Χρόνο στην διπλωματία και στη συνέχιση των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων δίνει η χθεσινή αναβολή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις 1-2 Οκτωβρίου.
Η επισημοποίηση της έναρξης των διαβουλεύσεων Ελλάδας – Τουρκίας έκλεισε για την ώρα το ελληνο-τουρκικό μέτωπο καθώς θεωρείται βέβαιο ότι στη Σύνοδο Κορυφής οι ηγέτες των 27 δεν θα εμβαθύνουν πάνω στο «έγγραφο επιλογών» που είχε παρουσιάσει ο Μπορέλ στο Gymnich και το οποίο αφορούσε την παρουσία του Oruc Reis σε περιοχή που η Ελλάδα θεωρεί δική της υφαλοκρηπίδα. Η Αθήνα, πάντως, αναμένεται να ζητήσει να υπάρξει μηχανισμός αυτόματης ενεργοποίησης των κυρώσεων, σε περίπτωση που η Τουρκία επαναλάβει προκλητικές ενέργειες. Άλλωστε, όπως φάνηκε και από τις χθεσινές δηλώσεις του Νίκου Δένδια, η ελληνική κυβέρνηση είναι αυτή τη στιγμή συγκρατημένη σε ό,τι αφορά τη στάση της Τουρκίας, αναμένοντας την εξέλιξη των διερευνητικών επαφών και προσδοκώντας τη συνέχιση των πρώτων βημάτων αποκλιμάκωσης από την Αγκυρα.
Το βάρος στη Λευκωσία
Τις επόμενες επτά μέρες το βάρος όλων θα πέσει στη Λευκωσία καθώς η κυπριακή κυβέρνηση επιμένει να συνδέει την επιβολή κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας με την ενεργοποίηση των κυρώσεων έναντι φυσικών και νομικών προσώπων που είχαν αποφασιστεί για τις τουρκικές ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ. Ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης «μπλόκαρε» τη Δευτέρα στο Συμβούλιο ΥΠΕΞ της ΕΕ την απόφαση για τη Λευκορωσία, υποστηρίζοντας ότι οι 27 υπουργοί Εξωτερικών είχαν συμφωνήσει στο Gymnich τη διασύνδεση των δύο περιπτώσεων. Αν και η Λευκωσία, σήκωσε ουσιαστικά το βάρος της υπόθεσης, στην Αθήνα διαμηνύουν ότι η ελληνική κυβέρνηση στηρίζει τις αξιώσεις της Κύπρου, κάτι που, σύμφωνα με την ενημέρωση της κυπριακής κυβέρνησης, επανέλαβε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη χθεσινή τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Νίκο Αναστασιάδη. Παράλληλα, μιλώντας το απόγευμα της Τρίτης σε διαδικτυακή εκδήλωση, ο Νίκος Δένδιας στήριξε ουσιαστικά τη θέση της Λευκωσίας λέγοντας ότι η Κύπρος έχει πετύχει καθαρά στο άτυπο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, Gymnich, μια συμφωνία ότι οι κυρώσεις στη Λευκορωσία και οι κυρώσεις έναντι προσώπων λόγω της παραβίασης της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου θα πάνε χέρι-χέρι.
Η επιμονή της της Λευκωσίας δημιουργεί μία σειρά από πιέσεις καθώς αρκετές χώρες δεν επιθυμούν να φτάσει η ΕΕ στο σημείο επιβολής κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Παράλληλα, το μπλόκο στην υπόθεση της Λευκορωσίας φαίνεται να δημιούργησε ενόχληση στην μεγάλη πλειοψηφία των 27 με τη Λιθουανία, τη Φιλανδία και τη Γερμανία να εκφράζουν ήδη την απογοήτευσή τους. Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί είναι ότι και το Παρίσι, μέσω του υπουργού για ευρωπαϊκά θέματα, κάλεσε χθες την Κύπρο να μην συνδέει την υπόθεση της Λευκορωσίας με αυτήν της Τουρκίας: «Ήμουν ξεκάθαρος χθες με τους Κύπριους συναδέλφους μου λέγοντάς τους "Εντάξει, θα πρέπει απελευθερώσετε τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας επειδή πιστεύω ότι δεν κάνετε χάρη στον εαυτό σας μ΄αυτή την σύνδεση"», σημείωσε ο Clément Beaune σε συνέντευξή του στο Politico.
