Συνειδητή είναι η επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης να μην ακολουθήσει τους υψηλούς τόνους των δημόσιων δηλώσεων Τούρκων αξιωματούχων σε ό,τι αφορά τα ελληνοτουρκικά.
Σε αυτό το πλαίσιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξε, στη συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ το βράδυ της Τετάρτης, να μη «σηκώσει το γάντι» στις ιδιαίτερα επιθετικές δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, λίγες ώρες νωρίτερα.
Κληθείς να απαντήσει αν υπάρχουν δυνατότητες επίλυσης των προβλημάτων ανάμεσα στις δύο χώρες με δεδομένη τη στάση του Τούρκου προέδρου, ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι «εάν το κλίμα δεν είναι καλό, εάν το κλίμα δυναμιτίζεται από συνεχείς δηλώσεις, αν η εξωτερική πολιτική μονίμως γίνεται εργαλείο εσωτερικής πολιτικής κατανάλωσης, τότε τα πράγματα εκ των πραγμάτων δυσχεραίνουν πάρα πολύ. Αλλά να σας πω και κάτι, υπάρχει και το σενάριο να μην είμαστε σε απόλυτη ένταση και να μην έχουμε λύσει τη βασική μας διαφορά». «Στο κάτω-κάτω, υπήρχαν περίοδοι τα τελευταία 40 χρόνια, μεγάλες περίοδοι, που αυτό συνέβαινε. Αλλά τώρα για να γίνει αυτό πρέπει να μιλάμε και να συζητάμε, έστω κι αν αυτές οι συζητήσεις μπορεί να πάρουν καιρό. Να υπάρχει βασικά μια καλή διάθεση», συμπλήρωσε.
Παράλληλα, ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου θα παρουσιαστεί μια συνολική έκθεση προόδου για την Τουρκία, ενώ αναφερόμενος στο ζήτημα των κυρώσεων εκτίμησε ότι η απειλή επιβολής τους ήταν τελικά αποτελεσματική.
Εν αναμονή καθορισμού ημερομηνιών
Η Αθήνα βρίσκεται αυτή τη στιγμή εν αναμονή καθορισμού δύο ημερομηνιών. Η πρώτη αφορά τον 62ο γύρο των διερευνητικών επαφών και η δεύτερη τη σύγκληση της Ατυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό. Οσον αφορά τη νέα συνάντηση των αντιπροσωπειών Ελλάδας-Τουρκίας για τη συνέχιση των διερευνητικών επαφών, το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών έχει ήδη αποστείλει σχετική πρόσκληση και βρίσκεται εν αναμονή της τουρκικής απάντησης. Αναφορικά με την ημερομηνία για την Πενταμερή, τα ενδιαφερόμενα μέρη βρίσκονται στο ακουστικό τους. Μέχρι στιγμής, έχουν προταθεί οι ημερομηνίες 17-19 Μαρτίου και 29-31 Μαρτίου, οι οποίες όμως έχουν απορριφθεί, καθώς Γκουτέρες στην πρώτη και Τσαβούσογλου στη δεύτερη περίπτωση, δήλωσαν αδυναμία συμμετοχής. Όπως διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή η κατάσταση, πιθανότερη ημερομηνία διεξαγωγής της Πενταμερούς είναι το πρώτο δεκαπενθήμερο Απριλίου.
Οπως γίνεται αντιληπτό, ο Μάρτιος θεωρείται ιδιαιτέρα κρίσιμος μήνας για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με την Αγκυρα να επιδιώκει να εξασφαλίσει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης Μαρτίου θετική ατζέντα σε ό,τι αφορά τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες του iefimerida.gr, πάντως, το μέγιστο που μπορεί να εξασφαλίσει η Τουρκία σε αυτό το επίπεδο είναι μια νέα συμφωνία ως προς τη χρηματοδότηση για το προσφυγικό. Η Αγκυρα ζητεί επιπλέον 4 δισ. ευρώ, με το αίτημα μάλιστα αυτά να δοθούν απευθείας στην τουρκική κυβέρνηση και όχι μέσω προγραμμάτων σε ΜΚΟ, ένα ποσό που δεν είναι εύκολο να εξασφαλίσουν οι Βρυξέλλες.
Η σημασία του «Φόρουμ Φιλίας»
Την ίδια ώρα, στην Αθήνα συνεχίζουν την πολιτική των περιφερειακών συνεργασιών, με το «Φόρουμ Φιλίας», που διεξήχθη στην Πέμπτη σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών στην ελληνική πρωτεύουσα, να αποτελεί το νέο όχημα σε αυτή την κατεύθυνση.
