«Αν δεν διαψευσθεί πρώτα κάτι, μην περιμένεις να πραγματοποιηθεί», έλεγε στο press room παλιός και πολύπειρος πολιτικός συντάκτης, ο αείμνηστος Θύμιος Παπαγεωργίου, στους νεότερους. Η πολιτική αναδρομή τον δικαίωνε…
Για την κυβέρνηση δεν τίθεται θέμα αλλαγής του εκλογικού νόμου, αν πιστέψει κανείς τις επίσημες αλλά και off the record δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών και «πηγών». «Θέμα» δεν ξέρω αν τίθεται, αλλά είμαι βέβαιος ότι… το θέμα απασχολεί το Μέγαρο Μαξίμου και το προβληματίζει σοβαρά.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν καθαρά ένα αδιέξοδο κυβερνησιμότητας, από τις οψέποτε γίνουν βουλευτικές εκλογές. Ο «παλιός καλός» δικομματισμός εξασφάλιζε αυτοδύναμες κυβερνήσεις και στη χειρότερη περίπτωση κυβερνήσεις συνεργασίας προσωρινού ή μονιμότερου χαρακτήρα. Τώρα, με τον πολυκερματισμό του πολιτικού τοπίου και την… πανσπερμία κομμάτων, κομματιδίων και αποκομμάτων στη Βουλή, αυτές οι προοπτικές είναι κάτι λιγότερο από μηδαμινές.
Η πριμοδότηση με το bonus εδρών στο πρώτο κόμμα (και αναλογικά και στο δεύτερο) για να εξασφαλίσει αυτοδυναμία, προϋποθέτει ποσοστό πέριξ των 36-37 μονάδων, σε σχέση πάντα και με το πόσα κόμματα μπαίνουν στη Βουλή, ή μάλλον πόσα θα μείνουν εκτός με επιδόσεις κάτω του ορίου 3% για είσοδο στο Κοινοβούλιο.
Με τον εκλογικό νόμο Μητσοτάκη που ισχύει, το μπόνους αφορά 40 έδρες και δίνεται κλιμακωτά, ενώ με τον νόμο Παυλόπουλου, που ίσχυε πριν από την απλή αναλογική του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν 50 έδρες, όλες για το πρώτο κόμμα.
Με τα σημερινά δεδομένα και την… πανσπερμία κομμάτων στη Βουλή, που πιθανότατα θα υπάρξει και στην επόμενη, μια αλλαγή του εκλογικού νόμου που να ενισχύει τα δύο μεγαλύτερα σε ποσοστά κόμματα φαντάζει το… απαραίτητο «λίπασμα» για να… ανθίσει η κυβερνησιμότητα στο προβληματικό πολιτικό τοπίο, και δη σε καιρούς τόσο ζοφερούς. Να προβλέπει, δηλαδή, μεγαλύτερη «επιδότηση» στο πρώτο κόμμα, ή με την άνοδο του ορίου εισόδου στη Βουλή από το 3% στο 5% να καταστήσει δυσκολότερο σε μικρά ή και… προσωπικά κόμματα να καταλάβουν βουλευτικές έδρες. Το αν αυτά τα δύο θα λειτουργήσουν συνδυαστικά ή εναλλακτικά είναι θέμα των ειδικών.
Πάμε πάλι στην αρχή… Πώς ακριβώς «διαψεύδει» η κυβέρνηση ότι εξετάζει θέμα αλλαγής εκλογικού νόμου; Ο πρωθυπουργός έχει από την προηγούμενη κιόλας θητεία του καταστήσει σαφές ότι «δεν παίζει και δεν θα παίξει με τον εκλογικό νόμο», γιατί είναι αντιθεσμικό να αλλάζεις νόμο κατά πώς σε βολεύει και «δεν αρμόζει» στην πολιτική του φιλοσοφία, καθώς «τέτοιες αλλαγές γίνονται στην αρχή μιας νεοεκλεγμένης κυβέρνησης και όχι όταν έχει περάσει ο χρόνος και πλησιάζουν οι επόμενες».
Σήμερα λέει ότι «εκλογές θα γίνουν το 2027, με το ίδιο σύστημα», αλλά στην τελευταία τηλεοπτική του συνέντευξη, σε κάποια αποστροφή, είπε πως «πρωτοβουλία της κυβέρνησης για αλλαγή του εκλογικού νόμου δεν θα υπάρξει…». Αυτό, όμως, αφήνει για κάθε… καχύποπτο ανοικτό το παραθυράκι πως αν κάποιος «άλλος» ζητήσει αλλαγή, τότε βλέπουμε!
Ποιος «άλλος» έχει λόγο να ανοίξει θέμα αλλαγής του εκλογικού νόμου; Εκ πρώτης… ανάγνωσης, το ΠΑΣΟΚ. Δεύτερο και με ανοικτό ορίζοντα, πλέον, στις δημοσκοπήσεις, και στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μπορεί να μην προβάλλει επίσημα αίτημα για αλλαγή του μέτρου του μπόνους, γιατί αυτό θα έδειχνε ηττοπάθεια, τη στιγμή που διακηρύσσει ότι «σκοπεύει στην πρωτιά και την εξουσία». Αλλά… κάποια άλλα «θεματάκια» που έχει με τον ισχύοντα νόμο το απασχολούν σοβαρά.
Φερ’ ειπείν, μιλώντας τις προάλλες στην ΕΡΤ, ο Ν. Ανδρουλάκης είπε μεν ότι δεν ζητάμε αλλαγή του νόμου «ως προς το μπόνους και το ποσοστό εισόδου κόμματος στη Βουλή, αλλά αυτό που θέλει το ΠΑΣΟΚ είναι η δυνατότητα του μπόνους να προβλέπεται και για συνασπισμό κομμάτων και όχι μόνο να δίνεται στα κόμματα…». Λογικό, από τη στιγμή που το σημερινό ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είναι επισήμως συνασπισμός κομμάτων, αφού, όπως λέει εν αρχή το καταστατικό του, είναι «πολυκομματικός πολιτικός φορέας της σύγχρονης Κεντροαριστεράς, με την συμμετοχή κομμάτων (ΠΑΣΟΚ, Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών, ΕΔΕΜ)».
Θα ανακινήσει, άραγε, θέμα εκλογικού νόμου για να αντιμετωπισθεί αυτό το πρόβλημα; Θα πρέπει να το σκεφθεί… δυο φορές, γιατί άπαξ και ανοίξει το θέμα είναι βέβαιο ότι δεν θα περιορισθεί μόνο σε αυτό το σημείο. Θα ανοίξει, και τότε κινδυνεύει ο κ. Ανδρουλάκης να καταγγελθεί ως «αναχρονιστικός» και καιροσκόπος. Θα προτιμήσει, μήπως, να καταφύγει σε καταστατικές εκλογές για να αντιμετωπισθεί το ζήτημα εκ των έσω. Έχει κι αυτό τα ρίσκα του για τις εσωκομματικές ισορροπίες…
Με επίδικο την κυβερνησιμότητα της χώρας, που με τα σημερινά δεδομένα είναι πολύ δύσκολο να εξασφαλισθεί στις επόμενες εκλογές, η αλλαγή του εκλογικού νόμου επί… το ρεαλιστικότερο προβάλλει μονόδρομος, σχεδόν όρος επιβίωσης. Θα το αντιληφθούν, πέρα από μικροκομματικές σκοπιμότητες, οι όποιοι υπεύθυνοι αρχηγοί ή θα… παίζουν τη λύρα τους, ως άλλοι Νέρωνες, «απολαμβάνοντας» την… «Ρώμη» μας να καίγεται;