Η Τουρκία μπορεί να κάνει κινήσεις αποκλιμάκωσης στο Αιγαίο, αλλά την ίδια ώρα με τις δηλώσεις της κυβέρνησής της και του ίδιου του Ερντογάν διατηρεί την ένταση.
Αφού πρώτα το ΥΠΕΞ της Τουρκίας και ο εκπρόσωπός του, Χαμί Ακσόι, προκάλεσαν με σχόλιό τους αναφορικά με την Αγία Σοφία, ήρθαν χθες και δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δυσαρεστημένος από τη γενική κατακραυγή, ισχυρίστηκε πως ο δυτικός κόσμος είναι «ενοχλημένος» που η Κωνσταντινούπολη «είναι τουρκικό έδαφος».
«Στο άνοιγμα της Αγιάς Σοφιάς (σε τζαμί), παρατηρήσαμε ότι κάποιες χώρες δεν γνωρίζουν ότι η Κωνσταντινούπολη είναι τουρκικό έδαφος. Ενώ έχουν περάσει αιώνες μετά την κατάκτησή της, βλέπουμε ότι ακόμη δεν είναι αποδεκτό ότι η Κωνσταντινούπολη βρίσκεται στα χέρια του τουρκικού έθνους και των μουσουλμάνων», είπε χαρακτηριστικά.
Νωρίτερα, το Σάββατο, ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ Τουρκίας, Χαμί Ακσόι, χαρακτήρισε την Ελλάδα κακομαθημένο παιδί της Ευρώπης και την κατηγόρησε πως τάσσεται κατά του Ισλάμ.
«Η Ελλάδα πρέπει να ξυπνήσει από το όνειρο του Βυζαντίου, από το οποίο δεν ξυπνά εδώ 567 χρόνια», ανέφερε χαρακτηριστικά, ενώ στην ανακοίνωσή του, κάνει αναφορά σε περιστατικό καψίματος τουρκικής σημαίας στη Θεσσαλονίκη, λέγοντας ότι «αυτά τα ρατσιστικά κεφάλια δεν έχουν πάρει μάθημα από την ιστορία και ας θυμηθούν τι έπαθαν στο Αιγαίο όσοι δεν έδειξαν σεβασμό στην τουρκική σημαία».
Το ελληνικό ΥΠΕΞ απάντησε στις δηλώσεις του Ακσόι, κάνοντας λόγο για «παραλήρημα θρησκευτικού και εθνικιστικού φανατισμού».
«Η διεθνής κοινότητα του 21ου αιώνα παρατηρεί έκπληκτη τα παραληρήματα θρησκευτικού και εθνικιστικού φανατισμού της σημερινής Τουρκίας. Έχουν καταδικαστεί και είναι ανάξια απάντησης, ενώ εκθέτουν διεθνώς όλο και περισσότερο αυτούς που τα εκστομίζουν και τα υποκινούν», ανέφερε χαρακτηριστικά το ελληνικό ΥΠ.ΕΞ.
Συνεχίζεται η διεθνής κατακραυγή για την Αγία Σοφία
Το άνοιγμα της Αγίας Σοφίας ως τζαμί έχει προκαλέσει διεθνή κατακραυγή, όχι μόνο από Ελλάδα και Κύπρο, αλλά και άλλες χώρες του εξωτερικού. Τα γερμανικά ΜΜΕ μάλιστα, τηρούν σκληρή στάση κατά του Ερντογάν, τονίζοντας πως η συνολική πολιτική του ως «αυταρχικού ηγέτη» πρέπει να αντιμετωπιστεί δυναμικά. Αναφέρουν ως παράδειγμα την Αγία Σοφία μάλιστα, τονίζοντας πως η μετατροπή της σε τζαμί την μετατρέπει σε «σύμβολο μιας καταστροφικής πορείας» για την Τουρκία που συμπίπτει με «την επικίνδυνη στρατιωτική πρόκληση που υφίσταται η Ελλάδα από τουρκικά πολεμικά πλοία, αλλά και την ιδιαίτερα προβληματική τουρκική δράση σε Συρία και Λιβύη».
