Η υποψηφιότητα του Γιώργου Παπανδρέου, μετά την αποχώρηση της Φώφης Γεννηματά από την κούρσα, την εισαγωγή της στο νοσοκομείο και, εν τέλει, τον αδόκητο θάνατό της, δημιούργησε μείζον γεγονός, όχι μόνο στο ΚΙΝΑΛ αλλά και στο ευρύτερο πολιτικό σκηνικό.
Το iefimerida.gr αποκαλύπτει σήμερα όλο το παρασκήνιο των 14 ημερών που συγκλόνισαν το ΚΙΝΑΛ: Άγνωστα γεγονότα και διαλόγους, μυστικές συσκέψεις και συνεννοήσεις, που οδήγησαν τον Γιώργο Παπανδρέου να διαβεί τον Ρουβίκωνα.
Η δημοσιότητα που πήραν οι εσωκομματικές εξελίξεις στο ΚΙΝΑΛ θύμισαν παλιές καλές ημέρες για τη Χ. Τρικούπη, όταν ήταν κόμμα με διψήφια ποσοστά. Μέχρι τότε, ελάχιστοι ασχολούνταν με τα τεκταινόμενα. Για να είμαστε δίκαιοι, ήταν και «νεκρός» πολιτικός χρόνος, καθώς οι διεργασίες για την ηγεσία ξεκίνησαν ουσιαστικά αρχές καλοκαιριού, αν και τύποις είχε κηρύξει την έναρξη η ίδια η Φώφη Γεννηματά έναν χρόνο πριν, το Σεπτέμβριο του 2020, όταν ανακοίνωνε ότι θα είναι εκ νέου υποψήφια το 2021.
Φώφη: «Πάμε όσο πιο γρήγορα, να τελειώνουμε»
Μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, το ενδιαφέρον άρχισε σταδιακά να αυξάνεται. Οι υποψήφιοι ήταν πλέον 4, καθώς στους Γεννηματά, Λοβέρδο, Ανδρουλάκη (με σειρά ανακοίνωσης υποψηφιοτήτων), είχε προστεθεί στις αρχές Σεπτεμβρίου και ο Χάρης Καστανίδης.
Στο παρασκήνιο άρχισαν να συζητούνται σενάρια αναβολής των εσωκομματικών εκλογών. Οι υποψήφιοι «έδειχναν» ως υπαίτια εκπόρευσης των σεναρίων τη Χ. Τρικούπη, οπότε η Φώφη Γεννηματά στις 10 Σεπτεμβρίου ανέλαβε να διαλύσει τις ανησυχίες. Μάζεψε τους συνεργάτες της και διεμήνυσε: «Πάμε όσο πιο γρήγορα γίνεται, να τελειώνουμε με τις διαδικασίες και να κερδίσουμε. Με διαφάνεια και δημοκρατικές διαδικασίες. Η ΕΔΕΚΑΠ θα εισηγηθεί αναλυτικά στην Κεντρική Επιτροπή».
3 Οκτωβρίου: Η τελευταία εμφάνιση Γεννηματά στη θυελλώδη συνεδρίαση της ΚΕ
Τελικά, η Κεντρική Επιτροπή του ΚΙΝΑΛ συνεδρίασε στις 3 Οκτωβρίου. Εκεί έκανε την τελευταία της εμφάνιση σε κομματικό όργανο η Φώφη Γεννηματά.
Η ίδια είχε μιλήσει σκληρά, είχε σηκώσει το γάντι ο Ανδρέας Λοβέρδος, είχαν απαντήσει πιο ήπια ο Νίκος Ανδρουλάκης και ο Χάρης Καστανίδης.
Η συνεδρίαση παραλίγο να τιναχθεί στον αέρα εξαιτίας της παρέμβασης Κεγκέρογλου, ο οποίος είχε κατηγορήσει τους ευρωβουλευτές (τον Ν. Ανδρουλάκη, που είναι υποψήφιος, και την Εύα Καϊλή, που έχει ταχθεί υπέρ Λοβέρδου) ότι χρωστούν χρήματα στο κόμμα. Διατυπώθηκαν κατηγορίες εκατέρωθεν, ο Νίκος Σαλαγιάννης επιχειρούσε να εξηγήσει την αλήθεια, παραλίγο να πιαστούν στα χέρια μερικοί, ενώ η Φώφη Γεννηματά αποχώρησε. Η ψηφοφορία μετατράπηκε σε μπάχαλο, αλλά οι παρασκηνιακές πυροσβεστικές συνεννοήσεις έφεραν αποτέλεσμα και, τελικώς, αποφασίστηκε να γίνουν οι εκλογές για νέα ηγεσία στις 5 και 12 Δεκεμβρίου.
Η cameo εμφάνιση Παπανδρέου στην ΚΕ
Στο βήμα είχε ανέβει εκείνη την ημέρα και ο Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος χειροκροτήθηκε μεν, αλλά δεν προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση. Έβαλε τα θέματα της σοσιαλδημοκρατίας «του σήμερα και του αύριο» και αποχώρησε μόλις τελείωσε την ομιλία του.
