Νοέμβριος 1957: γεννιέται το θρυλικό μπαρ της Αθήνας, Au Revoir.
Δεκέμβριος 2021: Το Au Revoir στέκεται ακόμα εκεί όπου πρωτο-άνοιξε τις πόρτες του, στην οδό Πατησίων 136, κερδίζοντας έτσι τον τίτλο του πιο «παλιού μπαρ» στην πρωτεύουσα.
Δεν είναι ότι δεν υπήρχαν και άλλα πριν από αυτό. Υπήρχαν, αλλά όχι πια. Το θέμα είναι ότι κανένα άλλο μπαρ στην Αθήνα, δεν έχει αυτή τη συνεχιζόμενη πορεία που έχει το Au Revoir, το οποίο έχει διατηρήσει τον ίδιο χαρακτήρα, το ίδιο στυλ και την ίδια διακόσμηση όλα αυτά τα χρόνια. Η μπάρα, τα σκαμπό, τα τραπεζάκια, οι καναπέδες, τα φωτιστικά, οι ψάθες που διακοσμούν τους τοίχους... όλα είναι από τότε.
«Είναι μία χρονοκάψουλα. Δεν έχουμε αλλάξει και δεν έχουμε πειράξει τίποτα», μας επισημαίνει ο ιδιοκτήτης του, Σωτήρης Παπαθεοδώρου, ο οποίος αποτελεί τη 2η γενιά του Au Revoir.
Πριν από μερικά βράδια βρεθήκαμε στο Au Revoir και ζήσαμε από κοντά τη ζεστασιά, για την οποία μιλάνε όσοι το έχουν επισκεφθεί. Οι πελάτες πίνουν το ποτό τους υπό το βλέμμα του «νονού» και δημιουργού του, Αριστομένη Προβελέγγιου, καθώς πάνω απ' το μπαρ και δίπλα στα μπουκάλια της κάβας, δεσπόζει η φωτογραφία του.
Οι τοίχοι του Au Revoir φιλοξενούν επίσης κάδρα με έργα του εικαστικού Γιώργου Σιούντα (συχνού πελάτη του μπαρ), ενώ διάσπαρτα σε όλο το μαγαζί, στέκουν vintage διακοσμητικά από γνωστές εταιρείες ποτών. Σε περίοπτη θέση βρίσκεται και ένα πορτρέτο του ηθοποιού Κούλη Στολίγκα.
«Χωμένο» στα μισά της Πατησίων, καμουφλαρισμένο ανάμεσα στα διάφορα καταστήματα, το Au Revoir, θυμίζει είσοδο σε μια μηχανή του χρόνου. Έχει εδώ και δεκαετίες πετύχει να συνδυάσει την οικειότητα, την αγάπη του χώρου και ταυτόχρονα την αγάπη των ανθρώπων, οι οποίοι τις περισσότερες φορές γίνονται μόνιμοι πελάτες του.
Το Au Revoir, είναι ένα σημείο συνάντησης που μοιάζει με το σαλόνι ενός σπιτιού. Κάτι σαν ένα δημόσιο σαλόνι, μια «όαση» μέσα στην πολύβουη Αθήνα, που αποπνέει έναν αέρα ρομαντισμού. Νιώθεις ότι το περιβάλλον είναι φιλικό και αυτό το διαπιστώνεις από την αλληλεπίδραση του προσωπικού με τον κόσμο, αφού θα ακούσεις πολλές φορές τους πελάτες να αποκαλούν τον ιδιοκτήτη με το μικρό του όνομα.
Την ίδια στιγμή, είναι ένας χώρος που τον σέβεσαι, γιατί μοιάζει με έργο τέχνης, καθώς ο Προβελέγγιος το φιλοτέχνησε με μαεστρία. Ο σχεδιασμός των επίπλων, η επένδυση των τοίχων και τα φωτιστικά από ψάθα, ο ανάγλυφος πάγκος του από σκυρόδεμα με γεωμετρικά διακοσμητικά σχέδια, η ζωγραφισμένη οροφή, ακόμη και τα χρώματα των υφασμάτων, του ξύλου και των βαμμένων υλικών, όλα έχουν σχεδιαστεί από τον αρχιτέκτονα Προβελέγγιο.
