Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον το πώς κάτι που θεωρούμε αδιάφορο, παλιακό ή δεδομένο και καθημερινά προσπερνάμε, οι παλιές πόρτες των κτιρίων της Αθήνας, μπορούν να γοητεύσουν ανθρώπους που έρχονται από το εξωτερικό για να ζήσουν στην πόλη μας.
Αν το καλοσκεφτούμε οι πόρτες, ανάλογα με το υλικό, το χρώμα, το σχήμα, μπορεί να μαρτυρήσουν τι κρύβει μέσα του το σπίτι. Και μάλιστα τις χρησιμοποιούμε κάθε μέρα, αλλά σχεδόν ποτέ δεν τις παρατηρούμε. Μετρήστε πόσες πόρτες ανοίγετε καθημερινά χωρίς να λάβετε υπόψη τα χρόνια που μπορεί να κουβαλούν, τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από αυτές τις πόρτες, τι μπορεί να οδήγησε στη συγκεκριμένη κατασκευή ή τις λεπτομέρειες της αρχιτεκτονικής τους. Θα συνειδητοποιήσετε ότι πολλά συμβαίνουν πίσω από αυτό το στοιχειώδες δομικό στοιχείο και υπάρχουν ακόμη περισσότερα που λαμβάνουν υπόψη τους οι αρχιτέκτονες όταν τις σχεδιάζουν. Αλλωστε γι' αυτό εντυπωσιάζουν και αποτελούν έμπνευση.
Οπως οι πόρτες της Κυψέλης που δεν ξέφυγαν της προσοχής της εικαστικού Eleanor Lines, η οποία ήρθε στην Αθήνα από το Λονδίνο το 2016 για ένα πρόγραμμα διαμονής καλλιτεχνών με τη Snehta που εδρεύει στην Κυψέλη και, μεταξύ άλλων projects, δημιούργησε το Doors of Kypseli, μια σελίδα στο Instagram με πόρτες της Κυψέλης σε σπίτια διάσπαρτα.
«Άρχισα να εξερευνώ την περιοχή με την κάμερά μου και σύντομα παρατήρησα αυτές τις υπέροχες Art Deco, Μπάουχαους και μοντερνιστικές εισόδους που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1930 έως τη δεκαετία του 1960. Ως καλλιτέχνης που εργάζεται κυρίως με γεωμετρικά μοτίβα και συχνά χρησιμοποιεί την αρχιτεκτονική ως αφετηρία, βρήκα τα σχήματα και τα σχέδια στις πόρτες ιδιαίτερα εμπνευσμένα. Υπάρχει ένας συμβολισμός σε μια πόρτα, λειτουργεί ως οριακός χώρος, είσοδος ή έξοδος, και μεταφορικά μιλώντας αντιπροσωπεύει μια αρχή, ένα τέλος ή κάτι ενδιάμεσο», αναφέρει η Eleanor Lines στο iefimerida για το ιδιαίτερο αυτό project.
Συνεχίζοντας αποκαλύπτει τι είναι εκείνο που βρίσκει η ίδια γοητευτικό στην Κυψέλη και αποφάσισε να ασχοληθεί με αυτό το αστικό -και όχι τόσο «φωτογενές» - κέντρο της Αθήνας. «Η Κυψέλη έχει μια ιδιαίτερη ιστορία, καθώς ήταν μια εύπορη γειτονιά τη δεκαετία του 1950 που άρχισε να παρακμάζει τη δεκαετία του 1980, όταν οι κάτοικοί της έφυγαν για τα πιο πράσινα προάστια. Υπάρχει μια αρχιτεκτονική κληρονομιά εδώ που συχνά παραβλέπεται λόγω της παρακμής της, ωστόσο είναι υποκειμενικό αν μπορεί να θεωρηθεί η περιοχή «όχι και τόσο φωτογενής». Υπάρχει ένα ξεθωριασμένο μεγαλείο και το project μου φαίνεται να αναζωογονεί και να εστιάζει την προσοχή σε αυτές τις όμορφες πόρτες, στον καθαρό σχεδιασμό τους. Υπάρχουν σίγουρα πολλές γειτονιές στην Αθήνα με αξιόλογες πόρτες και πολλά από τα μοτίβα που βρέθηκαν εδώ στην Κυψέλη επαναλαμβάνονται σε όλη την πόλη, αλλά επειδή ζω στην Κυψέλη τα τελευταία χρόνια, είμαι ιδιαίτερα εξοικειωμένη με τις πόρτες εδώ και ήθελα να τις καταγράψω».