Ωστόσο, δύο λεπτομέρειες, που διέκριναν οι παρατηρητικοί, θα μπορούσαν να σημαίνουν πολλά... Η μία είναι ότι στη συνεδρίαση της ΚΕ εμφανίστηκαν κάποιοι παλαιοί, στενοί συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού, για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό. Η δεύτερη ήταν ότι τον πλησίασαν ορισμένα μέλη της ΚΕ και συνομιλούσαν μαζί του. Τι του έλεγαν; «Λαθρακουστές» υποστηρίζουν ότι του ζητούσαν να κινηθεί -όχι φυσικά για υποψηφιότητα-, να αναλάβει πρωτοβουλίες εξωστρέφειας, για να πάρει τα πάνω της η παράταξη. Άλλωστε παρόμοιες ανησυχίες είχαν εκφράσει και άλλοι αρκετό καιρό πριν, όπως ο Θόδωρος Μαργαρίτης, που τον είχε συναντήσει τον περασμένο Μάιο στο Ίδρυμα Α. Γ. Παπανδρέου.
Οι κρυφές δημοσκοπήσεις
Οι κρυφές δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι το ΚΙΝΑΛ έπασχε από στασιμότητα και, όποιος και να έβγαινε πρόεδρος, τα πράγματα θα ήταν περίπου ίδια ή και χειρότερα. Πάντως, απείχε πολύ από το να διευρυνθεί η παράταξη, στόχο στον οποίο όμνυαν άπαντες. Η σειρά κατάταξης των υποψηφίων δεν είχε ιδιαίτερη σημασία πλέον, καθώς Λοβέρδος, Ανδρουλάκης, Γεννηματά κινούνταν περίπου στα ίδια ποσοστά.
Φαίνεται, πάντως, ότι ορισμένοι «ουδέτεροι», διαβλέποντας τη στασιμότητα των πραγμάτων και το αίτημα για ανανέωση, συνέστηναν πλαγίως ή ευθέως την απόσυρση της Φώφης Γεννηματά. Μάλιστα, στενός συνεργάτης της εκμυστηρεύθηκε σε συνομιλητή του ότι τσακώθηκε άγρια με ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, όταν του πρότεινε κάτι αντίστοιχο, δηλαδή την απόσυρση της προέδρου -κατά τραγική σύμπτωση την ημέρα που μπήκε στο νοσοκομείο η Φώφη Γεννηματά…
Οι συσκέψεις παπανδρεϊκών
Ταυτόχρονα, ορισμένοι άλλοι, στενοί συνεργάτες του Γιώργου Παπανδρέου, αλλά ερήμην του ιδίου, είχαν πάντοτε στο πίσω μέρος του μυαλού τους μια πιθανή κάθοδο του πρώην πρωθυπουργού. Οπως αναφέρουν πληροφορίες του iefimerida.gr, ένας σχετικός προβληματισμός αναπτύχθηκε από τον περασμένο Αύγουστο-Σεπτέμβριο σε δύο τουλάχιστον συσκέψεις στενού πυρήνα παπανδρεϊκών (από το ΚΙΔΗΣΟ), σε σπίτια στην Ηλιούπολη και τα νότια προάστια.
Η υποψηφιότητα Καστανίδη
Την 1η Σεπτεμβρίου ο Χάρης Καστανίδης ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την ηγεσία του ΚΙΝΑΛ, προκαλώντας αίσθηση και συζητήσεις στα επιτελεία Γεννηματά, Λοβέρδου, Ανδρουλάκη, που ήταν ως τότε οι μόνοι τρεις υποψήφιοι.
Επί έναν μήνα οι συζητήσεις για τη σκοπιμότητα μιας τέτοιας κίνησης έδιναν κι έπαιρναν... Οι περισσότεροι επιτελείς των υποψηφίων εκτιμούσαν ότι πίσω από τον Χ. Καστανίδη κρυβόταν ο Γ. Παπανδρέου, καθώς, εκτός της κοινής ιδεολογικής και πολιτικής τους διαδρομής, στοιχήθηκαν μαζί του πολλά στελέχη του ΚΙΔΗΣΟ, όπως ο Μιχ. Καρχιμάκης. Το ενδεχόμενο να έπαιρνε κρίσιμο αριθμό ψήφων από τη Γεννηματά ήταν ορατό.
Επειτα από πολλές συζητήσεις, η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ θέλησε να ξεκαθαρίσει το θέμα συνομιλώντας με τον ίδιο τον Γ. Παπανδρέου, χωρίς διαμεσολαβητές. Η συζήτηση έγινε μέσω zoom, καθώς ο πρώην πρωθυπουργός βρισκόταν στο εξωτερικό.
Ο Γ. Παπανδρέου διαβεβαίωσε τη Φ. Γεννηματά ότι δεν είναι πίσω από κανέναν υποψήφιο και συμφώνησαν να βγει μια ανακοίνωση που να βάζει τα πράγματα στη θέση τους.
