Ο νέος τερματικός σταθμός LNG Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Αλεξανδρούπολη αποτελεί ενεργειακή πύλη για την Ελλάδα, τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Αυτό τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην τελετή για την επίσημη έναρξη υλοποίησης του τερματικού σταθμού.
Ακολουθούν οι ομιλίες του Έλληνα πρωθυπουργού, σημεία από τις παρεμβάσεις του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, των πρωθυπουργών της Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας, του προέδρου της Σερβίας, καθώς και τεχνικά στοιχεία για το έργο.
Η ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
Κύριε Πρόεδρε του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, dear Charles, κ. Πρόεδρε της Σερβίας, dear Aleksandar, κ. Πρωθυπουργέ της Βουλγαρίας, dear Kiril, κ. Πρωθυπουργέ της Βόρειας Μακεδονίας, αγαπητέ Dimitar, αγαπητοί Υπουργοί, κ. Δήμαρχε, κ. Περιφερειάρχα, αγαπητέ κ. Πρέσβη, αγαπητές φίλες και φίλοι,
Σας καλωσορίζω στην Αλεξανδρούπολη και η παρουσία σας σήμερα εδώ σηματοδοτεί τη σύμπνοια των Βαλκανίων, αλλά και την ευρωπαϊκή τους σύμπλευση. Γιατί, πια, η χερσόνησός μας μπορεί να έχει τη δική της θέση στη στρατηγική της ενεργειακής μετάβασης ολόκληρης της ηπείρου μας, ώστε να αντιμετωπίσουμε ενωμένοι τη συγκυρία με κοινή πορεία, χτίζοντας γόνιμες συνεργασίες μακριά από αδιέξοδους ανταγωνισμούς.
Και ένα πρώτο πολύ σημαντικό βήμα σε αυτή την κατεύθυνση είναι το Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου Αλεξανδρούπολης. Μία ενεργειακή πύλη για την Ελλάδα και τα Βαλκάνια, για τη νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά και ένας φάρος ο οποίος εκπέμπει ένα διπλό σήμα.
Πρώτον, ότι με το πολύ σημαντικό αυτό έργο, αλλά και με τα υπόλοιπα έργα τα οποία δρομολογούνται στη χώρα μας, θα μπορέσουμε πολύ σύντομα να υποκαταστήσουμε το φυσικό αέριο από ρωσικές πηγές. Ταυτόχρονα, όμως, και ότι οι χώρες μας είναι έτοιμες όλες μαζί να αναλάβουμε έναν κομβικό, νέο ρόλο στο νέο ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης.
Πρόσφατοι εκβιασμοί της Μόσχας σε σχέση με το φυσικό αέριο καθιστούν πλέον αυτή τη συνεργασία όχι απλά αναγκαία αλλά -θα έλεγα- και κατεπείγουσα. Η Ελλάδα πρωτοστατεί σε αυτές. Έχει, ήδη, φροντίσει για τη δική της εθνική ενεργειακή επάρκεια και βέβαια είναι πρόθυμη να συνδράμει και γειτονικά κράτη όπως η Βουλγαρία. Όπως γνωρίζετε, η νέα πλωτή δεξαμενή LNG της Ρεβυθούσας θα ανεβάσει τη δυναμικότητά της κατά 155.000 κυβικά μέτρα. Και το τερματικό στην Αλεξανδρούπολη θα προσθέσει ακόμα 154.000 κυβικά μέτρα.
Όπως είχατε την ευκαιρία να διαπιστώσετε, πρόκειται για ένα εξαιρετικά σύνθετο έργο το οποίο αποτελείται από μια υπεράκτια πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης Yγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) και από έναν υποθαλάσσιο και έναν χερσαίο αγωγό που θα οδηγούν το αέριο στο εθνικό σύστημα μεταφοράς μέσω ενός νέου σταθμού. Είναι μια υψηλής τεχνολογίας κατασκευή συνολικού κόστους 360 εκατομμυρίων ευρώ. Χρηματοδοτείται κατά το ήμισυ από το ΕΣΠΑ, κινητοποιεί όμως εκτός από δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια από τις χώρες μας.
