Με ευρύτερη πλειοψηφία εισάγονται μεθαύριο στην Ολομέλεια της Βουλής, από την επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου, τα σχέδια νόμου του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με τις κυρώσεις μίας διακρατικής συμφωνίας συνεργασίας με το Μαρόκο.
Παράλληλα, στην Ολομέλεια θα εισαχθεί και η «Συμφωνία Κοινοπραξίας ELIXIR για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ερευνητικής Υποδομής Βιολογικών Δεδομένων στον τομέα της βιοεπιστήμης (ELIXIR)».
Υπέρ των δύο κυρώσεων τάχθηκαν η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ. Το ΚΚΕ καταψήφισε και τις δύο συμβάσεις. Η Ελληνική Λύση επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί στην Ολομέλεια για τη συμφωνία με το Μαρόκο, ενώ καταψήφισε τη δεύτερη που αφορά την ευρωπαϊκή κοινοπραξία ELIXIR. Το ΜέΡΑ 25 δήλωσε πως το κόμμα του στην Ολομέλεια θα ψηφίσει «παρών» και στις δύο συμβάσεις.
Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Τεχνολογίας, Χρήστος Δήμας, αναφέρθηκε στην αξία της επένδυσης στην επιστημονική έρευνα, σημειώνοντας πως το γεγονός ότι μέσα σε ενάμιση, χρόνο η επιστήμη μέσα από την έρευνα κατάφερε να βρει το εμβόλιο, αποδεικνύει τη σπουδαιότητά της για την ανθρωπότητα. Οι δύο αυτές συμβάσεις, όπως και πολλές άλλες που έχουμε ως χώρα, είπε ο υφυπουργός, απαντούν στις «συνέργειες και συνεργασίες που έχει η χώρα μας να αναπτύσσει με την παγκόσμια κοινότητα».
Η Ελλάδα, ανέφερε ο κ. Δήμας, ανάμεσα στα κράτη της Ε.Ε. βρίσκεται στη 16η θέση των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης, με ένα ποσοστό που ισούται με το 1,27% του ΑΕΠ - και σε αυτό συμπεριλαμβάνονται, τόσο οι δημόσιες, όσο και οι ιδιωτικές δαπάνες. Στόχος μας, είπε «να δούμε πώς μπορούμε να αυξήσουμε αυτό το ποσοστό».
Επισήμανε πως, «οι κρατικές μας δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη είναι στο μέσο όρο των κρατών -μελών του ΟΟΣΑ, αλλά εκεί που υστερούμε είναι στις ιδιωτικές δαπάνες». Γι' αυτό, τόνισε ο υφυπουργός, «προσπαθούμε να δοθούν επιπλέον κίνητρά σε επιχειρήσεις που επενδύουν ήδη στην έρευνα και την ανάπτυξη, αλλά και σε επιχειρήσεις που θέλουμε να έρθουν και να εγκαταστήσουν εδώ κέντρα έρευνας και ανάπτυξης. Γι' αυτό άλλωστε αυξήσαμε τα φορολογικά κίνητρα, τις υπερεκπτώσεις δαπανών, από το 130% στο 200%. «Αν θέλουμε να επαναπατρίσουμε κάποιους από τους Ελληνες επιστήμονες και ταλαντούχους επιχειρηματίες που έφυγαν την περασμένη δεκαετία, θα πρέπει να δημιουργηθούν νέες, καλά αμειβόμενες, ποιοτικές θέσεις εργασίας», σημείωσε στη συνέχεια.
Σχετικά με τη συμφωνία με το Μαρόκο, ο κ. Δήμας ανέφερε σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ πως ως διμερής συμφωνία, δομείται και αναπτύσσεται και αυτή με τον αντίστοιχο τρόπο όπως είναι και όλες οι άλλες που έχουμε με μια σειρά από χώρες, δηλαδή μέσα από την αμοιβαία συνεργασία των δύο επιτροπών. Για τη συμφωνία που αφορά την ελληνική συμμετοχή στην ευρωπαϊκή ερευνητική κοινοπραξία ELIXIR, ο υφυπουργός σημείωσε πως η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια ήταν προσωρινό μέλος, ενώ προηγούμενα συμμετείχε ως παρατηρητής. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, «γίνεται ήδη μια πολύ σημαντική δουλειά από φορείς και πανεπιστήμια», γι' αυτό και ζήτησε από τα κόμματα που επιφυλάχθηκαν να σκεφτούν και πάλι τη στάση τους.