Πώς δημιουργήθηκε το μπαρ Au Revoir
Πίσω από τη δημιουργία του θρυλικού αυτού μπαρ, θα μπορούσε να πει κανείς, πως κρύβεται μια καρμική συνάντηση, πριν από πολλές δεκαετίες. Μία συνάντηση που έμελλε να επηρεάσει τις ζωές πολλών ανθρώπων. Τόσο αυτών που το δημιούργησαν, όσο και αυτών που έγιναν πιστοί θαμώνες του.
Όλα ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1950, όταν ο Θεόδωρος Παπαθεοδώρου γνώρισε τυχαία σε ένα ξενοδοχείο στους Δελφούς όπου εργαζόταν ως μπάρμαν, τον σπουδαίο Έλληνα αρχιτέκτονα, Αριστομένη Προβελέγγιο.
«Ο θείος μου, ο Θεόδωρος Παπαθεοδώρου, δούλευε μπάρμαν στα ξενοδοχεία ΞΕΝΙΑ στους Δελφούς. Εκεί βρέθηκε την ίδια περίοδο και ο Αριστομένης Προβελέγγιος, ο οποίος έκανε τις διακοπές του. Μια μέρα κάθησε στο μπαρ και έπιασε την κουβέντα με τον θείο μου, ο οποίος του εκμυστηρεύτηκε το όνειρό του: να ανοίξει ένα δικό του μπαράκι. Έτσι, ο Προβελέγγιος προθυμοποιήθηκε να τον βοηθήσει», μας διηγείται ο κ. Παπαθεοδώρου, ενώ ταυτόχρονα εξυπηρετεί τον κόσμο.
Ωστόσο, εφόσον θα εμπλεκόταν ένα τόσο μεγάλο όνομα, κάτι τέτοιο θα απαιτούσε πολλά χρήματα. «Ο θείος μου, του είπε "και όλο το καλοκαίρι να δουλεύω, δεν μπορώ να πληρώσω ούτε μία από την ώρα σας"».
Τον Προβελέγγιο όμως - που τότε ήταν Διδάκτωρ στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο - δεν τον ενδιέφεραν τα χρήματα. Δεν το έκανε γι' αυτά. Δεν ζήτησε ποτέ του λεφτά. Το είδε σαν πρότζεκτ με τους φοιτητές του, να φτιάξουν το μπαρ. Και κάπως έτσι δημιουργήθηκε το θρυλικό αυτό μπαρ. Από τη συνάντηση δύο ξένων. Μερικούς μήνες αργότερα, την ομάδα του Au Revoir συμπλήρωσε και ο Λύσανδρος Παπαθεοδώρου (πατέρας του Σωτήρη και αδερφός του Θεόδωρου), γιατί μέχρι τότε ήταν φαντάρος. Τα δυο αδέρφια ξεκίνησαν το μπαρ όταν ήταν σχεδόν 20 χρονών και μέχρι τα 80 τους και βάλε, συνέχιζαν να πηγαίνουν σε αυτό. Ο Θεόδωρος έφυγε από τη ζωή το 2018. Ο κ. Λύσανδρος, που είναι σήμερα 85 ετών, μέχρι πριν από τρία χρόνια ερχόταν κάθε μέρα στο μαγαζί.
Όσο για το από πού προήλθε το όνομα Au Revoir; Ο Προβελέγγιος για πολλά χρόνια ήταν το δεξί χέρι του μεγάλου Γάλλου αρχιτέκτονα, Λε Κορμπιζιέ. Δούλεψε και έμεινε πολλά χρόνια στη Γαλλία. Οπότε οι γαλλικές επιρροές του, ήταν αυτές που τον ενέπνευσαν να βαφτίσει το μπαρ Au Revoir, που στα ελληνικά μεταφράζεται ως «εις το επανιδείν».