Υστερα από συνεννοήσεις ενός Σαββατοκύριακου, το ΚΙΔΗΣΟ ανακοίνωσε:
«Δημοσιεύματα και φήμες που θέλουν τον Γιώργο Α. Παπανδρέου και το ΚΙΝΗΜΑ Δημοκρατών Σοσιαλιστών πίσω από υποψηφιότητες, για τη διεκδίκηση της προεδρίας του Κινήματος Αλλαγής ή και για υπόγειες διαδρομές μεταξύ τους, ουδεμία σχέση έχουν με την αλήθεια και την πραγματικότητα».
Η ανακοίνωση λέγεται ότι εξόργισε τον Χ. Καστανίδη, αλλά ανακούφισε τους γεννηματικούς, που μπορούσαν να την επικαλούνται πλέον στα κομματικά στελέχη.
Ωστόσο, οι προβληματισμοί σε μερίδα συνεργατών του Παπανδρέου παρέμεναν ενεργοί. Κανείς δεν τολμούσε να του προτείνει, βέβαια, να κατέλθει κόντρα στη Φώφη Γεννηματά. Ο ίδιος προβληματιζόταν για το σκηνικό, αναζητούσε τρόπους παρέμβασης για να αναπτερωθεί η παράταξη, αλλά δεν είχε εκδηλώσει ποτέ παρόμοια επιθυμία -το αντίθετο μάλιστα... Το ξέκοβε.
Η μετακόμιση Παπανδρέου
Ως πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς αλλά και βουλευτής Αχαΐας, είχε δρομολογήσει διαφορετικά την καθημερινότητά του τα τελευταία χρόνια. Ταξίδευε πολύ, ανά το κόσμο, τον ενδιέφεραν κυρίως οι διεθνείς εξελίξεις, η κλιματική κρίση, η κοινωνία της πληροφορίας, η δημοκρατία στην εποχή των social media, τα γεωπολιτικά. Έκανε παρεμβάσεις και σε τοπικά θέματα της Αχαΐας, της εκλογικής του περιφέρειας, παρακολουθούσε τα εσωκομματικά αλλά και τα ευρύτερα πολιτικά, αλλά ως ενεργός πολιτικός καμία σκέψη δεν είχε να επανέλθει στο προσκήνιο.
Σε προσωπικό επίπεδο, ο Γιώργος Παπανδρέου έκανε αυτό το διάστημα αλλαγές στη ζωή του. Μετακόμισε από τα Δικηγορικά του Μαραθώνα σε ένα απλό τριάρι του τρίτου ορόφου πολυκατοικίας στο Παλαιό Φάληρο -ώστε να είναι κοντά στη Βουλή. Εκεί ζει μαζί με την Ολλανδή σύντροφό του Wendy Conolly και τη μητέρα του, Μαργαρίτα Παπανδρέου. Το μόνο κοινό στα δύο σπίτια είναι η θέα στη θάλασσα -η μεγάλη του αγάπη. Πολλά Σαββατοκύριακα πηγαίνει στο σπίτι της συντρόφου του στη Σκιάθο, άλλα κάνει το αγαπημένο του χόμπι, το ποδήλατο, φτάνοντας μέχρι το Σούνιο.
Δευτέρα 11 Οκτωβρίου: Η Φώφη στον «Ευαγγελισμό»
Και φτάνουμε στη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου. Η Φώφη Γεννηματά μπαίνει εσπευσμένα στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» για την τελευταία μάχη της ζωής της. Ελάχιστοι στενοί συνεργάτες της το γνωρίζουν και ακόμη λιγότεροι -για την ακρίβεια ένας μόνο- έχουν επίγνωση της σοβαρότητας της κατάστασης...
Ενας εξ αυτών, συνδέοντας γεγονότα και καταστάσεις, που πλέον, εκ των υστέρων, εξηγούν τη στάση της εδώ και τουλάχιστον ένα εξάμηνο, όταν την πίεζαν για πρωτοβουλίες και εκείνη απαντούσε «θα παρεμβαίνω μόνο στα πολιτικά, τα άλλα χειριστείτε τα εσείς», καταλήγει στην ανατριχιαστική διαπίστωση: «Η Φώφη ήξερε. Και αποφάσισε να πέσει όρθια, πάνω στο σανίδι, όχι σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου. Γι’ αυτό και επέμενε να είναι υποψήφια».
Τρίτη 12 Οκτωβρίου: Η απόσυρση Γεννηματά
Μετά την ενημέρωση των γιατρών, τις εξετάσεις και τις συνεννοήσεις με την ίδια τη Φώφη, γράφεται η δήλωση με την οποία ανακοινώνει ότι αποσύρεται από την κούρσα εκλογής προέδρου και διαμηνύει ότι προτεραιότητά της, ως πρόεδρος μέχρι τις εκλογές και μετά ως βουλευτής, θα είναι η ενότητα και η προοπτική της παράταξης.
Το κείμενο δημοσιοποιείται την Τρίτη 12 Νοεμβρίου στις 18:30 και πέφτει σαν βόμβα στο πολιτικό σκηνικό και φυσικά στο Κίνημα Αλλαγής. Τα τηλέφωνα παίρνουν φωτιά.