Και στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους μετόχους της Gastrade, την Ελμίνα Κοπελούζου, τη ΔΕΠΑ, το ΔΕΣΦΑ, την Bulgartransgaz, την GasLog Cyprus Investments και βέβαια τον Δημήτρη Κοπελούζο, ο οποίος πρώτος οραματίστηκε αυτό το έργο σε καιρούς που η χρησιμότητά του και η σημασία του, ενδεχομένως, να μην ήταν τόσο προφανής.
Και βέβαια -όπως σας είπα- το έργο αυτό έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από επενδύσεις που καθιστούν την Ελλάδα σημαντικό ενεργειακό κόμβο: προσθήκη νέου σταθμού στην Κόρινθο, δυνατότητα επέκτασης του υφιστάμενου FSRU στο μέλλον. Όλα αυτά σημαίνουν ότι μέσα στους επόμενους 20 μήνες η Ελλάδα θα μπορεί να υποδεχθεί σημαντικές, πολύ αυξημένες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου. Η συνολική δυναμικότητα αεριοποίησης θα είναι 58,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (ανά ημέρα).
Με άλλα λόγια, αυτοί οι ελληνικοί σταθμοί LNG θα είναι σε θέση πια να καλύψουν πλήρως, όχι μόνο την εθνική αγορά, αλλά να υποκαταστήσουν και ένα σημαντικό τμήμα της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου στα Βαλκάνια. Και σε συνδυασμό βέβαια με την αναβάθμιση κάποιων αγωγών και τη λειτουργία των διασυνδετήριων αγωγών, του IGB -τόσο σημαντικού για τη Βουλγαρία και έχουμε δουλέψει πολύ με τον φίλο Πρωθυπουργό της Βουλγαρίας, ώστε να επιταχύνουμε στο μέγιστο δυνατό την ολοκλήρωση αυτού του αγωγού- αλλά φυσικά και του αγωγού IBS, Βουλγαρίας - Σερβίας, του αγωγού Ελλάδος - Βορείου Μακεδονίας.
Και φυσικά, επιπλέον ποσότητες θα μπορούσαν να προωθηθούν μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας, γιατί όχι και προς τις αγορές της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Ιδιαίτερα αν η Ευρωπαϊκή Ένωση φροντίσει για την προώθηση και των έργων τα οποία προτείναμε και στην πρωτοβουλία RΕPowerEU, που ακριβώς αποσκοπούν στην επαύξηση της δυνατότητας αυτών των νέων ποσοτήτων φυσικού αερίου να οδεύουν προς τις βόρειες χώρες μας, βοηθώντας την ταχύτατη απεξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Αυτό το πρόγραμμα, λοιπόν, φίλες και φίλοι, δείχνει την απόλυτη ετοιμότητά μας να απαντήσουμε στις προκλήσεις του παρόντος, διασφαλίζοντας νέες οδούς εφοδιασμού που παρακάμπτουν τέτοιες χώρες, απρόθυμες να συνεργαστούν.
Δείχνουν, όμως, και την αξία της διακρατικής μας συμπόρευσης, αλλά και της προσήλωσής μας στον στόχο για ακόμα ταχύτερη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το φυσικό αέριο -ας μη το ξεχνάμε- είναι καύσιμο μετάβασης εξαιρετικά σημαντικό για τα επόμενα χρόνια, όμως η τελική προοπτική παραμένει η φθηνή και καθαρή ενέργεια από τη φύση. Και για αυτό και η Ελλάδα παραμένει απολύτως προσηλωμένη στην υλοποίηση των ευρωπαϊκών της δεσμεύσεων για τη μείωση των εκπομπών του αερίου του θερμοκηπίου κατά 55% ως το 2030. Σ' αυτήν την προσπάθεια, σημαντική συμβολή θα έχουν η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην πατρίδα μας.
