Ομοιότητες με τη συμπεριφορά της Τουρκίας λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής του προηγούμενου Οκτωβρίου εντοπίζει η Αθήνα και για αυτό το λόγο σπεύδει να ξεκαθαρίσει ότι τα δεδομένα σε ό,τι αφορά τις ευρωτουρκικές σχέσεις είναι, πλέον, πολύ διαφορετικά.
Αυτόν ακριβώς τον στόχο είχε η χθεσινή δήλωση του Νίκου Δένδια η οποία περιείχε σαφή μηνύματα προς την Τουρκία. «Δόθηκε στην Τουρκία κάθε ευκαιρία μέχρι σήμερα. Η Τουρκία δεν ανταποκρίθηκε. Οιαδήποτε εκ του πονηρού εκδήλωση δήθεν “καλής θέλησης” της τελευταίας στιγμής, οποιαδήποτε προσχηματική “θετική” χειρονομία, θα έχει μόνο στόχο να αμβλυνθεί η εικόνα της κατ’ εξακολούθηση απαράδεκτης παραβατικής συμπεριφοράς. Αυτή την φορά, ανεξαρτήτως οψίμων δηλώσεων, η Τουρκία δεν είναι εύκολο να ξεγελάσει την ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι αφελής».
Η χθεσινή κίνηση του υπουργού Εξωτερικών υποδεικνύει ότι η ελληνική πλευρά δεν πρόκειται να «κάνει πίσω» στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθώς όλο το προηγούμενο διάστημα η Τουρκία έδειξε με τη στάση της ότι δεν έχει καμία πρόθεση αξιοποίησης του παραθύρου θετικής ατζέντας που άφησαν οι ηγέτες των 27 τον Οκτώβριο.
Τεχνάσματα οι κινήσεις της Τουρκίας
Στην Αθήνα παρακολουθούν με προσοχή τις τελευταίες δηλώσεις της τουρκικής ηγεσίας. Η ανακοίνωση του υπουργείου Ενέργειας ότι το Oruc Reis θα ολοκληρώσει τις έρευνές του στις 29 Νοεμβρίου, το «άνοιγμα Ερντογάν» στην Ευρώπη και η επίσκεψη Καλίν στις Βρυξέλλες προκειμένου να «τείνει χείρα φιλίας» ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου, θεωρούνται από την ελληνική πλευρά τεχνάσματα με στόχο την αποφυγή ευρωπαϊκών μέτρων κατά της Τουρκίας. Οι χθεσινές NAVTEX της Τουρκίας με τις οποίες επαναφέρει στο τραπέζι το αίτημα για αποστρατικοποίηση ελληνικών νησιών, φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι πρόθεση της Αγκυρας είναι η δημιουργία συνθηκών που να τις επιτρέπουν να θέτει μια σειρά από ζητήματα σε έναν πιθανό διάλογο.
Δεύτερο μήνυμα Δένδια στην Αγκυρα σε μία μέρα
Μιλώντας σε συνέδριο του Economist το απόγευμα της Τρίτης, ο Νίκος Δένδιας έστειλε δεύτερο μήνυμα σε μία μέρα στην Τουρκία. Ο υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε τον αποσταθεροποιητικό ρόλο που διαδραματίζει στην περιοχή η Άγκυρα, η οποία χρησιμοποιεί το ζήτημα των ενεργειακών πόρων ως μέσο «για να προωθήσει φιλοδοξίες κυριαρχίας, στο πλαίσιο της νέο-οθωμανικής της ατζέντας», όπως είπε.
Απαντώντας στο κεντρικό ερώτημα της θεματικής στην οποία συμμετείχε κατά πόσο υπάρχει χώρος για αμοιβαία κατανόηση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ο κ. Δένδιας σημείωσε ότι όσο η Τουρκία συνεχίζει να παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, δεν υπάρχει χώρος για μια τέτοιου είδους κατανόηση. «Η απάντηση θα μπορούσε να είναι θετική», κατέληξε ο κ. Δένδιας, «αν η Τουρκία εγκαταλείψει τη διπλωματία των κανονιοφόρων και των τετελεσμένων» και συμμορφωθεί με τη διεθνή νομιμότητα.
