Ξανα-μανά εκστρατεία για την πάταξη της φοροδιαφυγής! Ούτε που θυμάμαι πόσες φορές έχω δει αυτό το έργο με πρωταγωνίστρια αυτήν τη… Μεγάλη Χίμαιρα της «πάταξης».
Ο αείμνηστος Αντρέας είχε εκτιμήσει τη φοροδιαφυγή στα 100 δισεκατομμύρια δραχμές, μιας και η εκτίμηση είχε γίνει πριν από 30 ολόκληρα χρόνια… Και της κήρυξε τον πόλεμο!
Το ποιος τον κέρδισε, το ξέρουμε από την καλή κι από την ανάποδη. Άλλωστε, όλοι μας εκτρέφουμε αυτό το τέρας (και δη χωρίς τύψεις!) της φοροδιαφυγής, είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες είτε ως καταναλωτές προϊόντων αλλά και υπηρεσιών, με το… αφοπλιστικό «τόσο με απόδειξη, τόσο χωρίς!» Και σε μια κοινωνία που στη μεγάλη πλειοψηφία της μετράει και τα ψίχουλα, το «χωρίς» ακούγεται πολύ ελκυστικό και δελεαστικό… Όσο και υπονομευτικό του μέλλοντος όλων μας.
Όλοι οι «νυν υπέρ πάντων» αγώνες που ξεκίνησαν από τόσες διαφορετικές κυβερνήσεις έκαναν… μια τρύπα στο νερό.
Η φοροδιαφυγή αύξανε αλματωδώς και υπονόμευε τα δημοσιονομικά της χώρας, οι κυβερνήσεις κατέφευγαν σε δανεισμό για να μπορούν να χρηματοδοτήσουν το «κοινωνικό» κράτος, ταυτόχρονα και το… «πελατειακό», με επιταγές από τα ελικόπτερα, άχρηστες προσλήψεις σε μια ανορθολογική δημόσια διοίκηση, επιδοματικές πολιτικές, την ώρα που τα πόδια μας είχαν προ πολλού βγει έξω από το πάπλωμα!
Τι να θυμηθείς; Τις προεκλογικές επιταγές Ράλλη στους αγρότες; Τα «Τσοβόλα δώσ’ τα όλα!», την καραμανλική (του νεότερου…) βούλα για… αβέρτα προσλήψεις, επιδόματα στους πυρόπληκτους, και δεν αναφερόμαστε στους πραγματικούς, αλλά τους «εξυπνάκηδες», που… είδαν το ταμείο ανοιχτό και μπούκαραν, εν γνώσει της κυβέρνησης! Αλλά μπροστά μας είχαμε… εκλογές.
Θα πείτε πώς συνδέεται η φοροδιαφυγή με τον μικροπολιτικαντισμό. Μα, ένα κράτος που δεν έχει αποτελεσματική (και «τυφλή»!) δημόσια διοίκηση, δεν διαθέτει επαρκείς ελεγκτικούς μηχανισμούς, έχει… παρελθόν διαφθοράς και μυστικών «συναλλαγών», με άλλα λόγια και άθλια δημοσιονομικά, αφήνει την «αγορά» να πορεύεται χωρίς κανόνες και κατά πώς τη συμφέρει.
Η κακή δημοσιονομική κατάσταση οδηγεί σε ανάγκη αύξησης των εσόδων, είτε με περικοπές δημόσιων δαπανών είτε με αυξήσεις των φόρων. Ο ευκολότερος, καθημερινός, φόρος είναι ο ΦΠΑ. Και η… παράκαμψή του προσφέρει άμεσο όφελος και στον πελάτη, αλλά και στον επιχειρηματία.
Οι ειδικοί λένε ότι η φοροδιαφυγή (που πάντα υπήρχε και θα υπάρχει) μπορεί να αντιμετωπισθεί στο μέτρο του δυνατού, με ένα ευέλικτο, αποτελεσματικό -και κυρίως να διαθέτει εναλλακτικές και θεσμικά αντίβαρα-, σταθερό φορολογικό σύστημα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το «σταθερό» είναι και μη μεταρρυθμιζόμενο και ανεπίδεκτο εκσυγχρονισμού, ανάλογα με τις μεταβαλλόμενες καταστάσεις. Αλλά όχι, φυσικά, κάθε νέα κυβέρνηση (ακόμη και του ίδιου κυβερνώντος κόμματος) κάθε τρις και λίγο να εξαγγέλλει και από μια «νέα φορολογική επανάσταση». Και, βέβαια, από κοντά και ένας καλά οργανωμένος φοροελεγκτικός μηχανισμός, που να λειτουργεί (και η τεχνολογία πλέον το επιτρέπει…) «αδιαμεσολάβητα».