Κύριε Δήμαρχε, κ. Περιφερειάρχα, προφανώς το έργο για το οποίο μιλάμε σήμερα και του οποίου η παρουσία μας εδώ συμβολίζει την απόλυτη πολιτική μας δέσμευση να το υλοποιήσουμε εντός 20 μηνών, είναι ένα έργο το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό για την περιοχή της Αλεξανδρούπολης, για την ευρύτερη περιοχή του Έβρου, όχι μόνο γιατί δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, γιατί ενισχύει την τοπική κοινωνία, γιατί θωρακίζει το περιβάλλον με μέτρα προστασίας του εξαιρετικά σημαντικού οικοτόπου στο Δέλτα του Έβρου.
Έχει όμως, όπως είπαμε, και μία διάσταση πανελλαδική, αρκεί να σκεφτούμε ότι σε συνδυασμό με τις άλλες κινήσεις μας οι δυνατότητες αεριοποίησης LNG στην Ελλάδα μπορούν να τριπλασιαστούν ως το τέλος του 2023. Και βέβαια η Αλεξανδρούπολη, ο Έβρος, η Θράκη, έρχονται και δικαιώνουν τη δική τους ξεχωριστή γεωπολιτική σημασία. Διαμορφώνουν μία ενεργειακή πύλη σε μία ευαίσθητη ελληνική γωνιά, σπουδαία τόσο για τα Βαλκάνια, σπουδαία τόσο για την Ευρώπη.
Κλείνοντας, θέλω να θυμίσω ότι την τελευταία φορά που μας επισκέφθηκε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο καλός φίλος Charles, μαζί με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ήταν όταν αντιμετωπίσαμε τη μεγάλη προσφυγική κρίση στον Έβρο, τον Μάρτιο του 2020. Τότε η Ευρώπη στάθηκε στο πλευρό της Ελλάδος, στην προσπάθειά μας να υπερασπιστούμε τα ελληνικά σύνορα, τα οποία ταυτόχρονα ήταν ευρωπαϊκά και είναι ευρωπαϊκά.
Σήμερα, η παρουσία σας εδώ, καθώς και η παρουσία όλων των βαλκάνιων φίλων, συμβολίζει ακριβώς την ευρωπαϊκή διάσταση αυτού του πολύ σημαντικού αναπτυξιακού έργου. Ενός έργου που βοηθάει την οικονομία όλων των χωρών μας, ενός έργου με σημαντικό γεωπολιτικό αποτύπωμα, ενός έργου που -τα έφερε έτσι η ζωή και οι διεθνείς συγκυρίες και η βίαιη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία- αποκτά μία ξεχωριστή γεωπολιτική σημασία σε αυτόν τον κόσμο, ο οποίος αλλάζει με τόσο γρήγορους ρυθμούς.
Καλή αρχή λοιπόν, καλή συνέχεια, για το καλό των χωρών, των λαών μας, αλλά και για το καλό ολόκληρης της Ευρώπης. Ευχαριστώ πολύ.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel: Πρόκειται για μία γεωπολιτική επένδυση σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία
«Πιστεύω ακράδαντα ότι βλέπουμε μία νέα ανατολή στην ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης. Και εδώ, σήμερα, βλέπουμε ξεκάθαρες αποδείξεις για αυτό το νέο μέλλον, σε αυτή την πόλη, με αυτό τον νέο τερματικό σταθμό για LNG, ο οποίος θα συμβάλλει στη διαφοροποίηση των πηγών στον εφοδιασμό μας με φυσικό αέριο, στην ενίσχυση των ενεργειακών υποδομών μας και στη σταδιακή απεξάρτησή μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, κάτι που θα μας κάνει πιο ισχυρούς και πιο ασφαλείς. Αυτό το έργο συνδράμει σημαντικά στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ και στους μακροπρόθεσμους στόχους μας σχετικά με την κλιματική αλλαγή», επισήμανε στον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel.
