Η ΚΠΕ της 3ης Οκτωβρίου του Κινήματος Αλλαγής (ΚΙΝΑΛ) σηματοδότησε την επίσημη έναρξη των διαδικασιών για τις εκλογές για τη νέα ηγεσία της παράταξης.
Κύρια ζητούμενα είναι, αφενός ο κόσμος να ενδιαφερθεί για αυτό το πολιτικό γεγονός, αφετέρου να καταστεί σαφές ότι η εγχώρια σοσιαλδημοκρατία έχει τη δυνατότητα να κερδίσει την χαμένη αξιοπιστία της. Το ΚΙΝΑΛ ως βασικός εκφραστής της οφείλει να αναπληρώσει το κενό στο μεσαίο χώρο, να ανακτήσει τα χαμένα κοινωνικά ερείσματά του, να υπερβεί την παρακμή της σοσιαλδημοκρατίας και, ακολούθως, να καταστεί και εκλογικά αξιωματική αντιπολίτευση.
Για ποιο λόγο τίθενται αυτά τα δύο ζητούμενα;
Γιατί σήμερα στην Ελλάδα δεν υπάρχει αντιπολίτευση και ο πρωθυπουργός, κ. Μητσοτάκης κυβερνά χωρίς σοβαρό και επεξεργασμένο έλεγχο - αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα, αφού το πρότυπο της δυτικής δημοκρατίας προϋποθέτει ότι υπάρχουν αξιόπιστα κόμματα τα οποία προσφέρουν διαφορετικές εναλλακτικές λύσεις στους πολίτες για τα προβλήματά τους.
Από την άλλη, χρειάζεται να εκκολαφθεί ένα ευρωπαϊκό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, το οποίο θα αρθρώσει ένα διαφορετικό αφήγημα για το μέλλον της χώρας και ιδιαίτερα της νέας γενιάς της, θα εκπροσωπεί τον κόσμο των φτωχών και των αδυνάτων και θα σέβεται τους θεσμούς της δυτικής δημοκρατίας. Ένα τέτοιο κόμμα θα συμβάλλει στην αναγέννηση μιας σύγχρονης Κεντροαριστεράς, η οποία θα επικεντρώνει την προσοχή της στην πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου, στην προστασία των ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών, των μειονοτήτων , των γυναικών κ.ά.
Το έχει περιγράψει πολύ γλαφυρά o Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος προέρχεται από το PSOE (το ισπανικό Σοσιαλιστικό και Εργατικό Κόμμα): «Τα κόμματά μας είναι δημιουργήματα του 19ου αιώνα, με προγράμματα του 20ου, ενώ την ίδια στιγμή καλούνται να δώσουν λύσεις σε προβλήματα του 21ου», αντιμετωπίζοντας δυο βασικές προκλήσεις. Μεγαλύτερο ανταγωνισμό και μικρότερη δεξαμενή παραδοσιακών ψηφοφόρων.
Η μέχρι σήμερα πορεία του Κινήματος Αλλαγής δεν μας ικανοποιεί.
Επιλέγοντας μια τακτική αρχηγισμού και συγκεντρωτισμού από την μία και αναμένοντας από την άλλη να καταρρεύσει ο ΣΥΡΙΖΑ ως ώριμο φρούτο και να επιστρέψουν οι ψηφοφόροι, η ηγετική ομάδα του ΚΙΝΑΛ οδηγήθηκε στην άσκοπη σπατάλη της δυναμικής που έδωσαν οι περισσότεροι από 210.000 ενεργοί πολίτες που συμμετείχαν στην εκλογική διαδικασία για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς το 2017. Το ΚΙΝΑΛ δεν κρίθηκε μόνο από τις προγραμματικές του παρεμβάσεις αλλά και από τη δημοκρατική οργάνωση και λειτουργία του, και, δυστυχώς, δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες των προοδευτικών πολιτών.
Το Κίνημα Αλλαγής σε κρίσιμη καμπή
Η τρέχουσα συγκυρία είναι κρίσιμη για το μέλλον της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας. Για την εκλογή προέδρου που θα διενεργηθεί φέτος θα πρέπει κοινός στόχος όλων των πλευρών να είναι μια διαδικασία που όχι μόνο θα εγγυηθεί την ομαλή έκφραση της βούλησης των μελών, αλλά και θα προσφέρει μια ελκυστική εικόνα προς τα έξω, ειδικά σε όσους αναζητούν στο ΚΙΝΑΛ μια εναλλακτική στον λειψό δικομματισμό που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο πολιτικό σκηνικό.