Από τη στιγμή, λοιπόν, που ξεκίνησε να φωτογραφίζει τις πόρτες της Κυψέλης «ακονίστηκε» η ματιά της και άρχισε να τις παρατηρεί παντού. «Ποτέ δεν με έχουν εντυπωσιάσει τόσο πολύ οι πόρτες κάποιας άλλης ευρωπαϊκής πόλης, αλλά τα μοτίβα που υπάρχουν μέσα στις πόρτες της Κυψέλης μπορούν σίγουρα να βρεθούν σε πόλεις ολόκληρης της Ευρώπης, όπου υπήρχε ένα ισχυρό κίνημα Art Deco, όπως στο Παρίσι. Τα μοτίβα έχουν ακόμη και ονόματα όπως «sunray» και «frozen fountain» που δηλώνουν την πανταχού παρουσία τους. Οι Βρυξέλλες φημίζονται για τις πόρτες τους, αλλά αναφέρονται περισσότερο στο κίνημα Art Nouveau που ήρθε πριν το Art Deco. Αυτό δεν φαίνεται να εμφανίζεται τόσο πολύ στις πόρτες της Αθήνας. Πολλά από αυτά τα μοτίβα στις πόρτες ήταν εμπνευσμένα από το δυτικοευρωπαϊκό σχέδιο που βρέθηκαν στη Γερμανία και τη Γαλλία, αλλά υπάρχει μια μεσανατολική συστροφή σε ορισμένα από τα σχέδια εδώ στην Ελλάδα, η οποία λόγω της εγγύτητας της Ελλάδας εξηγεί γιατί αυτές οι επιρροές συγχωνεύεται κατά κάποιο τρόπο. Σε αντίθεση με τις μεταλλικές πόρτες, οι πόρτες σε στυλ Bauhaus στην Κυψέλη, οι οποίες είναι γυάλινες και πιο μινιμαλίστικες, επηρεάζονται άμεσα από το γερμανικό καλλιτεχνικό κίνημα», σημειώνει.
Αλήθεια, πώς βλέπει την Αθήνα από καλλιτεχνική σκόπια; «Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Λονδίνο, οπότε μάλλον βλέπω την Αθήνα από διαφορετική οπτική γωνία από εκείνους που είναι από εδώ. Είναι μια πόλη με μεγάλη καλλιτεχνική έμπνευση. Εκτός από το ενδιαφέρον μου για την αρχιτεκτονική. το δυνατό φως, οι σκιές, ο ροζ ουρανός του ηλιοβασιλέματος όλα προσφέρουν έναν ιδιαίτερο φωτισμό, έναν φόντο σε αυτήν την εκτεταμένη πόλη που έχει εμπνεύσει πολύ την καλλιτεχνική μου πλευρά και την χρωματική παλέτα. Όσον αφορά τον καλλιτεχνικό χώρο, η Αθήνα έχει μεγάλη ενέργεια. Η μεγάλη διαθεσιμότητα στα εμπορικά ακίνητα έχει οδηγήσει σε πολυάριθμα στούντιο καλλιτεχνών και χώρους που διευθύνουν καλλιτέχνες. Μόνο στην Κυψέλη, νέοι χώροι αναδύονται συνεχώς, φιλοξενούν εκθέσεις, εργαστήρια και ομιλίες και δημιουργούν μια πολύ ζωντανή και δημιουργική γειτονιά. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το Λονδίνο...».
Πάντως, τα σχέδια της Eleanor Lines δεν σταματούν εδώ. «Αυτή τη στιγμή δουλεύω πάνω σε ένα βιβλίο που θα περιέχει μια επιλογή από 100 εικονογραφήσεις και μερικές φωτογραφίες από τις πόρτες στην Κυψέλη. Θα διαθέτει ένα πλήρες ευρετήριο συνδεδεμένο με έναν χάρτη, ώστε οι αναγνώστες να μπορούν να εντοπίσουν τις πόρτες και να τις επισκεφτούν αυτοπροσώπως. Εχω, επίσης, ζητήσει ένα κείμενο από έναν Έλληνα συγγραφέα και πρώην κάτοικο της Κυψέλης που παραθέτει σημαντικά ιστορικά στοιχεία της περιοχής και της αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για ένα μεγάλο έργο, οπότε δεν είμαι σίγουρη πότε ακριβώς θα ολοκληρωθεί, καθώς ακόμα εικονογραφώ τις πόρτες, αλλά ελπίζω πριν από το νέο έτος. Ιδανικά θα ήθελα η παρουσίαση του βιβλίου να γίνει μαζί με μια έκθεση που παρουσιάζει αυτές τις πόρτες».
Δείτε μερικές από τις πόρτες της Κυψέλης που έχει ξεχωρίσει η Eleanor Lines
Το project προσελκύει μια σειρά ανθρώπων από αρχιτέκτονες μέχρι ντόπιους που ζουν στην περιοχή, ακόμη και διεθνείς επισκέπτες που παρατηρούν τις πόρτες όταν επισκέπτονται την Κυψέλη.
Οι εικονογραφήσεις βρίσκονται στη σελίδα του Instagram Doorsofkypseli, και μπορείτε να τις βρείτε εκτυπωμένες σε καρτ ποστάλ και αφίσες. Η Eleanor Lines λαμβάνει πολλά μηνύματα και φωτογραφίες από followers και μάλιστα μερικές φορές κάνει διάλογο με ανθρώπους που της εξιστορούν περισσότερα για την ιστορία, την αρχιτεκτονική των κτιρίων και τον σχεδιασμό της πόρτας που έχουν στο σπίτι τους.