Τετάρτη 13 Οκτωβρίου: Η κρίσιμη σύσκεψη των γεννηματικών
Το πρωί, γύρω στις 11 της επομένης ημέρας, Τετάρτη 13 Νοεμβρίου, το επιτελείο της Φώφης Γεννηματά έχει μαζευτεί στον 1ο όροφο της Χαριλάου Τρικούπη, στο γραφείο του διευθυντή του πολιτικού της γραφείου, Μανώλη Οθωνα. Πρόκειται για τα στελέχη που αποτελούσαν τον «πρωινό καφέ» της προέδρου του Κινήματος Αλλαγής: ο Μανώλης Όθωνας, ο Χρήστος Πρωτόπαπας, ο γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής Μανώλης Χριστοδουλάκης, ο εκπρόσωπος Τύπου Παύλος Χρηστίδης, ο γραμματέας Οργανωτικού, Στέφανος Παραστατίδης. Στην ομήγυρη προστέθηκαν τρία ακόμη στελέχη: ο Χρήστος Πολυζωγόπουλος, η Τόνια Αντωνίου και η Εφη Χαλάτση.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν το σκηνικό που διαμορφώνεται μετά την απόσυρση Γεννηματά και η επιθυμία της, όπως την είχε διαβιβάσει στους Οθωνα-Πρωτόπαπα: «Δεν θα επιτρέψω σε κανέναν να εμπλέξει το όνομά μου στην προεκλογική αντιπαράθεση και να μιλά εκ μέρους μου».
Το κλίμα ήταν τεταμένο. Αποσβολωμένοι οι γεννηματικοί, προσπαθούσαν να συλλάβουν τις εξελίξεις, καθώς η απόσυρση της Φώφης άλλαζε τα πλάνα όλων.
Ο Παύλος Χρηστίδης, σε μεγάλη ένταση, διαπίστωνε ότι υπάρχει κενό που δεν μπορούν να εκφράσουν οι άλλοι υποψήφιοι και ρωτούσε «τι θα κάνουμε;». «Είναι δυνατόν να περιμένουμε άπραγοι μέχρι τις 5 Δεκεμβρίου εδώ, απλώς για να παραδώσουμε τα κλειδιά των γραφείων μας;».
Ο Μανώλης Χριστοδουλάκης ανέπτυξε αντίστοιχο προβληματισμό για κάλυψη του κενού της Γεννηματά και του κόσμου που εκείνη συνέγειρε. Σε κάθε περίπτωση, είπε πως πρέπει να υπάρξει συντεταγμένη λειτουργία του μπλοκ από δω και πέρα. Προφανώς, εννοώντας υπό μία υποψηφιότητα που θα τη στήριζαν άπαντες. Στο μυαλό και των δύο εκείνη τη στιγμή γεννήθηκε η ιδέα να θέσουν υποψηφιότητα.
Ο Μανώλης Όθωνας υπενθύμισε διακριτικά την επιθυμία Γεννηματά, ενώ ο Χρήστος Πολυζωγόπουλος έδειχνε με τη στάση του ότι δεν θέλει ανάμειξη στο οτιδήποτε.
Ποιος έριξε στο τραπέζι για πρώτη φορά το όνομα «Παπανδρέου»
Όρθιος ο Χρήστος Πρωτόπαπας, βημάτιζε πάνω-κάτω επιχειρώντας να πείσει ότι πρέπει να προχωρήσει η διαδικασία χωρίς προβλήματα και περαιτέρω καθυστερήσεις ή εμπλοκές. «Προχωράμε ως έχουμε. Την Παρασκευή λήγει η προθεσμία για τις υποψηφιότητες, να συνεννοηθούμε με την ΕΔΕΚΑΠ, να τελειώνουμε».
Στο σημείο αυτό, το μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΚΙΝΑΛ, Εφη Χαλάτση, έριξε για πρώτη φορά το όνομα «Παπανδρέου» στο τραπέζι.
«Δεν είναι δυνατόν να λέμε εδώ μέσα ''πάμε να τελειώνουμε με τις διαδικασίες την Παρασκευή''. Είμαστε στελέχη που έχουμε ευθύνη για το τι θα κάνει η παράταξη. Οι άλλοι τρεις υποψήφιοι θεωρείτε πως μπορούν να διασφαλίσουν τη διεύρυνση της παράταξης; Και αν το πιστεύετε, τότε γιατί στηρίζαμε τη Φώφη; Θα πάμε όπως περιγράφει ο Βάρναλης ως ''μοιραίοι και άβουλοι αντάμα''; Εχουμε υποχρέωση να πείσουμε τον Παπανδρέου να κατέβει και προσωπικά θα προσπαθήσω να κάνω ό,τι μπορώ προς αυτή την κατεύθυνση».
Ο Χρήστος Πρωτόπαπας παρατήρησε: «Είναι δυνατόν ένας πρώην πρωθυπουργός, αν ήθελε να κατέβει, να περίμενε να τον πείσουμε εμείς;».
Ο Μανώλης Όθωνας δεν εκδηλώθηκε, ενώ ο Χρήστος Πολυζωγόπουλος παρέμενε σκεπτικός.
«Φαίνεται ότι έχει δίκιο η Εφη», είπε ο Στέφανος Παραστατίδης.