«Πρόκειται για μία γεωπολιτική επένδυση σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία. Αντανακλά όσα πρέπει να κάνουμε σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό που θα προσδώσουν εφοδιαστική ασφάλεια στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία και σε άλλες χώρες της περιοχής», ανέφερε ο κ. Michel.
Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Kiril Petkov: Όταν συνδεθούν όλα τα στρατηγικά έργα υποδομής στην περιοχή μπορούμε να πετύχουμε πολύ περισσότερα
«Πρόκειται για ιστορική μέρα για την Ελλάδα και τη Βουλγαρία και συνδέεται με την επιδίωξη για ανεξαρτησία στον τομέα της ενέργειας», τόνισε στον χαιρετισμό του ο Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Kiril Petkov. «Η Ελλάδα σε αυτή την πολύ κρίσιμη στιγμή μπορεί να βοηθήσει και την Βουλγαρία. Όταν συνδεθούν όλα τα στρατηγικά έργα υποδομής στην περιοχή, συνδέσεις που αφορούν το αέριο, την ενέργεια, τους αγωγούς, τους δρόμους και τους σιδηρόδρομους και με δεδομένο ότι τα Βαλκάνια έχουν 65 εκατομμύρια κατοίκους, μαζί μπορούμε να πετύχουμε πολύ περισσότερα. Μπορούμε να αποτελέσουμε μηχανή για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη συνολικά», πρόσθεσε ο Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας.
Ο πρόεδρος της Σερβίας Aleksandar Vučić: Είμαστε πραγματικά ευγνώμονες και θα είμαστε έτοιμοι να λάβουμε σχετικά μεγάλες ποσότητες αερίου
«Κάποιοι, νομίζω από την εταιρεία Gastrade, ανέφεραν ότι πολύ λίγοι είχαν πίστη σε αυτό το έργο. Εγώ ήμουν ένας από αυτούς τους σκεπτικιστές που πάντα έλεγαν "δεν θα γίνει", ή "δεν θα γίνει σε αυτό το χρονικό σημείο, θα χρειαστούν ακόμη 10 χρόνια", το είχα συζητήσει και με τους αμερικανούς φίλους μας. Τώρα που βλέπουμε πως είναι έτοιμο να αρχίσει μπορώ να πω ότι είμαστε πραγματικά ευγνώμονες και θα είμαστε έτοιμοι να λάβουμε σχετικά μεγάλες ποσότητες αερίου», σημείωσε από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Σερβίας Aleksandar Vučić.
Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Dimitar Kovachevski: Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Αλεξανδρούπολη είναι ιστορικό γεγονός
«Είναι ιστορικό γεγονός αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Αλεξανδρούπολη. Πρόκειται για μακροπρόθεσμη ενεργειακή κάλυψη σε μία κρίσιμη περίοδο. Η διαφοροποίηση των ενεργειακών πόρων είναι πολύ σημαντική και ο νότιος διάδρομος συμβάλλει στην απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούμε να έχουμε περισσότερες πηγές, από τις ΗΠΑ, από την Εγγύς Ανατολή, αυτό θα σημαίνει ασφάλεια στην προμήθεια ενέργειας», ανέφερε μεταξύ άλλων στην τοποθέτησή του ο Πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Dimitar Kovachevski.
Ο πλωτός σταθμός προσωρινής αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG θα αγκυροβολήσει 17,6 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του λιμένα της Αλεξανδρούπολης, σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από την ακτή της Μάκρης, δηλαδή εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων.
Η μονάδα θα περιλαμβάνει δεξαμενές χωρητικότητας περίπου 153.500 κυβικών μέτρων LNG και υπολογίζεται ότι θα έχει τη δυνατότητα να εφοδιάζει το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου με περίπου 5,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα καυσίμου ανά έτος.
