Δεν ξέρω αν ήταν από μαζοχισμό ή αγωνία, τώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ διαλύεται, πάντως εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι παρακολούθησαν με ενδιαφέρον στην ΕΡΤ το debate του ΠΑΣΟΚ, κι εγώ ανάμεσά τους.
Για να μην επαναλάβω όσα πολλά γράφτηκαν (από προσωπολατρία, ιδιοτέλεια ή απλή πεποίθηση), θα περιοριστώ σε μερικές επισημάνσεις:
Πρώτη: Το ΠΑΣΟΚ «είναι εδώ» και πλέον αποτελεί τη μοναδική φωνή αριστερόθεν της ΝΔ. Ισχνή, αλλά υπαρκτή. Άλλο συγκροτημένο κόμμα της αντιπολίτευσης με φιλοδοξίες κόμματος εξουσίας δεν υπάρχει.
Δεύτερη: Δεν μάθαμε στο debate περισσότερα από όσα ήδη γνωρίζαμε. Οι χαρακτήρες έμειναν πιστοί στον ρόλο τους. Ένας-δύο πιο φιλελεύθεροι, άλλος πιο ΣΥΡΙΖΑ, ο τρίτος στα κιλά του. Τα υπονοούμενα και οι μπηχτές αναμενόμενες. Κάποιες ιαχές για «φανέλα ΠΑΣΟΚ», «συμφέροντα», «βέτο» και «δημόσια ΔΕΗ» ακούστηκαν μάλλον προς τέρψιν των οπαδών. Οι «έξι» δεν έλαμψαν, δεν κατέπληξαν τα πλήθη. Έδωσαν, ωστόσο, την ευκαιρία στους τηλεθεατές να τους γνωρίσουν καλύτερα και να τους ψυχολογήσουν.
Τρίτη: Το debate δεν βοήθησε επί του προσωπικού: είδαμε τα τρωτά σημεία των υποψηφίων, τις ελλείψεις σε πληροφόρηση και τις αδυναμίες τεκμηρίωσης. Για να το πω απλά, δεν ξεχώρισε ΤΟ πρόσωπο που μπορεί να σηκώσει στις πλάτες του την παράταξη και τη χώρα. Ούτε το ΠΑΣΟΚ πρόβαλε ως η εναλλακτική λύση στον Μητσοτάκη, παρ' όλες τις μεγαλόστομες διακηρύξεις κάποιων υποψηφίων ότι θα είναι η επόμενη κυβέρνηση. Από το 12% στο 36% ούτε ο Αντρέας Παπανδρέου δεν θα τα κατάφερνε με τη μία!
Τέταρτη: Ούτε οι πολιτικές διαφωνίες φωτίστηκαν. Σημαντικά ερωτήματα έμειναν αναπάντητα. Θα επιδιώξει το ΠΑΣΟΚ προεκλογικές συμμαχίες; Με τον ΣΥΡΙΖΑ, τη Νέα Αριστερά ή ποιον; Διαφορετικά, πώς θα υψωθεί από το 12% στο 36%, ειδικά αν επανεκλεγεί ο ίδιος αρχηγός; Η συσκότιση σε αυτό το θέμα ήταν πλήρης. Ακόμη και ο συριζόφιλος Δούκας απαρνήθηκε τις δημαρχιακές συμμαχίες του όταν τον στρίμωξε η Διαμαντοπούλου. Και, εν τέλει, αν το ΠΑΣΟΚ δεν είναι πρώτο κόμμα, με ποιον θα συνεργαστεί μετεκλογικά; Με τη Νέα Δημοκρατία ή άλλον; Μπορεί να εγγυηθεί την πολιτική σταθερότητα και να αποτρέψει ένα νέο κύμα πολιτικού τσαρλατανισμού που αναδύεται;
Πέμπτη: Κυρίως δεν φάνηκε στο debate ποιος μπορεί να επαναπατρίσει KAI τους κεντρώους ψηφοφόρους που έφυγαν προς τη ΝΔ KAI τους αριστερούς που έφυγαν προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Ποιος μπορεί, με άλλα λόγια, να μετατρέψει ξανά το ΠΑΣΟΚ σε πλουραλιστικό και πολυσυλλεκτικό κόμμα. Το τρωτό σημείο του Νίκου Ανδρουλάκη είναι ότι δεν κατάφερε ως τώρα να προσελκύσει ούτε τους μεν ούτε τους δε. Ούτε οι αντίπαλοί του ωστόσο έδωσαν πειστική απάντηση στο ερώτημα πώς το ΠΑΣΟΚ θα ξαναγίνει «μεγάλο».
Έκτη: Στην τρίωρη τηλεμαχία, ουσιαστικά ξεχώρισαν δύο προτάσεις, που πάντα ενυπήρχαν στο ΠΑΣΟΚ και εκφράστηκαν ιστορικά από τον Αντρέα Παπανδρέου και τον Κώστα Σημίτη: από τη μια αυτή του Χάρη Δούκα, που οι αντίπαλοί του αποκαλούν «συριζοκατάσταση»: άνοιγμα στις δυνάμεις τής πέραν του ΠΑΣΟΚ Αριστεράς για μια μεγαλύτερη «προοδευτική παράταξη». Και, από την άλλη, αυτή της Άννας Διαμαντοπούλου, η οποία εμφανώς διαθέτει το ηγετικό προφίλ για να απευθυνθεί στον κεντρώο χώρο όπου κυριαρχεί σήμερα ο Κ. Μητσοτάκης. Τρίτη επιλογή παραμένει ο «ορθόδοξος» Νίκος Ανδρουλάκης, που έχει επιλέξει την αυτόνομη πορεία.
Έβδομη: Στο debate δεν ακούσαμε τίποτα για τον ρόλο που θα έχει το ΠΑΣΟΚ της μετα-κρίσης που ζούμε. Στο κόμμα χρεώθηκε η μεγαλύτερη ευθύνη για τα δεινά και τη χρεοκοπία της Ελλάδας μετά το 2010. Τι κρατούν οι υποψήφιοι και τι αφήνουν από το κακό παρελθόν; Πώς αντιμετωπίζονται οι προκλήσεις τού σήμερα, η κουλτούρα της βίας, το μεταναστευτικό, η κλιματική αλλαγή, οι πληγές του Δημοσίου, τα κενά στην Παιδεία, η φοροδιαφυγή, το νέο δημοσιονομικό σύμφωνο της ΕΕ, οι συνέπειες της κρίσης; Επ' αυτών σιγή.
ΥΓ.: Αξίζουν συγχαρητήρια στον Γιώργο Κουβαρά και στον Απόστολο Μαγγηριάδη, τη νέα γενιά των coordinators, που τίμησαν τη δημοσιογραφία στο debate.