Κάποια στιγμή πριν από λίγα χρόνια, προτάθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού στους ιδιοκτήτες του να κριθεί διατηρητέο, όμως εκείνοι αρνήθηκαν. «Δεν το δεχτήκαμε, το μαγαζί το έχουμε κρατήσει και το έχουμε συντηρήσει από αγάπη και από μεράκι μόνοι μας. Δεν υπάρχει λόγος γι' αυτό», μας λέει ο κ. Παπαθεοδώρου.
Au Revoir, ένα μπαρ «παλιάς σχολής»
Το Au Revoir αυτοπροσδιορίζεται ως Old School Bar, ως ένα μπαρ παλιάς σχολής δηλαδή. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό και τι μπορεί να περιμένει κανείς απ' το συγκεκριμένο μπαρ;
«Έχουμε ορισμένα κλασικά κοκτέιλ, όπως μαργαρίτα, Bloody Mary, κτλ. Δεν έχουμε τα περίπλοκα κοκτέιλ που φτιάχνει ένας mixologist. Εδώ θα έρθετε και θα ζητήσετε ένα τζιν τόνικ και θα έρθει το τζιν και το τόνικ ξεχωριστά. Θα ζητήσετε ένα ουίσκι κόλα, και θα έρθουν ξεχωριστά. Τα σερβίρουμε με τον παλιό τον τρόπο, όπως τα έκαναν τότε. Όταν πρόκειται για ένα ποτήρι κρασί, δεν θα σερβίρουμε ένα ποτήρι που θα το έχουμε γεμίσει από ένα μεγάλο μπουκάλι, από το οποίο σερβίρονται όλοι. Υπάρχουν μικρά ατομικά μπουκαλάκια για τον καθένα ξεχωριστά. Κρατάμε το παλιό στυλ και σερβιρίσματος και τρόπου παρασκευής των κοκτέιλ. Αυτό αρέσει στον κόσμο», μας εξηγεί ο κ. Παπαθεοδώρου. Εδώ μπορεί να βρει κανείς δηλαδή, κλασικά κοκτέιλ, μεγάλη ποικιλία από ουίσκι και κλασικά ποτά γενικότερα.
Όσο για το τι είναι αυτό που μπορεί να κάνει ένα μπαρ να ξεχωρίζει; «Κατ' αρχάς, το μπαρ, χρειάζεται να έχει έναν χαρακτήρα. Να μην είναι λίγο απ' όλα. Να ξέρει τι είναι. Και να παραμένει αυτό που είναι. Το να σερβίρεις, καφέ, σάντουιτς, ποτό κτλ, είναι κάτι που μπορεί να κάνει ο καθένας. Δεν σημαίνει όμως ότι έχεις και ταυτότητα. Είσαι λίγο όπου φυσάει. Και αν είσαι όπου φυσάει, δεν έχεις διάρκεια. Αν θέλεις να έχεις διάρκεια, πρέπει αρχικά να σέβεσαι τον άνθρωπο που έρχεται να περάσει καλά εδώ πέρα και να ξέρεις και τι είσαι», απαντά.
Φυσικά ένα μπαρ, δεν είναι μόνο το ποτό που θα πιεις, αλλά και ο άνθρωπος που θα σε εξυπηρετήσει. «Το παν είναι η επικοινωνία με τον μπάρμαν. Αυτό έχει να κάνει και με τον κόσμο που έρχεται. Εδώ ο κόσμος που έρχεται, είναι ανοιχτός να επικοινωνήσει. Όλο αυτό έχει χτιστεί από τον πατέρα και τον θείο μου. Εδώ είμαστε μια μεγάλη παρέα. Ή καλύτερα, θέλουμε να είμαστε μια μεγάλη παρέα». Αυτή είναι η φιλοσοφία του Au Revoir.
Όταν τον ρωτώ ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας του Au Revoir, μου απαντά το εξής: «Το ότι δεν είναι απρόσωπο. Έχουμε προσωπική επαφή με τους ανθρώπους, τους θεωρούμε φίλους. Δεν είναι ένας απλός χώρος που έρχεσαι να πιεις ένα ποτό και να φύγεις. Θα έρθεις κι αν θες φυσικά, θα πεις τους προβληματισμούς σου. Θα έρθουν κοπέλες μόνες τους να συζητήσουν, δεν θα τις πειράξει κανένας. Όταν μπαίνω στο μαγαζί είμαι τυφλός. Όταν είμαι μέσα, είμαι και κουφός. Κι όταν βγαίνω, είμαι μουγγός. Η ευγένεια είναι πολύ σημαντικό πράγμα». Δημιουργείται μια ατμόσφαιρα εξομολόγησης δηλαδή, με τον μπάρμαν να αναλαμβάνει ρόλο «ψυχαναλυτή».