«Είναι ενδιαφέρουσα η πρόταση», σχολίασε ο Μανώλης Χριστοδουλάκης.
Ο Παύλος Χρηστίδης άκουγε αμίλητος.
«Ξέρετε ποια είναι η άποψή μου για τον Γιώργο», αρκέστηκε να πει η Τόνια Αντωνίου.
Κάποιος ανέφερε ότι ακούγεται ως νέος υποψήφιος ο πρώην υπουργός Πέτρου Ευθυμίου. «Ναι, όντως», απάντησαν οι άλλοι, αλλά η συζήτηση δεν προχώρησε.
Ο Χρήστος Πρωτόπαπας ξεκίνησε να τηλεφωνεί σε στελέχη. Κάποια στιγμή, το κινητό του χτύπησε και είδε να τον καλεί ο Παύλος Γερουλάνος. Τον ρώτησε ευθέως τι προτίθεται να κάνει και, μόλις έκλεισαν, ενημέρωσε τους άλλους: «Δεν κατεβαίνει ο Παύλος».
Η σύσκεψη ολοκληρώθηκε χωρίς συγκεκριμένο αποτέλεσμα.
Λίγο αργότερα, σε άλλη, πιο κλειστή σύσκεψη, ο Βασίλης Κεγκέρογλου σε έντονο ύφος διαμαρτυρόταν ότι «τον έκοψαν από τη σύσκεψη» και πως με την απόφαση να μην υπάρξει υποψηφιότητα από το μπλοκ των γεννηματικών «μάς παραδίδετε στον Ανδρουλάκη!». Είναι γνωστή άλλωστε η «βεντέτα» των δύο Κρητικών. «Πρέπει κάποιος να κατέβει, πρέπει να ζητήσουμε παράταση προθεσμίας», είπε ακόμη ο Β. Κεγκέρογλου.
Αμέσως μετά, ο Χρήστος Πρωτόπαπας έπιασε δουλειά... Κάλεσε τον Παύλο Χρηστίδη να κατέβει στο γραφείο του, στον δεύτερο όροφο. «Ο,τι και να αποφασίσεις, θα το κατανοήσω», του είπε, αναφερόμενος στο ποια θέση θα πάρει στα εσωκομματικά και ποιον υποψήφιο θα στηρίξει, καθώς ακόμη δεν υπήρχε στον ορίζοντα θέμα υποψηφιότητας Χρηστίδη.
Ο Χρ. Πρωτόπαπας κάλεσε μετά τον Μανώλη Χριστοδουλάκη, ο οποίος ήταν έτοιμος για το μεγάλο βήμα, να θέσει υποψηφιότητα. Τελικά, τον έπεισε να μην κατέβει.
Ο άγνωστος διάλογος Παπανδρέου-Γεννηματά στον Ευαγγελισμό
Το απόγευμα της Τετάρτης ο Γιώργος Παπανδρέου προσγειώθηκε στο «Ελευθέριος Βενιζέλος», επιστρέφοντας από ταξίδι στο εξωτερικό.
Η γραμματέας του επικοινώνησε με τη γραμματέα της Φώφης Γεννηματά, στην οποία διαβίβασε την επιθυμία του να την επισκεφθεί στο νοσοκομείο και μάλιστα επιμένοντας αυτό να γίνει το ίδιο βράδυ... Οπως και έγινε.
Ο πρώην πρωθυπουργός έμεινε περίπου 10-15 λεπτά, μόνος με τη Φώφη, στο δωμάτιο του 10ου ορόφου του «Ευαγγελισμού». Οι συνεργάτες των δύο επέμεναν πως δεν έγινε καμία πολιτική συζήτηση, παρά μόνον ανθρώπινη, με συγκίνηση, και πως ο πρώην πρωθυπουργός προθυμοποιήθηκε να βοηθήσει όπου μπορεί με τις γνωριμίες του ανά τον κόσμο σε εξειδικευμένα νοσοκομεία.
Το iefimerida.gr ωστόσο αποκαλύπτει σήμερα έναν άγνωστο διάλογο των δύο. Η Φώφη Γεννηματά περίμενε ότι ο Παπανδρέου θα της έκανε μια νύξη και ήταν προετοιμασμένη γι’ αυτό. Δεν είχε σκοπό να τον ενθαρρύνει ή να τον προτρέψει και θα αρκούνταν στην ευχή για καλή τύχη, όπως είχε κάνει με όλους ως τότε. Ωστόσο, ο πρώην πρωθυπουργός δεν είπε το παραμικρό.
Η Γεννηματά ξεπροβόδισε τον Παπανδρέου στην πόρτα του δωματίου της και, πριν τον αποχαιρετήσει, τον ρώτησε εκείνη πλέον:
Γεννηματά: «Πώς τα βλέπεις τώρα τα δικά μας;» (εννοώντας τις εσωκομματικές εξελίξεις, ως εκείνη τη στιγμή).
Παπανδρέου: «Τώρα υπάρχει ένα μεγάλο κενό. Θα δούμε…».
Την καληνύχτισε και έφυγε.