Παρά το γεγονός ότι στο κοινό ανακοινωθέν, αλλά και στις δηλώσεις των υπουργών Εξωτερικών που συμμετείχαν, δεν έγινε ονομαστική αναφορά στην Τουρκία, διπλωματικές πηγές σημείωναν ότι η Αθήνα είναι απολύτως ικανοποιημένη από το κείμενο συμπερασμάτων.
«Υπογραμμίζεται στο πλαίσιο αυτό η ειδική αναφορά στην ανάγκη σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών της περιοχής, όπως αυτά απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο. Επίσης, σημειώνεται η ιδιαίτερη μνεία στην ανάγκη σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών, της ανεξαρτησίας τους, καθώς και η ανάγκη αποχής από πάσα απειλή (casus belli) ή χρήση βίας. Αν και το ανακοινωθέν δεν κάνει ρητή μνεία σε συγκεκριμένες χώρες ή πρακτικές, είναι σαφές ότι οι εν λόγω αναφορές έχουν ως βασικό αποδέκτη τη μοναδική χώρα της περιοχής η οποία συνεχίζει να μην αποδέχεται τις βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου, καθώς και του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών», σημείωναν διπλωματικές πηγές το απόγευμα της Πέμπτης.
Παράλληλα, ο Νίκος Δένδιας επέλεξε στις δηλώσεις του να στείλει εμμέσως μηνύματα προς την άλλη πλευρά του Αιγαίου. «Αυτό που μας ενώνει όλους σήμερα είναι η καταδίκη παράνομων πράξεων που υποσκάπτουν την ειρήνη και την ασφάλεια. […] Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε ένα ανάχωμα στις απειλές, στη βία, στον εξτρεμισμό, στη μισαλλοδοξία, στη διαστρέβλωση της θρησκείας, στον παραλογισμό», ήταν οι αναφορές του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών ο οποίος ταυτόχρονα σημείωσε ότι «το Φόρουμ δεν στρέφεται εναντίον οιουδήποτε. Τείνουμε χείρα φιλίας προς όλες τις κατευθύνσεις μηδενός εξαιρουμένου, με μόνο μία βασική προϋπόθεση: τον σεβασμό του Δικαίου και των βασικών αρχών της διεθνούς συμπεριφοράς».
Από την πλευρά του, πάντως, ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην κατεύθυνση των θετικών προσεγγίσεων, αποφεύγοντας να αφήσει υπόνοιες για την Τουρκία «Πιστεύω ακράδαντα ότι στα περιφερειακά προβλήματα και στις περιφερειακές προκλήσεις απαιτούνται λύσεις που προέρχονται πρώτα και πάνω από όλα από την περιοχή», επισήμανε, συμπληρώνοντας ότι οι διευρυμένες συνέργειες στην περιοχή «δεν έχουν χαρακτήρα παιγνίου μηδενικού αθροίσματος ούτε στοχεύουν στον αποκλεισμό οποιασδήποτε χώρας». «Το αντίθετο, είναι ανοιχτές προς όλες τις χώρες που επιθυμούν πάντα στη βάση μιας θετικής προσέγγισης να συμβάλλουν στην εμβάθυνση της συνεργασίας και κατ` επέκτασιν της ειρήνης στην περιοχή μας», υπογράμμισε ο κ. Χριστοδουλίδης.
Ικανοποίηση για τη στάση των ΗΠΑ
Λευκωσία και Αθήνα βλέπουν αυτό το διάστημα με ικανοποίηση και τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας αμερικανικής προσέγγισης στο Κυπριακό. Αρχικά ο Σύμβουλος Εξωτερικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν διεμήνυσε στον εκπρόσωπο της τουρκικής Προεδρίας, Ιμπραήμ Καλίν ότι η Ουάσιγκτον δεν συζητά άλλο πλαίσιο λύσης πέραν της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να υποστηρίζουν μια συνολική λύση υπό την ηγεσία των Κυπρίων για την επανένωση του νησιού σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, η οποία θα ωφελήσει όλους τους Κύπριους καθώς και την ευρύτερη περιοχή», ανέφερε την Τετάρτη, το αμερικανικό ΥΠΕΞ, απαντώντας σε ερώτηση της ΕΡΤ.
Σημειώνεται, τέλος, ότι έχει ήδη δρομολογηθεί η πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία του Νίκου Δένδια με τον νέο υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν ο οποίος θα έχει προηγουμένως επαφή και με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.