«Το να πάρεις έναν δίσκο με τέσσερα ποτήρια πάνω, μαθαίνεται εύκολα, δεν είναι και τόσο δύσκολο. Το να είσαι ευγενικός και να μιλάς με ωραίο τρόπο στον άνθρωπο που πας να εξυπηρετήσεις, αυτό πρέπει να το 'χεις. Ή να στο έχουν μάθει. Έτσι μας έμαθαν εμένα και τον ξάδερφό μου τον Νίκο, ο πατέρας μου και ο θείος μου. Όταν ήρθα εγώ εδώ το 2010, για 4-5 χρόνια, ήταν ο πατέρας μου "από πάνω". Με το παραμικρό, επενέβαινε. Μαλώσαμε, αγαπηθήκαμε… αλλά εκπαιδεύτηκα στο τέλος» προσθέτει γελώντας.
Ο Φρανκ Σινάτρα στο Au Revoir
Ο Φρανκ Σινάτρα, επισκέφθηκε τη χώρα μας στις αρχές της δεκαετίας του 1960, για να δώσει μια συναυλία στο Ηρώδειο. Ένα από τα μέρη που επισκέφθηκε ο διάσημος καλλιτέχνης κατά την παραμονή του στην Αθήνα, ήταν και το μπαρ Au Revoir. Σύμφωνα με τον κ. Παπαθεοδώρου, συνοδευόταν από 4-5 σωματοφύλακες και μάλιστα, κουβαλούσε το δικό του ουίσκι, από φόβο για τη ζωή του.
«Ο Φρανκ Σινάτρα ήρθε στην Ελλάδα το 1962 για να δώσει μια συναυλία στο Ηρώδειο. Ήθελε να δει λίγο την Αθήνα, να κυκλοφορήσει σε αυτήν. Δεν ζήτησε ο ίδιος να έρθει εδώ, τον έφεραν εδώ. Ήρθε, κάθισε και ήπιε το δικό του Τζακ Ντάνιελς σε αυτό εδώ το τραπέζι (σ.σ: μου δείχνει το τραπέζι ακριβώς δίπλα στην τζαμαρία). Τον είχαν δασκαλέψει από τη μαφία - γιατί είχε σχέσεις με αυτή - να μην πίνει από αλλού, να έχει πάντα το δικό του. Έδειξε ότι του άρεσε το μαγαζί και αφού ευχαρίστησε, έφυγε», μας είπε ταξιδεύοντας μας πίσω στον χρόνο και ξεκαθαρίζοντας τις φήμες που έχουν ακουστεί κατά καιρούς για την επίσκεψη του Φρανκ Σινάτρα στο Au Revoir.
Διανοούμενοι και καλλιτέχνες θαμώνες του Au Revoir
Το Au Revoir, έγινε χωρίς να το επιδιώξει, καλλιτεχνικό στέκι. Το σημείο που βρίσκεται συνετέλεσε σε μεγάλο βαθμό σε αυτό. Η Κυψέλη ήταν ανέκαθεν καλλιτεχνική γειτονιά. Επίσης, στην ευρύτερη περιοχή, υπάρχουν και πολλά θέατρα, οπότε πολλοί είναι οι ηθοποιοί που το επισκέπτονται κατά καιρούς για να απολαύσουν ήσυχα το ποτό τους, μετά από μία εξαντλητική πρόβα ή μία παράσταση.