Η μονάδα προγραμματίζεται να τεθεί σε λειτουργία τέλη 2023
Ο υπεράκτιος σταθμός της Αλεξανδρούπολης θα συνδέεται με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς μέσω υποθαλάσσιου και επίγειου αγωγού μήκους 28 χιλιομέτρων.
Ο προϋπολογισμός του έργου είναι 363,7 εκατομμύρια ευρώ, στα οποία περιλαμβάνεται χρηματοδότηση ύψους 166,7 εκατομμυρίων ευρώ από τους πόρους του ΕΣΠΑ 2014-2020.
Εργο στρατηγικής σημασίας
Ο πλωτός σταθμός θα αποτελέσει μία νέα ενεργειακή πύλη η οποία αναβαθμίζει τον γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή και θα συμβάλλει ουσιαστικά στη διαφοροποίηση ενεργειακών πηγών και οδεύσεων προς όφελος της χώρας μας και της ευρύτερης Βαλκανικής.
Στο πλαίσιο αυτό, η ανάπτυξη του FSRU ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης συνιστά έργο στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την νοτιοανατολική Ευρώπη, ειδικά δεδομένης της προσπάθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία.
Σε συνδυασμό με το υπόλοιπο πλέγμα στρατηγικών υποδομών που έχουν κατασκευαστεί ή κατασκευάζονται στη βόρεια Ελλάδα, όπως ο αγωγός TAP, ο αγωγός IGB και ο διασυνδετήριος αγωγός Ελλάδας - Βόρειας Μακεδονίας, με τη μονάδα FSRU στην Αλεξανδρούπολη, η Ελλάδα καθίσταται περιφερειακός ενεργειακός κόμβος που συμβάλλει σημαντικά στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ.
Παράλληλα, θα αυξηθεί η δυνατότητα αποθήκευσης LNG στην Ελλάδα, προσθέτοντας ένα ακόμα στρατηγικό σημείο πέραν της μονάδας της Ρεβυθούσας, η οποία σήμερα έχει χωρητικότητα 225.000 κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Η μονάδα της Αλεξανδρούπολης είναι το πρώτο βήμα στον στρατηγικό σχεδιασμό της Ελλάδας για διεύρυνση των δυνατοτήτων υποδοχής και αποθήκευσης LNG, με σαφή εξαγωγικό προσανατολισμό. Σχεδιάζεται η ανάπτυξη δεύτερου σταθμού ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης και πλωτής μονάδας ανοιχτά της Κορίνθου, υποδομές που θα έχουν τις δυνατότητες να καλύψουν πλήρως τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς και να συμβάλουν σημαντικά στο ενεργειακό μείγμα πολλών βαλκανικών χωρών.
Σε πλήρη ανάπτυξη, αυτές οι υποδομές θα προσδώσουν στην Ελλάδα δυναμικότητα αεριοποίησης που θα ανέρχεται στα 58,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου ανά ημέρα.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυναν επίσης ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Gastrade Κώστας Σιφναίος και ο δήμαρχος Αλεξανδρούπολης Ιωάννης Ζαμπούκης. Παρόντες ήταν οι υπουργοί Ανάπτυξης & Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης, Περιβάλλοντος & Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννης Πλακιωτάκης, ο υφυπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης, ο υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για την Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια Κώστας Φραγκογιάννης, ο υφυπουργός για Θέματα Μακεδονίας-Θράκης Σταύρος Καλαφάτης, η γενική γραμματέας Ενέργειας & Ορυκτών Πόρων Αλεξάνδρα Σδούκου, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών, υπεύθυνος για την Οικονομική Διπλωματία και πρόεδρος του Enterprise Greece, Γιάννης Σμυρλής και ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων & ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος, οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας Αναστάσιος Δημοσχάκης, Χρήστος Δερμεντζόπουλος, Σταύρος Κελέτσης και του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία Νατάσα Γκαρά.