Στο ίδιο μήκος κύματος και άλλοι στην Ευρώπη
Στο ίδιο μήκος κύματος με την ελληνική πλευρά φαίνεται, πάντως, να κινούνται και άλλοι παράγοντες στην Ευρώπη. Ενδεικτική η αναφορά του εκπροσώπου της Κομισιόν για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Πέτερ Στάνο αναφορικά με το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων. «Η Τουρκία πρέπει να δείξει έμπρακτα τις προθέσεις της, για το αν επιθυμεί την αποκλιμάκωση ή προτιμά να επιμείνει στην πορεία την οποία ακολουθεί τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες», δήλωσε μετά τις συναντήσεις με τον Ιμπραχίμ Καλίν.
Παράλληλα, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν Υβ Λεντριάν σε δηλώσεις του σε ραδιοφωνική εκπομπή τη Δευτέρα σημείωσε: «Το λέω με σαφήνεια, δεν αρκεί το ότι εδώ και δυο-τρεις ημέρες υπάρχουν καθησυχαστικές δηλώσεις του προέδρου Ερντογάν. Χρειάζονται πράξεις. Αυτή είναι η θέση μου και, φυσικά, η θέση του προέδρου της Δημοκρατίας. Θα κρίνουμε βάσει των πράξεων».
Ενόχληση Βρυξελλών για Βαρώσι
Στις Βρυξέλλες υπάρχει ενόχληση και για τις κινήσεις της Τουρκίας στο Βαρώσι και κυρίως για την κίνηση του Ερντογάν να διοργανώσει πικνικ στην περίκλειστη πόλη. Μιλώντας, χθες, στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, ο Ύπατος Αρμοστής της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ διαβεβαίωσε ότι «το καθεστώς των Βαρωσίων είναι και θα παραμείνει ψηλά στη συλλογική μας ατζέντα, για να διασφαλίσουμε ότι τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ θα είναι πλήρως σεβαστά από όλους» και πρόσθεσε πως «τα πρόσφατα γεγονότα γύρω από το Βαρώσι, συμπεριλαμβανομένης της επίσκεψης και των δηλώσεων του Προέδρου Ερντογάν, έρχονται σε μια στιγμή που βρίσκονται σε εξέλιξη προσπάθειες για να δημιουργηθεί χώρος για διάλογο για την επίλυσης του κυπριακού και για την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο». Για αυτό το λόγο, όπως έχει γράψει το iefimerida, αναμένονται με ενδιαφέρον τα αποτελέσματα των συναντήσεων Λουτ στην περιοχή στις αρχές Δεκεμβρίου. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη στήριξη αυτών των διαπραγματεύσεων και στην εξεύρεση μόνιμων λύσεων», τόνισε χθες ο Μπορέλ στους ευρωβουλευτές.
Μήνυμα στους επιφυλακτικούς
Οι ενέργειες της Τουρκίας σε Ελλάδα και Κύπρο, πάντως, δεν είναι ο μόνος παράγοντας που καθορίζει τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Η πρόσφατη ένταση ανάμεσα σε Βερολίνο και Αγκυρα με αφορμή τη νηοψία σε τουρκικό πλοίο είναι ενδεικτική της βεντάλιας των ανοικτών θεμάτων που έχουν οι δύο πλευρές. Παράλληλα, στην Ευρώπη υπάρχει ανησυχία και για την προσέγγιση Τουρκίας και Ρωσίας, όπως αυτή φάνηκε στα πρόσφατα γεγονότα του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Προκειμένου, βέβαια, να παρθούν συγκεκριμένες αποφάσεις για μέτρα κατά της Τουρκίας χρειάζεται η συγκατάθεση και των 27 κρατών μελών. Για αυτό το λόγο η χθεσινή δήλωση του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών μπορεί να θεωρηθεί και μήνυμα σε ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως για παράδειγμα η Μαδρίτη, που εμφανίζονται ακόμα επιφυλακτικές για μέτρα.