Το τραπέζι Παπανδρέου
Το ίδιο βράδυ, ο Γ. Παπανδρέου είχε ένα τραπέζι με μέλη του κοινωνικού και φιλικού του περιβάλλοντος, στα νότια προάστια. Οι περισσότεροι τον προέτρεπαν να είναι υποψήφιος, αναλογιζόμενος τις ευθύνες του έναντι της παράταξης, ως πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ενώ του μεταφέρθηκε και η συζήτηση στη Χ. Τρικούπη και η πρόταση για το όνομά του. Εκείνο το βράδυ, ο κύβος είχε ριφθεί.
Καθημερινά, εξάλλου, γινόταν αποδέκτης εκατοντάδων μηνυμάτων, τηλεφωνημάτων, e-mail από φίλους, γνωστούς, κομματικά στελέχη ανά την Ελλάδα... «Πρόεδρε, κατέβα», ήταν η κοινή συνισταμένη.
Ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου έκανε εξαντλητικό γύρο τηλεφωνημάτων για να διαπιστώσει τη δυναμική μιας τέτοιας κίνησης.
Στελέχη εντός και εκτός παράταξης, κομματικοί, εξωκομματικοί, συνδικαλιστές, διανοούμενοι, καθηγητές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, δημοσιογράφοι, μέλη της κοινωνίας των πολιτών και στενοί του φίλοι δέχθηκαν τηλεφώνημα από τον ίδιο.
Ποτέ δεν εκφραζόταν ευθέως, πάντα ζητούσε τη γνώμη του συνομιλητή του.
«Πρόεδρε, θα κατέβεις;», τον ρωτούσαν. «Εσύ τι θα έλεγες επ’ αυτού;» ήταν η μόνιμη απάντηση. Οι περισσότεροι τον προέτρεπαν να το πράξει, αν και επεσήμαιναν τις δυσχέρειες του εγχειρήματος: έλλειψη οργανωτικής δομής, έλλειψη χρημάτων, ήταν μερικά από τα αντεπιχειρήματα. Κάποιοι τού έβαζαν το θέμα των συνεργατών, ενθυμούμενοι επιλογές του παρελθόντος που «δεν του βγήκαν». Άλλοι υπογράμμισαν ότι το 2021 δεν είναι 2004, ούτε 2015, καθώς μεσολάβησαν το μνημόνιο, η αποχώρησή του από το ΠΑΣΟΚ και η ίδρυση του ΚΙΔΗΣΟ, τα λάθη της διακυβέρνησής του. «Θα στα χτυπήσουν όλα αυτά, αν κατεβείς», τον προειδοποίησαν. Ο ίδιος του ο αδελφός, Νίκος Παπανδρέου, λέγεται ότι διαφώνησε έντονα.
Ο ίδιος άκουγε με προσοχή και ζύγιζε τα δεδομένα. «Το σκέφτηκα πολύ, βασανιστικά πολύ» εκμυστηρεύθηκε ο Παπανδρέου σε φίλο του, όταν πήρε τη μεγάλη απόφαση.
Πέμπτη 14 Οκτωβρίου
Πρωί πρωί, ο Μανώλης Όθωνας και ο Χρήστος Πρωτόπαππας επισκέφθηκαν τη Φώφη Γεννηματά στο νοσοκομείο. Συζήτησαν μαζί της, της μετέφεραν την εικόνα από τα τεκταινόμενα και επέστρεψαν στη Χαριλάου Τρικούπη.
«Είναι οριστικό, η Φώφη δεν θέλει να κατέβει κανείς από το στενό της περιβάλλον», διεμήνυσαν στους επίδοξους υποψηφίους.
Ωστόσο, ο Παύλος Χρηστίδης και ο Βασίλης Κεγκέρογλου επέμεναν... «Πρέπει ένας από τους δυο μας να κατέβει για να εκπροσωπήσει το κομμάτι που εκφράζει η Γεννηματά», είπαν. Σε γεύμα που είχαν οι δυο τους, συμφώνησαν: «θα κατέβεις ή εσύ ή εγώ».
Ο Βασ. Κεγκέρογλου έκανε κρούσεις σε μέλη της ΚΕ να υπογράψουν υπέρ της υποψηφιότητάς του, αλλά διαβλέποντας ότι θα απαιτηθεί πολύς χρόνος και κόπος, επέλεξε να κατέβει στη βάση και να μαζέψει 5.000 υπογραφές, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν από την Κρήτη. Ο Κεγκέρογλου ανακοίνωσε το ίδιο απόγευμα την υποψηφιότητά του. Με έκπληξη άκουσαν όλοι οι γεννηματικοί το ίδιο απόγευμα ότι θα είναι υποψήφιος και ο Παύλος Γερουλάνος. Και οι δύο ζήτησαν παράταση του χρόνου για να μαζέψουν τις απαιτούμενες υπογραφές.
Παρασκευή 15 Οκτωβρίου
Το πρωί ανακοίνωσε επίσης ότι θα είναι υποψήφιος και ο Παύλος Χρηστίδης. Η μάχη μεταφέρεται στην ΕΔΕΚΑΠ. Οι τρεις νέοι υποψήφιοι ζητούν παράταση κατά μία εβδομάδα τουλάχιστον της ημερομηνίας συγκέντρωσης υπογραφών, που έληγε τα μεσάνυχτα της Παρασκευής.