«Παλιότερα η Κυψέλη είχε τα πρωτοκλασάτα ονόματα της Τέχνης, είτε αυτοί ήταν ποιητές, είτε τραγουδιστές, είτε ηθοποιοί, είτε γλύπτες, ζωγράφοι, σκηνογράφοι, δημοσιογράφοι… Έμεναν στη Φωκίωνος Νέγρη. Όσοι έμπαιναν στο μπαρ, "κολλούσαν". Έκαναν πλάκες, γίνονταν μια παρέα. Η όλη ατμόσφαιρα έχει ποτίσει στους τοίχους», λέει χαρακτηριστικά ο Σωτήρης Παπαθεοδώρου.
Ηλιόπουλος, Αυλωνίτης, Χατζηχρήστος, Καλουτά, Βέμπο, Τραϊφόρος, Ψαθάς, είναι μερικά μόνο από τα ονόματα των μεγάλων προσωπικοτήτων που «παρέλασαν» από το μπαρ. «Τώρα μπορεί να μη μένουν τα πρωτοκλασάτα ονόματα στην Κυψέλη, αλλά μένουν τα αυριανά ονόματα. Είναι πολλοί οι καλλιτέχνες που κατοικούν σήμερα στην περιοχή», σημειώνει.
Από τους πιο πρόσφατους θαμώνες του Au Revoir, ήταν ο Νίκος Τριανταφυλλίδης, ο Περικλής Κοροβέσης και ο Θωμάς Γκόρπας, ενώ στο μπαρ ακόμα πηγαίνει ο Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης και η λίστα συνεχίζεται… Αξίζει να σημειωθεί, πως στα τραπεζάκια κάτω από τα ψάθινα φωτιστικά, έχουν γραφτεί χρονογραφήματα, δημοσιογραφικά κομμάτια, αλλά και ποιήματα και βιβλία σχετικά με το Au Revoir. «Έχουν γραφτεί διηγήματα μέσα στον χώρο αυτό. Είτε που έχουν συμβεί εδώ, είτε που θα μπορούσαν να συμβούν εδώ», αναφέρει ο κ. Παπαθεοδώρου.
«Ένα καλοκαίρι διάβαζα ένα βιβλίο με διάφορες ιστορίες και στην τελευταία ιστορία διαβάζω για έναν κύριο που λέει “Πάω να πιω ένα ποτό, να μιλήσω στον κ. Λύσανδρο στο Au Revoir”. Αυτό ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσα να διαβάσω», μας λέει γεμάτος περηφάνεια.
Μπορεί τώρα να βρίσκεται πίσω από το τιμόνι του περίφημου στεκιού της Πατησίων, όμως η απόφαση του να ασχοληθεί με το μπαρ ήρθε ως φυσικό επακόλουθο και ήθελε πάντα να ασχοληθεί με αυτό, ή είχε σκεφτεί να κάνει κάτι άλλο;
«Δεν είχα σκεφτεί να ασχοληθώ με το μπαρ. Έχω πτυχία Οικονομικών κι ένα μεταπτυχιακό στην Παγκόσμια Χρηματοοικονομική Διοίκηση. Δούλευα σε μια κατασκευαστική εταιρεία. Είδα όμως τι ερχόταν το 2009 (σ.σ: αναφέρεται στην οικονομική κρίση) κι έτσι έφυγα από εκεί και ανέλαβα το μπαρ. Ξεκίνησα εδώ τον Σεπτέμβρη του 2010 και τώρα το δουλεύω με τη βοήθεια του ξαδέρφου μου, Νίκου Παπαθεοδώρου. Δεν το μετάνιωσα φυσικά».
Τον ρωτάω αν μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια έχει συμβεί κάτι που να του έχει κάνει εντύπωση. «Έχει έρθει ένα παιδί, για να κάτσει να πιει ποτό, στο τραπέζι που βγήκαν για πρώτη φορά ραντεβού οι γονείς του», μου αναφέρει χαρακτηριστικά. Έτσι είναι το Au Revoir. Δημιουργεί σχέσεις και συνδέει γενιές.
Η πρόσοψη του Au Revoir είναι σαν ένα παράθυρο, μέσα από το οποίο ο Θεόδωρος και Λύσανδρος Παπαθεοδώρου, είδαν πολλά ιστορικά, και όχι μόνο, γεγονότα. Μέσα αυτό μένει το ίδιο και έξω βλέπεις την Αθήνα να μεγαλώνει και να αλλάζει.