Παρόμοια στάση εκτός από τη Γερμανία, κρατά και η Γαλλία, με τον Μακρόν να τονίζει την ανάγκη για πιο δραστικά μέτρα κατά της Τουρκίας, ακόμη και με μήνυμα στα ελληνικά με αφορμή την γενικότερη συμπεριφορά της κυβέρνησής της, ενώ και η Αυστρία καταδίκασε την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Αν προστεθούν και οι ΗΠΑ που αντέδρασαν, δια στόματος Τραμπ μάλιστα στην συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο, ο Ερντογάν δεν βρίσκει πολλούς «συμπαραστάτες» στο «σόου» που έστησε στις 24 Ιουλίου.
Προς αποκλιμάκωση στο Αιγαίο, σε επιφυλακή η Ελλάδα
Την ίδια ώρα, στο Αιγαίο φαίνεται πως η κατάσταση πάει προς αποκλιμάκωση, με τον Ερντογάν να κρατάει στο λιμάνι της Αττάλειας το Oruc Reis, αλλά να ζητά διάλογο με την ελληνική πλευρά. Τα «παιχνίδια» στο twitter για νέα NATVEX, προκάλεσαν έναν εκνευρισμό, αλλά στη συνέχεια τα επίμαχα twitter αποσύρθηκαν.
Στελέχη της κυβέρνησης, δήλωναν το σαββατοκύριακο πως μεν μπορεί το ωκεανογραφικό πλοίο να παραμένει στην Αττάλεια και τα πολεμικά πλοία να αποσύρονται από το Αιγαίο, ωστόσο οι ελληνικές δυνάμεις παραμένουν σε επιφυλακή για παν ενδεχόμενο έως ότου αποσυρθούν όλα τα πλοία της γείτονας χώρας. Χαρακτηριστική ήταν και η δήλωση του υπουργού Ανάπτυξης, Αδωνι Γεωργιάδη, για το πως αντιμετωπίζει την κατάσταση η κυβέρνηση: «Το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν χαλαρώνουν, μένουν σε επιφυλακή» είπε στον ΣΚΑΪ.
Οι πιέσεις από Γαλλία-Γερμανία
Σημαντικά κομμάτια του παζλ στο δρόμο για την αποκλιμάκωση της έντασης ήταν και οι παρεμβάσεις του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και της Γερμανίδας Καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ.
Ο Μακρόν στη συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη στο Ελιζέ στοπ Παρίσι είπε «θα ήταν σημαντικό λάθος για την Ευρωπαϊκή Ενωση να αφήσει την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο στα χέρια άλλων παραγόντων, κυρίως της Τουρκίας. Αυτό δεν είναι επιλογή για την Ευρώπη, ούτε είναι κάτι που η Γαλλία θα αφήσει να γίνει».
Από την άλλη πλευρά η Ανγκελα Μέρκελ ήταν η πρώτη που είχε αναλάβει δράση για την αποκλιμάκωση και είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ταγίπ Ερντογάν από την αρχή του επεισοδίου όταν το Αιγαίο γέμιζε με πολεμικά πλοία. Μάλιστα πληροφορίες αναφέρουν πως η Γερμανίδα Καγκελάριος φέρεται να είπε πως σε περίπτωση που οι τουρκικές σεισμικές έρευνες πυροδοτήσουν στρατιωτική αντιπαράθεση με την Ελλάδα, τότε οι 27 χώρες-μέλη της Ε.Ε. θα είναι υποχρεωμένες να συνδράμουν την Ελλάδα και παραλλήλως να ενεργοποιήσουν κυρώσεις οι οποίες θα τσακίσουν την τουρκική οικονομία. Βέβαια διπλωματικές πηγές αναφέρουν πως δύσκολα ο Ερντογάν να πείστηκε από κάτι τέτοιο και να μην πήρε κανένα αντάλλαγμα.