Στην πορεία προς την εκλογή αρχηγού αναγκαία η εσωκομματική ομαλότητα
Στέλνουμε μήνυμα προς όλους τους υποψήφιους πως η δημόσια αντιπαράθεση για την ηγεσία κινδυνεύει να αποκτήσει αρνητικό πρόσημο μέσω αλληλοκατηγοριών ότι οι άλλοι συνυποψήφιοι είναι περίπου «πέμπτη φάλαγγα» ανταγωνιστικών πολιτικών δυνάμεων ένθεν κακείθεν. Χάνουμε την αξιοπιστία μας προς τους ψηφοφόρος που λογικό είναι να άρουν την εμπιστοσύνη τους σε μία παραταξιακή ηγεσία, η οποία δεν διαθέτει στο εσωτερικό της καμιά συνείδηση κοινού πολιτικού σκοπού και στόχων. Επίσης, το να επισημαίνονται από και προς όλες τις κατευθύνσεις οι κίνδυνοι των αντιπαραθέσεων στην πορεία προς τις εκλογές και ταυτόχρονα να προωθούνται παρασκηνιακές μεθοδεύσεις χειραγώγησης των διαδικασιών είναι πράγματα αντιφατικά και φανερώνουν ασυνέπεια λόγων και έργων. Μια τέτοια τακτική κινδυνεύει να οδηγήσει το κόμμα στην απόλυτη εσωστρέφεια και στην απώλεια αξιοπιστίας προς την κοινωνία. Το ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο στις εσωκομματικές αντιπαραθέσεις δεν αφορά τους δημοκρατικούς πολίτες που στηρίζουν ή θα ήθελαν να στηρίξουν το ΚΙΝΑΛ και δεν ενδιαφέρονται για τα μικροκομματικά παραλειπόμενα αλλά για την ομαλή ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς. Καλούμε όλες τις πλευρές και ιδίως την σημερινή ηγεσία που έχει την άμεση οργανωτική και πολιτική ευθύνη για τις εκλογικές διαδικασίες να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να εγγυηθούν την ομαλή πορεία προς τις εκλογές.
Η πολιτική μας πρέπει να κοιτά το μέλλον, όχι το παρελθόν.
Το ΠΑΣΟΚ έκλεισε τον ιστορικό του κύκλο, όπως παλαιότερα η Ένωση Κέντρου, η ΕΔΑ και άλλες δυνάμεις της κεντροαριστεράς στην Ελλάδα. Αυτό που χρειάζεται σήμερα δεν είναι να του δοθεί ένα προεκλογικό φιλί της ζωής με στόχο την συναισθηματική ψήφο, κυρίως των μεγαλύτερων σε ηλικία στελεχών και μελών. Αυτό που θα κρατήσει την παράδοση του ΠΑΣΟΚ ζωντανή είναι να μελετηθεί, να κεφαλαιοποιηθεί και να αξιοποιηθεί η πολιτική του κληρονομιά, με τα θετικά και τα αρνητικά της στοιχεία της ώστε να αποτελέσουν τις βάσεις για την νέα προοδευτική και δημοκρατική παράταξη. Μόνο έτσι η εμπειρία του ΠΑΣΟΚ θα συμβάλλει στην διεύρυνση της δημοκρατίας και την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Εάν παραμένει ισχυρή επιθυμία όλων μας το ΚΙΝΑΛ να πρωταγωνιστήσει ως δύναμη ευθύνης, στην άσκηση προγραμματικής αντιπολίτευσης, στην προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στο κράτος, στην οικονομία, στην κοινωνία, στο πολιτικό σύστημα οφείλουμε:
- Να χτίσουμε από την αρχή τις σχέσεις μας με την κοινωνία, να απευθυνθούμε σε νέα ακροατήρια, στις νέες ηλικίες. Τα εργαλεία μας πρέπει να είναι οι σύγχρονες ιδέες της σοσιαλδημοκρατίας, τα νέα κινήματα, η κοινωνία των πολιτών, τα δυναμικά στρώματα.
- Να εμβαθύνουμε και να εξειδικεύσουμε το πολιτικό μας πρόγραμμα με συστηματικό και συμμετοχικό τρόπο, με την ματιά μας όχι στο παρελθόν αλλά στο μέλλον, αναλύοντας τα σύγχρονα προβλήματα της κοινωνίας και της οικονομίας και προσφέροντας λύσεις για την κοινωνική και περιβαλλοντική ισορροπία αντιμετωπίζοντας τις νέες ανισότητες και αναπτύσσοντας πολιτικές στήριξης για τις κοινωνικές ομάδες εκείνες που ωθούνται στο περιθώριο από ένα στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης
- Να οργανώσουμε μια αντιπολίτευση απαλλαγμένη από τις παθογένειες της στείρας αντιπαράθεσης και του λαϊκισμού. Μας περιμένουν δύσκολες μέρες και θα χρειαστούν επίπονες και επίμονες προσπάθειες για την αντιμετώπιση των συσσωρευμένων οξύτατων και πολυσύνθετων προβλημάτων που χρονίζουν και καθηλώνουν την κοινωνία και τη χώρα.
- Να συμφωνήσουμε ότι οι αποκλεισμοί, οι βυζαντινισμοί και η δαιμονοποίηση της κάθε διαφορετικής άποψης, δεν χωράνε στην παράταξη μας και δεν μπορούν να χαρακτηρίζουν την λειτουργία μας. Πρέπει την δημοκρατική λειτουργία που ευαγγελιζόμαστε για το κράτος και την κοινωνία μας να την εφαρμόσουμε καταρχήν στο κόμμα μας. Δια του παραδείγματος εξάλλου πείθουμε. Ή θα αλλάξουμε ριζικά, λόγο, στρατηγική, πρόσωπα και μοντέλο λειτουργίας ή θα οδηγηθούμε σταδιακά στην συρρίκνωση και την μετατροπή μας σε μουσειακό έκθεμα.
*Ο Μιχάλης Χάλαρης είναι Γραμματέας των Κινήσεων Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία -Επίκουρος Καθηγητής του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος