Κάτι σαφώς πιο βαθύ από μια νίκη σε επίπεδο συμβολισμού, από μία επικράτηση στη μάχη των φύλων. Η απόφαση Μητσοτάκη να προτείνει την Αικατερίνη Σακελλαροπούλου για πρόεδρο της Δημοκρατίας ξεπερνά την επικοινωνιακή διάσταση του «πρώτη φορά γυναίκα Πρόεδρος».
Δεύτερα πρωί, οι πολίτες της Αθήνας σοκάρονται με τις αφίσες εναντίον των εκτρώσεων στους σταθμούς του μετρό. Εσπευσμένα, σε λίγες ώρες ξηλώνονται, έχοντας προκαλέσει ένα καθολικό (των εκφραστών της λαϊκής Δεξιάς εξαιρουμένων) σοκ και ακαριαία καταδίκη. Μια καμπάνια με στόχο την ελεύθερη βούληση της γυναίκας, μια καμπάνια που ουσιαστικά θέλει τη γυναίκα να υπηρετεί αέναα στερεότυπα συμβατά με θεοκρατικές και ασφυκτικά συντηρητικές απόψεις.
Πριν περάσουν τρία 24ωρα, από τις επτά το απόγευμα της Τετάρτης 15 Ιανουαρίου, όλοι μιλούν για μια «συμβολική νίκη» των γυναικών, με αφορμή την πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη να είναι η Αικατερίνη Σακελλαροπούλου η επόμενη Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Πρώτη φορά γυναίκα Πρόεδρος.
Ο χρόνος μοιάζει συμπυκνωμένος ανάμεσα σε αυτά τα δύο γεγονότα και μαρτυρά το βέρτιγκο μιας κοινωνίας που εξακολουθεί να ακροβατεί μεταξύ συντηρητισμού και προοδευτικότητας. Μιας παγκόσμιας κοινωνίας – δείτε τι έγινε χθες στο ντιμπέιτ των υποψήφιων του Δημοκρατικού κόμματος στις ΗΠΑ για το προεδρικό αξίωμα. Ο Σάντερς σφυροκοπήθηκε από την Ουόρεν με αφορμή δήλωσή που φέρεται να έκανε στο παρελθόν (ο ίδιος το αρνείται, χωρίς να πείθει ιδιαιτέρως) ότι στις ΗΠΑ δεν πρόκειται ποτέ να εκλεγεί γυναίκα Πρόεδρος. Αυτή η παγιωμένη, ριζωμένη, ξεροκέφαλη αντίληψη για τις γυναίκες σε θέσεις ηγεσίας που δεν λέει να καταπέσει. Στην περίπτωση της κυρίας Σακελλαροπούλου – που προτιμά να την αποκαλούν Κατερίνα και όχι Αικατερίνη- μια αναφορά σε μια απλή πολιτική ή νίκη συμβολισμών αδικεί την ίδια, αδικεί συνολικά τις γυναίκες. Είναι επιλογή ουσίας. Πλήρους νοήματος. Και έτσι θα την δεχθούμε.
Δεν συμβολίζει κάτι, δεν στέλνει μήνυμα ισότητας, προοδευτισμού. Και μόνο αυτή η αντίληψη, η συμπερίληψή της στο πλαίσιο της μάχης των φύλων, μειώνει την αξία της είδησης. Η επιλογή Μητσοτάκη υπογραμμίζει, διατρανώνει με τον πλέον αδιαμφισβήτητο τρόπο αυτό που μοιάζει ακατανόητο και είναι μια πραγματικότητα που επί δεκαετίες αρνείται το κυρίαρχο σύστημα να αποδεχτεί: οι γυναίκες πραγματικά έχουν τις ίδιες δυνατότητες, ικανότητες, αντοχές να ηγηθούν. Λάθος: συχνά έχουν περισσότερες, αν σκεφθεί κανείς πόσα εμπόδια μπαίνουν διαρκώς – ακόμα και υποσυνείδητα- πόσες φαντασιώσεις προβάλλονται, υστερικά στερεότυπα αναδύονται, κάθε φορά που μια γυναίκα παίρνει θέσης εξουσίας. Ηγείται.
Η Αικατερίνη Σακελλαροπούλου και «ο καιρός είναι με την αλλαγή»
Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου δεν είναι απλώς η φωτογραφία πλάι στον τίτλο «η έκπληξη της πρώτης γυναίκας Προέδρου της Δημοκρατίας». Είναι μια προσωπικότητα με ιστορία, αξία και έργο που ξεπερνά κατά πολύ άλλα ονόματα που ακούσθηκαν ως υποψήφια για τη θέση. Είναι ηγέτιδα του χώρου της Δικαιοσύνης, είναι ηγέτιδα στις υποθέσεις προστασίας του Περιβάλλοντος. Οι μάχες που έχει δώσει και τις οποίες κερδίζει διαρκώς – προφανώς χωρίς να αποφύγει τα χτυπήματα, τις μελανιές όλα αυτά τα χρόνια- είναι πολλές και δεν αφορούν μόνο στο φεμινιστικό ζήτημα. Σε μια περίοδο που μιλάμε για βιωσιμότητα και κλιματική αλλαγή, με τις σπουδές και τη δράση της έχει ηγηθεί σε αυτό το πεδίο, πολύ πριν γίνει «τάση» ή πλέον «επιτακτική ανάγκη».
Γεννημένη ηγέτης, την σωστή εποχή. Την εποχή που «ο καιρός είναι με την αλλαγή» όπως έχει πει η ίδια, παραπέμποντας στην φλογερή φεμινίστρια, πρόεδρο στο Supreme Court των ΗΠΑ Ruth Bader Ginsburg. Διαβάζοντας την σχετική ομιλία της, είδα ένα κείμενο ψύχραιμης ιστορικής και λογικής παράθεσης στοιχείων για το ρόλο των γυναικών στην ηγεσία, και από πίσω μια διαρκή φλόγα επιμονής για τη νίκη στο ουσιαστικό πεδίο της μάχης εκεί έξω. Χωρίς μένος και πολεμικές ιαχές, αλλά με τον ανθρωπισμό, τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία να προτάσσονται. Οπως στο σημείο που αναφέρει τη φράση μιας αγωνίστριας του 19ου αιώνα «Δεν ζητάω χάρη για το φύλο μου αυτό που ζητώ από τους αδελφούς μας είναι να σταματήσουν να μας πατάνε στον λαιμό».
Δεν περιμένω να ξυπνήσω αύριο σε μια κοινωνία που η ισότητα των φύλων θα είναι ξαφνικά η νέα καθημερινότητα, που οι γυναίκες θα σταματήσουμε να συγκεντρώνουμε βλέμματα φορτισμένα με στερεοτυπικές συμπεριφορές και φαντασιώσεις. Επίσης επιτρέψτε μου να μην υιοθετώ τη λέξη υπέρβαση που ακούω δίπλα στην φράση «επιλογή Μητσοτάκη» και να προτιμώ το παλαιότερο μότο περί αυτονόητου. Ομως, το γεγονός ότι μια γυναίκα με αξία και χάρισμα κατόρθωσε να σπάσει όλα τα φράγματα, να φτάσει στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα, δεν μπορεί παρά να είναι μια ώθηση μπροστά. Να είναι το μεγάλο, δίκαιο επιχείρημα, απέναντι σε όλα τα αντεπιχειρήματα. Να είναι κάτι παραπάνω από δικαίωση: μια άγρια χαρά.