Το ενδεχόμενο μιας ελληνοτουρκικής σύγκρουσης φαινόταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια ελάχιστα πιθανό έως σχεδόν απίθανο.
Η ηγεσία όμως της Τουρκίας έχει ενεργοποιήσει τους τελευταίους μήνες μια πολύ σκληρή κλιμάκωση στις σχέσεις με την Ελλάδα, η οποία δεν περιορίζεται πλέον απλά σε μερικές ρητορικές εξάρσεις, αλλά προχωρούν σε σαφείς απειλές και σενάρια πολέμου.
Σε αυτό το πλαίσιο, κανείς σοβαρός αναλυτής δεν μπορεί πλέον να αποκλείσει το ενδεχόμενο να αποφασίσει τελικά ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν να διαβεί τον Ρουβίκωνα και να εξαπολύσει μια επίθεση κατά νησιών του Αιγαίου ή να προσπαθήσει έναν ναυτικό αποκλεισμό.
Προφανώς, μια τέτοια κίνηση στερείται πάσης λογικής και είναι βέβαιο ότι θα αντιμετωπιστεί με απόλυτη αποφασιστικότητα από τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, την κυβέρνηση αλλά και το σύνολο του ελληνικού λαού. Εκτός αυτού, είναι επίσης σχεδόν βέβαιο ότι την Ελλάδα θα συνδράμουν άμεσα οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ένα από τα ερωτήματα όμως που επικρέμονται σε μια ενδεχόμενη ελληνοτουρκική σύγκρουση είναι το πώς θα συμπεριφερθούν οι διεθνείς αγορές. Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι διεθνείς επενδυτές και οι Τράπεζες είναι σε θέση να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό μια περιφερειακή σύγκρουση υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς. Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι πολύ στενά διασυνδεδεμένες, και σε έναν βαθμό εξαρτημένες από τις διεθνείς αγορές ως προς την οικονομική τους σταθερότητα.
Η Ελλάδα αποτελεί πλέον ένα μέλος του πυρήνα της Ευρωζώνης, με ένα από τα πιο ισχυρά νομίσματα του κόσμου, ενώ το χρηματοπιστωτικό της σύστημα τελεί υπό τις εγγυήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Η Τουρκία, από την άλλη πλευρά, βρίσκεται σε μια διαρκή κρίση αξιοπιστίας της νομισματικής της πολιτικής λόγω της ανισόρροπης στάσης του προέδρου Ερντογάν ως προς τα επιτόκια και τον πληθωρισμό, το νόμισμά της βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών και οι διεθνείς επενδυτές έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν τη χώρα.
Σε αυτό το πλαίσιο είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον ένα δείπνο εργασίας που έλαβε χώρα το βράδυ της Τρίτης σε κεντρικό εστιατόριο της Αθήνας. Ο επενδυτικός κλάδος μιας από τις μεγαλύτερες αμερικανικές Τράπεζες κάλεσε στην Αθήνα μια ομάδα fund managers, για διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση, τα κόμματα και τις συστημικές Τράπεζες, με αντικείμενο τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Η συγκεκριμένη αμερικανική Τράπεζα και τα funds που προσκλήθηκαν στην Αθήνα διαχειρίζονται κεφάλαια πολλών εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά συνομιλούν και με τη συντριπτική πλειοψηφία των επενδυτικών κεφαλαίων που έχουν έκθεση στην Ελλάδα και την Τουρκία.
Στο συγκεκριμένο δείπνο εργασίας προσκλήθηκα για να παρουσιάσω τις απόψεις μου για την πορεία και τις προοπτικές της χώρας. Για τον ίδιο λόγο είχε προσκληθεί και ένας εξαιρετικός συνάδελφος δημοσιογράφος με θητεία και στην Ουάσιγκτον. Οι τοποθετήσεις μας ήταν παρεμφερείς, με την έννοια ότι, όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, οι πιθανότητες ενός θερμού επεισοδίου με την Τουρκία έχουν ανέβει στο 40%-50%. Η μόνη ουσιαστικά διαφοροποίηση ήταν ότι η δική μου εκτίμηση είναι πως ένα θερμό επεισόδιο είναι πολύ πιθανό να εξελιχθεί σε γενικευμένο πόλεμο, ενώ ο συνάδελφος εκτίμησε πως το όποιο επεισόδιο θα έχει ολοκληρωθεί εντός 72 ωρών.
Προς μεγάλη μας έκπληξη, οι fund managers και στελέχη της αμερικανικής Τράπεζας διαφώνησαν κάθετα ως προς την πιθανότητα η Τουρκία να πυροδοτήσει μια σύγκρουση με την Ελλάδα. Το κεντρικό τους επιχείρημα ήταν ότι οι οικονομικές επιπτώσεις μιας τέτοιας εξέλιξης για την Τουρκία θα ήταν απολύτως καταστροφικές και πως θα ήταν μια αυτοκτονική κίνηση από τον Ερντογάν. Εξήγησαν με πολύ γλαφυρό τρόπο ότι οι αγορές θα «εξοντώσουν» την Τουρκία εάν ξεκινήσει έναν πόλεμο κατά μιας χώρας της Ευρωζώνης. «Θα τους κλείσουμε τις Τράπεζες μέσα σε ώρες», ανέφερε ένας από τους συνδαιτυμόνες managers.
Ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα από το πόσο κατηγορηματικοί και απόλυτοι ήταν οι συνομιλητές μου, το βράδυ της Τρίτης, ως προς το πώς οι διεθνείς αγορές θα αντιμετωπίσουν μια πιθανή τουρκική επιθετικότητα.
Την επόμενη ημέρα το γκρουπ ταξίδεψε στην Τουρκία για αντίστοιχες συζητήσεις με Τούρκους αξιωματούχους και τραπεζίτες. Δεν γνωρίζω εάν τους πέρασαν το μήνυμα ότι «θα τους κλείσουν τις Τράπεζες», εάν τα στρατεύματα του κυρίου Ακάρ επιτεθούν σε κάποιο ελληνικό νησί. Φαίνεται όμως ότι οι διαχειριστές των διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων έχουν φτάσει στα όρια του τι μπορούν να ανεχθούν από την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του Τούρκου προέδρου.