Οι θέσεις των κομμάτων
Ο εισηγητής της πλειοψηφίας, Θέμης Χειμάρας, μίλησε για δύο σημαντικές συμφωνίες. Για τη συνεργασία με το Βασίλειο του Μαρόκου, σημείωσε πως αφορά προγράμματα έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των δύο χωρών. Συμβάλλει στη δημιουργία ενός σταθερού και διαρκούς μηχανισμού συνεργασίας σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, κυρίως με τη μορφή ερευνητικής συνεργασίας και μεταφοράς τεχνολογίας. Αναβαθμίζει την ικανότητα τεχνολογίας των επιστημονικών και τεχνολογικών πάρκων των δύο χωρών, σημειώνοντας τον ρόλο που έχει αναλάβει η γενική γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, για την ανάπτυξη τέτοιων συνεργασιών, όπως με το πρόγραμμα Horizon Europe, τις υφιστάμενες συνεργασίες με την Κίνα, το Ισραήλ, τη Ρωσία και τη Γερμανία, που θα συνεχιστούν και στη νέα Προγραμματική Περίοδο 2021-27, την Ευρω-Μεσογειακή Συνεργασία PRIMA, αλλά και της πρόσφατης Διακήρυξης των Αθηνών από τους EUMED 9.
Για τη δεύτερη συμφωνία, που αφορά την Κοινοπραξία ELIXIR, ο εισηγητής της ΝΔ ανέφερε πως στόχος της είναι η φύλαξη, η ανάλυση και η διαχείριση των τεράστιου όγκου δεδομένων που παράγονται διεθνώς από τις βιοεπιστήμες. Επιταχύνει τη συλλογή και ανταλλαγή σχετικών δεδομένων, σε μια προσπάθεια να ανταποκριθούμε στην τρέχουσα παγκόσμια πανδημία, ώστε να επιταχυνθεί η έρευνα για τον κορονοϊό. Μια κοινοπραξία στην οποία συμμετέχουν 21 χώρες και στον ελληνικό κόμβο ELIXIR-GR συμμετέχουν οκτώ Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, οκτώ ερευνητικά κέντρα και ένας τεχνολογικός φορέας, το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας & Έρευνας Α.Ε. - ΕΔΥΤΕ Α.Ε., με πόρους από την ΕΕ. Ο κ. Χειμάρας αναφέρθηκε εκτενώς στην κυβερνητική πολιτική για την προώθηση της έρευνας και την ανάπτυξη, λέγοντας πως «η Ελλάδα κάνει συγκροτημένα και μελετημένα βήματα. Εστιάζει σε πολιτικές που την ανάγουν σε χώρα, που σέβεται και ενισχύει διαρκώς, το επιστημονικό και ερευνητικό δυναμικό της. Και σε αυτή την πορεία, οφείλουμε να είμαστε ενωμένοι, πέρα και πάνω από πολιτικές ιδεοληψίες»
Ο εισηγητής της μειοψηφίας, Γιάννης Σαρακιώτης, ανέφερε πως συμφωνεί με τις κυρώσεις των δύο συμβάσεων, που άλλωστε υπεγράφησαν επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Εδικότερα για τη συμφωνία με το Μαρόκο, ανέφερε πως «σχετίζεται με την ενίσχυση της συνεργασίας μας με ένα σημαντικό κράτος του αραβομουσουλμανικού κόσμου στα πρότυπα άλλων παρόμοιων συμφωνιών», ενώ διευρύνει τη συνεργασία που ήδη υπάρχει σε μια σειρά κλάδων, όπως η αγροδιατροφή, η θαλάσσια έρευνα και το κλίμα - και σε πολλές περιπτώσεις, αυτό γίνεται υπό τη θεσμική σκέπη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για τη συμφωνία που αφορά την Κοινοπραξία ELIXIR, ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ σημείωσε πως αυτή «υπακούει πλήρως στην κοινή ευρωπαϊκή βούληση για την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της Έρευνας σε έναν κλάδο, που συνιστά αιχμή στις παγκόσμιες τεχνολογικές εξελίξεις».
Ο κ. Σαρακιώτης πάντως, προέβη σε εκτενείς επικριτικές αναφορές για την επιλογή της κυβέρνησης να μην κινεί τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες για τη συζήτηση και κύρωση των δύο άλλων συμφωνιών με τη Βόρεια Μακεδονία που έχουν κατατεθεί στη Βουλή, τονίζοντας ότι «η ορθή νομοθέτηση και η έγκαιρη κύρωση των διεθνών συμβάσεων συνιστούν ζητήματα ουσίας, αλλά και αξιοπιστίας της χώρας» αλλά εσείς «κωλυσιεργείτε, γιατί προτάσσετε το κομματικό έναντι του εθνικού συμφέροντος».
