπώσεις αλλά δεν επηρεάζει την αυτοδυναμία ή μη της ΝΔ και τα πολιτικά συνεπακόλουθα».
-Αν η ΝΔ δεν έχει 151 βουλευτές στις δεύτερες εκλογές, τι πιστεύετε ότι θα μπορούσε να συμβεί;
«Δεν μπορώ να κάνω υποθέσεις. Το βέβαιο είναι πως στις δεύτερες εκλογές δεν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση χωρίς το πρώτο κόμμα, που ενισχύεται από το μπόνους των επιπλέον εδρών».
-Ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας, δηλώνει ο Νίκος Ανδρουλάκης. Τον ωφελεί αυτή η τακτική ίσων αποστάσεων;
«Εκ του αποτελέσματος αποδείχθηκε πως όχι. Η υψηλή δημοτικότητα του Νίκου Ανδρουλάκη μειώθηκε αισθητά τόσο στους ψηφοφόρους της ΝΔ όσο και στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ αμέσως μετά τη συγκεκριμένη δήλωση. Το ερώτημα που προκύπτει "Αν όχι ο Μητσοτάκης ή ο Τσίπρας, τότε ποιος;" χρήζει απάντησης. Ένα επιπλέον πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είναι πως η εκλογική της βάση καταγράφεται διχασμένη στο ζήτημα των συνεργασιών, με περισσότερους ωστόσο να επιθυμούν συνεργασία με τη ΝΔ και σχετικά λιγότερους αλλά υπολογίσιμους ως ποσοστό να επιθυμούν συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ένα τρίτου -υπολογίσιμο επίσης- κομμάτι είναι αντίθετο σε κάθε συνεργασία. Η οποιαδήποτε απόφαση θα δυσαρεστήσει ένα σημαντικό κομμάτι ψηφοφόρων που προτίθενται να ψηφίσουν το ΠΑΣΟΚ».
-Ποιο θέμα θα κρίνει τις επόμενες εκλογές; Η ακρίβεια, τα ελληνοτουρκικά, η αξιοπιστία της κυβέρνησης.
«Η απάντηση σήμερα είναι προφανής. Τις εκλογές τις κερδίζει αυτός που εμπιστεύονται περισσότερο οι πολίτες στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Ωστόσο, οι εκλογές δεν θα γίνουν την επόμενη Κυριακή. Έως τότε πολλά μπορούν να συμβούν. Έχουμε μπροστά μας έναν δύσκολο χειμώνα, πολλαπλές προκλήσεις και ίσως απρόβλεπτα γεγονότα. Δεν αποκλείεται οι εκλογές να γίνουν σε διαφορετικές συνθήκες για την Ευρώπη, την Ελλάδα, τον κόσμο ολόκληρο».
-Φοβάστε μια επαναφορά ακροδεξιού κόμματος στις προσεχείς εκλογές;
«Στη χώρα μας δεν παρατηρούμε ιδιαίτερες μεταβολές στο ακροδεξιό φάσμα του πολιτικού τόξου, όπως αυτές που καταγράφτηκαν σε πρόσφατες εκλογές άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Ο ακροδεξιός χώρος είναι κατακερματισμένος και τα σημάδια σχετικής ανόδου δεν σηματοδοτούν επαναφορά. Ωστόσο, θεωρώ την εκπροσώπηση του εθνικού κόμματος ΕΛΛΗΝΕΣ στη Βουλή ένα πιθανό ενδεχόμενο».