Τα σενάρια
Όπως έχουν αυτή τη στιγμή τα πράγματα τα σενάρια για τη Σύνοδο Κορυφής έχουν ως εξής:
α) Να γίνουν παρασκηνιακές ενέργειες για μια διευθέτηση του ζητήματος ώστε να επιτευχθεί μία win-win κατάσταση και για τη Λευκωσία και για τις Βρυξέλλες. Αυτό πιθανώς να περιλαμβάνει μια μικρή κίνηση αποκλιμάκωσης της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ. Μία τέτοια κίνηση θα ενίσχυε τη θέση των χωρών που επιθυμούν την αποσύνδεση των υποθέσεων Λευκορωσίας – Τουρκίας. Ήδη, πληροφορίες από τη Λευκωσία θέλουν την Ανγκελα Μέρκελ να έχει προτείνει κάτι τέτοιο στον Νίκο Αναστασιάδη με τον Πρόεδρο της Κύπρου να σημειώνει ότι είναι απαραίτητη η αποχώρηση των Yavuz και Barbaros από την κυπριακή ΑΟΖ.
β) Να προχωρήσει η ΕΕ στην επιβολή κυρώσεων του τύπου της προχθεσινής απόφασης για την τουρκική εταιρία που έσπασε το εμπάργκο στη Λιβύη.
γ) Να επιμείνει η Λευκωσία βάζοντας βέτο στη Σύνοδο Κορυφής για τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Αυτό θα έφερνε σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση την Κυπριακή Δημοκρατία καθώς θα την απομόνωνε από τις υπόλοιπες χώρες. Ιδιαίτερα σε μία περίοδο που η Λευκωσία έχει βρεθεί στο μικροσκόπιο των Βρυξελλών λόγω των υποθέσεων με τη χορήγηση διαβατηρίων, κάτι τέτοιο θα είχε αρνητικές συνέπειες και στις προσπάθειες για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Παράλληλα, υπενθυμίζεται ότι ήδη σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι η Λευκωσία διατηρεί προνομιακές σχέσεις με τη Μόσχα (η οποία στηρίζει τον Λουκασένκο), γεγονός που δεν αρέσει σε πολλούς ευρωπαίους ηγέτες.
Όπως σημειώνουν διπλωματικές πηγές στο iefimerida.gr το βέτο δεν είναι εύκολη υπόθεση ειδικά για μια χώρα όπως η Κύπρος. Οι ίδιες πηγές εκτιμούσαν ότι στο τέλος θα βρεθεί μία συμβιβαστική λύση και υπενθύμιζαν ότι πέρσι η Αυστρία επέμενε μέχρι τελευταία στιγμή να μπλοκάρει την επιχείρηση "Ειρήνη" στην Μεσόγειο, κάτι που τελικά συμφωνήθηκε, μετά από εκατέρωθεν υποχωρήσεις
Στην εξίσωση και η πρόταση Μισέλ
Τέλος, στην εξίσωση θα πρέπει να μπει και η πρόταση Μισέλ για σύγκληση μιας Διεθνούς Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο, η οποία συζητήθηκε χθες κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης Μέρκελ – Μισέλ – Ερντογάν. Ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε θετικός, θέτοντας το ζήτημα της συμμετοχής και της τουρκοκυπριακής πλευράς. Η Λευκωσία έχει διαμηνύσει ότι μια τέτοια Διάσκεψη χρειάζεται καλή προετοιμασία ενώ σημειώνεται ότι στις 11 Οκτωβρίου είναι προγραμματισμένος ο πρώτος γύρος των εκλογών στα κατεχόμενα, με πιθανή επανεκλογή του Μουσταφά Ακιντζί να δίνει νέα ώθηση στη διαπραγματευτική διαδικασία.