Ο ειδικός αγορητής του ΚΙΝΑΛ, Ιλχάν Αχμέτ, τάχθηκε υπέρ των κυρώσεων και των δύο συμβάσεων, εκφράζοντας την πεποίθησή του πως οι δύο αυτές κυρώσεις «ενισχύουν το ανοικτό χαρακτήρα της επιστήμης που αποδεικνύεται απαραίτητη στην αντιμετώπιση των σύγχρονων κρίσεων και προκλήσεων». Μάλιστα για την κοινοπραξία ELIXIR, σημείωσε πως το «ELIXIR GREECE», χάρη στη συνεργασία των συμμετεχόντων φορέων του, παρέχει ήδη μια σειρά υπολογιστικών εργαλείων και βάσεων δεδομένων και αναπτύσσει μια σημαντική υπολογιστική δύναμη για την ελληνική βιοεπιστημονική κοινότητα, ενώ δίνεται η δυνατότητα και σε Ελληνες επιστήμονες και ερευνητές, να συμμετάσχουν σε μια πληθώρα προγραμμάτων που υλοποιεί το πρόγραμμα αυτό.
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ, Γιάννης Δελής, δήλωσε πως θα καταψηφίσει και τις δύο συμφωνίες καθώς ενώ ως κόμμα «είμαστε οι πρώτοι από όλους που θέλουμε την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, των παραγωγικών δυνατοτήτων, των επιτευγμάτων της επιστήμης, την ανάπτυξη της ίδιας της επιστήμης» και «θεωρούμε την επιστήμη ως μια γενικευμένη παραγωγική δύναμη κοινωνική. Ομως, όλα αυτά τα εργαλεία» όπως το πρόγραμμα ELIXIR, «αποτελούν εν δυνάμει και στην πράξη, ιδιοκτησία των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Των εταιρειών της βιοτεχνολογίας και των μεγάλων φαρμακευτικών κολοσσών. Και δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματική κάλυψη των σύγχρονων αναγκών του λαού μας και όλων των λαών στο ζήτημα της υγείας». Το ELIXIR, ανέφερε, είναι κομμάτι της ευρωπαϊκής στρατηγικής, όπου η χρηματοδότηση του προγράμματος γίνεται από τους Προϋπολογισμούς των κρατών, αλλά αξιοποιούνται για την ανάπτυξη επικερδών επιχειρηματικών σχεδίων. Τόνισε πως όσο η έρευνα, τα αποτελέσματά της και η καινοτομία θα βρίσκονται στα χέρια του κεφαλαίου, θα αποτελούν επιπλέον όπλα για τον άγριο μεταξύ τους ανταγωνισμό. Το ίδιο, είπε, και η Συμφωνία με το Μαρόκο έρχεται να αναπτύξει την επιστημονική έρευνα για τις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων των δύο χωρών και όχι των εργαζόμενων και των δύο λαών.
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Βασίλης Βιλιάρδος, επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί στην Ολομέλεια για τη συμφωνία συνεργασίας με το Μαρόκο, σημειώνοντας πως θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τη χώρα αυτή καθώς «εξάγει τρομοκράτες, καθώς, επίσης, είναι και ένα κομβικό σημείο για τη διακίνηση παράνομων μεταναστών και ναρκωτικών προς την Ευρώπη». Καταψήφισε τη σύμβαση για τη συμμετοχή στην ευρωπαϊκή κοινοπραξία ELIXIR, λέγοντας μεταξύ άλλων, πως «είναι ατυχής η δημιουργία της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας, αν μη τι άλλο λόγω των πολλών ασαφειών ως προς τη σκοπιμότητα και τη λειτουργία της». Θα πρέπει, είπε, « η συγκεκριμένη αυτή σύμβαση να επανεξεταστεί συνολικά», καθώς όπως έχει αποδειχθεί, τόσο τα στοιχεία, όσο και η ίδια η έρευνα «μπορούν να ξεφύγουν με τρομακτικές συνέπειες» - ειδικά η χρήση των αναλύσεων DNA που κάνουν διάφοροι Οργανισμοί. Έχουμε, είπε «προβληματισμό σχετικά με την ασφάλεια των συγκεκριμένων προσωπικών δεδομένων, έτσι ώστε να μη γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από κράτη, από τις πανίσχυρες πολυεθνικές ή από οποιονδήποτε άλλον».
Ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ 25, Γιώργος Λογιάδης, δήλωσε πως το κόμμα του στην Ολομέλεια θα ψηφίσει «παρών» και στις δύο κυρώσεις. Για τη συμφωνία με το Μαρόκο ανέφερε πως οι διμερείς σχέσεις με το κράτος αυτό θα πρέπει να ενισχυθούν ακόμα περισσότερο, ενώ για τη συμφωνία με την κοινοπραξία ELIXIR, επισήμανε ότι εμείς «ως ΜέΡΑ25, τονίζουμε πάντα ότι το θέμα στην ψηφιακή έρευνα είναι το ποιος ελέγχει, ποιος κατέχει το λογισμικό και τις πληροφορίες. Θέμα κομβικό, ειδικά σήμερα, στην ψηφιακή εποχή».