Όσο προκλητικό είναι μεγαλοεπιχειρηματίες, με διάφορα κόλπα και «απαλλαγές», να κοντεύουν να δηλώνουν εισόδημα ίσο ή και χαμηλότερο εκείνου των μεγαλοστελεχών των επιχειρήσεών τους, άλλο τόσο απαράδεκτο και προκλητικό είναι ελεύθεροι επαγγελματίες (από γιατρούς και δικηγόρους μέχρι το συνεργείο αυτοκινήτων, τα μανάβικα και τα ψιλικατζίδικα να δηλώνουν, στη συντριπτική τους πλειονότητα, ετήσιο εισόδημα… κάτω από το όριο του αφορολόγητου! Κοροϊδεύουν ανοικτά και το κράτος και εμάς όλους.
Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να αναπροσαρμόσει προς τα πάνω το αφορολόγητο όριο και τις μεθόδους υπολογισμού του για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Αυτούς, δηλαδή (έστω μια σοβαρή πλειονότητα), που προτείνουν το «χωρίς απόδειξη…» σε πρόθυμους (έστω μια σοβαρή πλειονότητα) να επωφεληθούν από την όποια μείωση της τιμής προκύψει, και πάντως όφελος για την τσέπη τους. Αυτοί οι τελευταίοι, φυσικά, διαπράττοντας το αδίκημα της φοροδιαφυγής, δεν αναρωτιούνται πού θα βρει το κράτος πόρους για μισθούς, συντάξεις, υγεία, παιδεία, εθνική άμυνα! Σκέφτονται κοντόφθαλμα, «κάλλιο πέντε και στο χέρι». Και έτσι, με το ένα… χέρι να νίβει το άλλο (του πελάτη και του ελεύθερου επαγγελματία), το γαϊτανάκι διαιωνίζεται και το πρόβλημα ανακυκλώνεται, διαρκώς διογκούμενο.
Διερωτώμαι, στις άλλες προηγμένες δημοκρατίες (που κι αυτές έχουν φοροδιαφυγή) τι κάνουν για να την περιορίσουν; Ποιους μηχανισμούς και «έξυπνους ελέγχους» διαθέτουν; Γιατί σε κανένα καφέ ή εστιατόριο, κατάστημα ρούχων κ.λπ. που έχω βρεθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη δεν μου πρότειναν… πονηρά «με χωρίς απόδειξη;». Γιατί δεν… ρωτάμε να μας πουν κι εμάς;
Η διεύρυνση της φορολογικής βάσης συνιστά μια σοβαρή προσπάθεια πάταξης της φοροδιαφυγής και συνακόλουθης αύξησης των φορολογικών εσόδων. Αλλά προϋποθέτει ότι θα είναι δίκαιη, όσο πιο αντικειμενική γίνεται, με αυστηρά και ελέγξιμα κριτήρια, που θα ισχύουν αδιαμεσολάβητα, χωρίς… «πάρε δώσε» εφοριακών αρχών με τον φορολογούμενο.
Υποτίθεται ότι ισχύουν και σήμερα αντικειμενικά τεκμήρια τεκμαρτού εισοδήματος. Τι λένε οι… ειδικοί, μπορεί ένας ελεύθερος επαγγελματίας να δηλώνει ετήσιο εισόδημα υποπολλαπλάσιο ενός δημοσίου υπαλλήλου; Και να έχει και… οικογένεια, σπίτι, εξοχικό, αυτοκίνητο;
Μήπως λύση θα ήταν η φορολογική έκπτωση για μια πολύ μεγαλύτερη κατηγορία «ιδιωτικών δαπανών», ώστε το πρόσκαιρο όφελος τού «χωρίς» να πάψει να αποτελεί δέλεαρ; Μήπως να μειωθεί δραστικά το όριο αγοράς χωρίς πιστωτική κάρτα, π.χ. στα 50-100 ευρώ, ώστε να πληρώνουν άπαντες με πλαστικό χρήμα που δεν επιδέχεται… φοροδιαφυγή;
Ο Αντρέας, πριν από 30 χρόνια, προειδοποιούσε (και την κυβέρνησή του άραγε;) πως «σε λίγα χρόνια, αν δεν πατάξουμε το τέρας της φοροδιαφυγής και του δημόσιου χρέους, η χώρα θα βουλιάξει». Το πάθαμε ήδη μία φορά, στις πόσες βάζουμε μυαλό;