Ο Κεγκέρογλου ζητεί να συγκληθεί εκ νέου η Κεντρική Επιτροπή για να αποφασίσει.
Το μεσημέρι, οι Α. Λοβέρδος και Χ. Καστανίδης κατέθεσαν τις 5.000 απαιτούμενες υπογραφές (και πολλές περισσότερες συμβολικά).
Ο Ν. Ανδρουλάκης κρατά τις υπογραφές και περιμένει τις εξελίξεις.
Η συνεδρίαση της ΕΔΕΚΑΠ μετατράπηκε σε πεδίο έντονων αντιπαραθέσεων.
Η πιθανότητα υποψηφιότητας Παπανδρέου, μέσω ζυμώσεων και τηλεφωνημάτων, άρχισε να αποκτά δυναμική.
Το μέλος της ΕΔΕΚΑΠ Μαρία Παπαγεωργίου, η οποία εκπροσωπούσε έως τότε τη Φώφη Γεννηματά, έκανε εισήγηση να υπάρξει παράταση λόγω της απόσυρσης της προέδρου του ΚΙΝΑΛ, καθώς «μπορεί να εμφανιστούν και άλλες υποψηφιότητες». Μετά από μια επεισοδιακή συνεδρίαση με φωνές, αντιδράσεις και διακοπές, πέρασε η εισήγηση Παπαγεωργίου και αποφασίστηκε να δοθεί παράταση μέχρι την Πέμπτη 21/10, στις 18:00. Χάρη σε αυτή την απόφαση, ο Γ. Παπανδρέου εξασφάλισε πολύτιμο χρόνο για να προετοιμάσει το έδαφος.
Το βράδυ φτάνει στη Χ. Τρικούπη η πληροφορία ότι οι «παπανδρεϊκοί» έχουν κανονίσει τηλεδιάσκεψη για το πρωί του Σαββάτου. «Άρα, κάτι κινείται», επιβεβαίωσαν όσοι έγιναν κοινωνοί της πληροφορίας.
Σάββατο 16 Οκτωβρίου
Το πρωί έγινε, όντως, η τηλεδιάσκεψη των παπανδρεϊκών. Εκεί συμφωνήθηκε να ξεκινήσει θεσμικές πρωτοβουλίες... Να συναντηθεί αρχικά με τον γραμματέα του κόμματος και εν συνεχεία με όλους τους υποψήφιους, προκειμένου να διακρίνει κλίμα, προθέσεις, αντιμετώπιση. Τόσο ως προς ενδεχόμενο απόσυρσης κάποιων εξ αυτών όσο και ως προς τις αντιλήψεις τους για την επόμενη ημέρα στην παράταξη.
Το μεσημέρι του Σαββάτου, ο Παπανδρέου τηλεφώνησε στον Μανώλη Χριστοδουλάκη και του ζήτησε να συναντηθούν το βράδυ στο γραφείο του στη Βουλή. Η συνάντηση κράτησε περίπου μία ώρα και τελείωσε κατά τις 9. Αν και δεν το είπε ευθέως, η αίσθηση που αποκόμισε ο γραμματέας του κόμματος ήταν ότι κατεβαίνει.
Ακολούθησαν οι επαφές με τους άλλους υποψηφίους: Με τον Α. Λοβέρδο η τηλεφωνική συνομιλία κράτησε ελάχιστα, καθώς του ξεκαθάρισε ότι δεν θα κάνει πίσω.
Κυριακή 17 Οκτωβρίου
Ο Παπανδρέου συνομιλεί με τον Χάρη Καστανίδη, συναντά τον Παύλο Γερουλάνο και τον Παύλο Χρηστίδη. Σε διαφορετικούς τόνους, όλοι διαμηνύουν ότι θα συνεχίσουν. Στο παπανδρεϊκό μπλοκ έχει ξεκινήσει μια προκαταρκτική διαδικασία διερεύνησης συλλογής υπογραφών από τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής, καθώς όλοι συμφωνούν ότι δεν υπάρχει χρόνος για υπογραφές από τη βάση.
Δευτέρα 18 Οκτωβρίου
Ο Γιώργος Παπανδρέου κάνει ανάρτηση με αφορμή τα 40 χρόνια από την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και δίνει το σύνθημα: Μιλά για «αφετηρία νέων αγώνων για να οικοδομήσουμε μια προοδευτική προοπτική», προαναγγέλλοντας ουσιαστικά την κάθοδο του.
Ωστόσο, συνεργάτες του εξακολουθούν να διαψεύδουν ότι έχει σχέση με τα εσωκομματικά του Κινήματος Αλλαγής.
Ο Παπανδρέου συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Ανδρουλάκη το απόγευμα, κλείνοντας τον κύκλο των επαφών του με τους υποψηφίους. Του ζητά εμμέσως να στρατευτεί μαζί του, αλλά και εκείνος του διαμηνύει ότι δεν μπορεί να κάνει πίσω.