«Ήταν μία μεγάλη τηλεόραση. Ο πατέρας και ο θείος μου, είδαν τα πάντα να διαδραματίζονται εδώ. Τη γενιά μετά τον πόλεμο, το τανκ που κατέβαινε από την Κεφαλληνίας στο Πολυτεχνείο και πάταγε τα αμάξια ενώ έπεφταν πυροβολισμοί και έτρεχε ο κόσμος… Εδώ ήταν, δούλευαν», μας λέει ο Σωτήρης Παπαθεοδώρου.
Το Au Revoir την εποχή του κορωνοϊού
Πώς είναι η κατάσταση την εποχή του κορωνοϊού; Υπάρχει διαφορά στον κόμο σε σχέση με πριν; «Μεγάλη διαφορά», μου απαντά και συνεχίζει. «Δεν έχει καμία σχέση η νύχτα με το πώς ήταν πριν. Ο κόσμος είναι πιο μουδιασμένος. Καταρχάς, βγαίνουν όλοι δύο ώρες νωρίτερα. Δηλαδή στις 21:00 γεμίζει το μαγαζί. Στις 22:00 μπορεί να φεύγει κόσμος γιατί δεν έχει πού να κάτσει. Στις 23:00 αδειάζει. Αυτό δεν γινόταν πριν. Οφείλεται στο ότι λόγω lockdown δεν βγαίναμε και άρχισε ο κόσμος να κοιμάται πιο νωρίς, οπότε τώρα, όλα έχουν μετατοπιστεί και πιο νωρίς. Θέλουμε τον χρόνο προσαρμογής πάλι για να φτάσουμε να κοιμόμαστε τα ξημερώματα και να φεύγει ο κόσμος από εδώ στις 6-7 το πρωί».
Από τα αξιοσημείωτα του Au Revoir -εκτός του ότι το έχει επισκεφθεί ο Φρανκ Σινάτρα – είναι πως από τότε που άνοιξε, δεν έχει δουλέψει ποτέ γυναίκα. Τον κοιτώ με απορία και τότε σπεύδει να μου εξηγήσει: «Δεν έχουμε πρόβλημα με τις γυναίκες φυσικά. Έχουμε πρόβλημα με τους πελάτες. Δεν θέλουμε να έρχονται για τις γυναίκες ή για να τις ενοχλούν. Καθώς επειδή σερβίρουμε ποτό, μπορεί να ξεφύγουν και να αρχίσουν να ενοχλούν. Αυτό γίνεται για να κρατάμε λίγο την τάξη. Ίσως όταν το πάρει η κόρη μου στα 100 χρόνια λειτουργίας, τότε μπορεί να δουλεύουν μόνο γυναίκες και να γίνει η ανατροπή», λέει χαμογελώντας.
«Λάθος σωστό, έτσι το έχουμε σκεφτεί. Δεν είναι σε καμία περίπτωση ρατσιστικό ή σεξιστικό. Η πρόθεση είναι άλλη. Και γι' αυτό και πολλές γυναικοπαρέες νιώθουν άνετα να έρθουν εδώ. Προσέχω τον άνθρωπο που έχω απέναντί μου. Δεν έχει να κάνει μόνο το φύλο. Τους προσέχω όλους όταν πίνουν. Δεν τους αφήνω να πιουν άλλο όταν βλέπω ότι πρέπει να σταματήσουν και δεν τους αφήνω να οδηγήσουν», αναφέρει χαρακτηριστικά και διευκρινίζει πώς το προσωπικό δεν πίνει εν ώρα εργασίας, παρά μόνο ελάχιστες φορές.«Γι' αυτό και εμείς δεν πίνουμε ποτέ. Είναι κανόνας. Στο τέλος της βραδιάς, ίσως. Ούτε οι δικοί μου έπιναν όταν είχαν το μπαρ. Το είχαν ως αρχή».
Φεύγοντας, αποχαιρετιστήκαμε όπως λένε οι θαμώνες του μπαρ: «Οι φίλοι λένε πάντα au revoir, ποτέ αντίο».
Facebook: Au Revoir (Bar)
Instagram: aurevoir.bar