Τρίτη 19 Οκτωβρίου
Το κλίμα «βράζει», οι υποψήφιοι για την ηγεσία αναμένουν τις αποφάσεις Παπανδρέου και εκείνος αναχωρεί για Κωνσταντινούπολη, καλεσμένος του Ζουλφί Λιβανελί, για συναυλία στη μνήμη του Μίκη Θεοδωράκη. Παράλληλα, συναντά τον Εκρέμ Ιμάμογλου.
Οι συνεργάτες του διαμηνύουν ότι θα ανακοινώσει τις αποφάσεις του την Τετάρτη, με την επιστροφή του. Εισηγούνται να κάνει δήλωση με φόντο την Ακρόπολη, στο Ίδρυμα Παπανδρέου ή στη Βουλή.
Τετάρτη 20 Οκτωβρίου
Ο Παπανδρέου κάνει κάποια διαδικαστικά ακόμη τηλεφωνήματα από την Κωνσταντινούπολη, και ένα ουσιαστικό: Ζητεί να συναντήσει τη Φώφη Γεννηματά στο νοσοκομείο. Του απαντούν ότι είναι δύσκολο λόγω της υγείας της και αντιπροτείνουν να μιλήσουν τηλεφωνικά, όπως και έγινε.
Ο πρώην πρωθυπουργός μπαίνει στο αεροπλάνο της επιστροφής. Μόλις προσγειώνεται στο «Ελευθέριος Βενιζέλος», λίγο μετά τις 17:00, οδεύει για το Ίδρυμα Ανδρέας Παπανδρέου.
Εκεί αρχίζουν να μαζεύονται οι συνεργάτες του (Λάμψα, Ρέππας, Σαχινίδης, Πεταλωτής, Καρχιμάκης, Παναγόπουλος κ.λπ.), ύστερα από σχετικό SMS που τους έστειλε ο Γ. Ελενόπουλος.
Στις 19:00 ο Γ. Παπανδρέου συνομιλεί με τη Φώφη Γεννηματά. «Φώφη, πήρα την οριστική απόφαση να είμαι υποψήφιος».
«Καλή επιτυχία, Γιώργο», του απάντησε η Γεννηματά.
Ακολουθεί η γνωστή δήλωση από το Ίδρυμα Α. Παπανδρέου, χωρίς φόντο τελικά την Ακρόπολη, αλλά μια ταπεινή ντουλάπα.
Πέμπτη 21 Οκτωβρίου
Το πρωί δίνεται το σήμα τις εκκίνησης: ο Βασίλης Κεγκέρογλου αποσύρει την υποψηφιότητά του και ο Φίλιππος Σαχινίδης ξεκινά τα τηλεφωνήματα σε μέλη της Κεντρικής Επιτροπής. Σε χρόνο-ρεκόρ συγκεντρώνει 82 υπογραφές, τις οποίες καταθέτει ο ίδιος ο Παπανδρέου το απόγευμα, λίγο πριν εκπνεύσει η συμφωνία, όπως έκαναν και οι Ανδρουλάκης, Γερουλάνος, Χρηστίδης.
Η Φώφη Γεννηματά παρακολουθεί όλες τις εξελίξεις από το δωμάτιό της στον «Ευαγγελισμό», βλέπει τηλεόραση, μιλά με συνεργάτες της, αλλά δεν εκδηλώνεται. Το μόνο που αποπνέει είναι το άγχος για την ενότητα της παράταξης... Μέχρι την τελευταία στιγμή!
Κυριακή 24 Οκτωβρίου
Το βράδυ, η Φώφη Γεννηματά πέφτει σε ηπατικό κώμα.
Δευτέρα 25 Οκτωβρίου
Το πρωί σπεύδουν στο νοσοκομείο ο σύζυγός της και τα παιδιά της, καθώς και ο διευθυντής του γραφείου Τύπου της, Νίκος Βοσδογάνης, και ο γραμματέας του κόμματος, Μανώλης Χριστοδουλάκης.
Ο Μανώλης Όθωνας στέλνει SMS στους υποψήφιους αρχηγούς. Ένας από αυτούς βρίσκεται στον αέρα τηλεοπτικής εκπομπής. Στο διάλειμμα ανοίγει το κινητό του, διαβάζει και χλωμιάζει... «Η Φώφη είναι σε κώμα, είναι θέμα ωρών, λένε οι γιατροί».
Στις 12:04 η καρδιά της Φώφης Γεννηματά σταματά, σύμφωνα με το ανακοινωθέν του «Ευαγγελισμού», που εκδόθηκε λίγο αργότερα.
«Είναι αλήθεια; Πέθανε;», ρωτούν όλοι τους συνεργάτες της.
Το σοκ παγώνει την Ελλάδα και τις εξελίξεις στο Κίνημα Αλλαγής. Το πάνδημο κύμα συμπαράστασης και συμπάθειας, η διακομματική αναγνώριση της γενναιότητας, του ήθους και της προσφοράς της Γεννηματά, καθώς και η έγνοια της μέχρι το τέλος για την ενότητα του χώρου, ήταν η τελευταία παρακαταθήκη της για το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ. Τα υπόλοιπα θα τα γράψει η Ιστορία, και η νέα ηγεσία που θα προκύψει στις 5 ή στις 12 Δεκεμβρίου.