Το ταχυφαγείο με αυθεντικά πιάτα παραδοσιακής ελληνικής κουζίνας, που άνοιξε πριν από περίπου ενάμιση μήνα ο ηθοποιός Σπύρος Χατζηαγγελάκης στη Χαριλάου Τρικούπη, έχει γίνει ήδη talk of the town. Η «Λόντζα της γειτονιάς» είναι η γαστρονομική έκπληξη αυτού του φθινοπώρου!
Η «λόντζα» μπήκε στη ζωή μας ξαφνικά, διαδόθηκε από στόμα σε στόμα πολύ γρήγορα, ίσως γιατί υπήρχε κάπου εκεί από παλιά: στη συλλογική μας μνήμη από το χωριό, στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που η γιαγιά έκρυβε στο ντιβανομπάουλο, στις παιδικές μας αναμνήσεις, στην κατσαρόλα με τον τραχανά που άχνιζε πάνω στη μασίνα, στα χειμωνιάτικα δειλινά που μύριζαν νωπό χώμα, τζάκι και αποξηραμένα βότανα. Η «λόντζα» ήταν πάντα εκεί, στο παρελθόν μιας ολόκληρης χώρας που έμαθε να τρέχει διαρκώς προς το μέλλον, ξεχνώντας πού και πού να ρίχνει πίσω, στις ρίζες της, μια ματιά. Ίσως γι' αυτό όταν ακούσαμε ότι άνοιξε ένα ταχυφαγείο με γιαγιαδίστικο φαγητό στα Εξάρχεια που είχε το παράξενο αλλά οικείο όνομα «Λόντζα της γειτονιάς», το αγκαλιάσαμε κατευθείαν με μια διάθεση νοσταλγίας, τo κάναμε φαινόμενο, νέο τοπόσημο στο γαστρονομικού χάρτη της Αθήνας, γευστικό πέρασμα, σημείο συνάντησης. Το νέο διαδόθηκε από στόμα σε στόμα, μέχρι που η «Λόντζα» έγινε viral ως το πρώτο φαστ φουντ της πόλης που σερβίρει, μεταξύ άλλων, χωριάτικες πίτες, γίδα βραστή, αυγά με πατάτες και χυλοπίτες με φέτα.
«Η λόντζια είναι ιταλοφερμένη λέξη και είναι ο υπόστεγος χώρος, ο ανοιχτός από τη μία πλευρά. Στο Ηράκλειο της Κρήτης λόντζια ονομάζεται το δημαρχείο», μας εξηγεί ο ηθοποιός Σπύρος Χατζηαγγελάκης, ιδιοκτήτης και εμπνευστής της «Λόντζας». «Στα Επτάνησα λένε “ας μην πάμε από το δρόμο, πάμε λόντζα-λόντζα”, δηλαδή από υπόστεγο σε υπόστεγο. Στον Έβρο και στην Ορεστιάδα, απ' όπου κατάγομαι, λόντζα είναι το σημείο όπου κάθε απόγευμα μαζεύονται οι γιαγιάδες, όπως κάνουμε τώρα εμείς εδώ, σε πεζούλια και καρέκλες και λένε τα νέα της ημέρας και κουτσομπολεύουν - όλα αυτά που βλέπουμε δηλαδή στα νησιά, στα χωριά, όταν πάμε διακοπές... Η γιαγιά μου όταν πήγαινα να τη βρω και έλειπε από το σπίτι μάς άφηνε σημείωμα: “Αν με ψάχνετε είμαι στη λόντζα”. Έτσι, η "Λόντζα της γειτονιάς" είναι ένα μαγαζί φτιαγμένο στη μνήμη των γιαγιάδων μου».
Η Χαριλάου Τρικούπη πλέον μυρίζει χωριό
Το μεθυστικό άρωμα από τα κεφτεδάκια της «Λόντζας» σε γραπώνει ανηφορίζοντας τη Χαριλάου Τρικούπη. Στο νούμερο 76, κάτω από το μπαλκόνι μιας πολυκατοικίας του '60, από αυτές τις τυπικές του κέντρου που πιθανόν χτίστηκαν με αντιπαροχή, ο ηθοποιός Σπύρος Χατζηαγγελάκης αποφάσισε, τον περασμένο Σεπτέμβριο, να σκηνοθετήσει μια απολαυστική γαστρονομική «παράσταση», με σκηνικά που θυμίζουν χωριό και γεύσεις που ξυπνούν θύμησες από μεσημέρια στην κουζίνα της γιαγιάς.
Μπαίνοντας στη «Λόντζα της γειτονιάς» βρίσκεσαι μπροστά από μια ανοιχτή κουζίνα, με τα τηγάνια της ετοιμοπόλεμα, με λίγους πάγκους στον χώρο υποδοχής και έξω, στο στεγασμένο πεζοδρόμιο, που διαρκώς γεμίζουν και αδειάζουν από το πιο ετερόκλητο γαστρονομικό κοινό της πόλης.
Στην ουρά για το ταμείο όπου θα δώσεις την παραγγελία σου, θα συναντήσεις μεσήλικες εργαζόμενους στα γύρω γραφεία του κέντρου, παρέες μοντέρνων millennials που αναζητούν αυθεντικές συγκινήσεις, βιβλιοφάγους που μόλις έφυγαν από μια παρουσίαση βιβλίου και ψάχνουν να τσιμπήσουν κάτι, γνωστούς ηθοποιούς, σκηνοθέτες και θεατρανθρώπους που κάνουν ένα διάλειμμα από τις πρόβες ή τα γυρίσματα, για να απολαύσουν στο πόδι ένα καλομαγειρεμένο πιάτο φαγητό που μυρίζει χωριό.
Ένα φαστ φουντ μιας άλλης εποχής
Οι επιλογές στα κυρίως πιάτα είναι πέντε: Παραδοσιακές χυλοπίτες Κομοτηνής με φέτα από τη Μεσσηνία, φρέσκο βούτυρο από τη Ρούμελη και βιολογικό μπούκοβο Λεωνιδίου. Κεφτέδες από μοσχάρι Τρικάλων με τηγανητές πατάτες και σάλτσα ντομάτας. Ένα καταπληκτικό πολίτικο σάντουιτς με φιλέτο λαβράκι, με ελαφριά μαγιονέζα και φρέσκο κρεμμυδάκι. Αυγά μάτια με πατάτες και μαντζουράνα. Και, τέλος, γίδα βραστή. Παράλληλα, καθημερινά, υπάρχει ένα διαφορετικό πιάτο ημέρας, ζυμωτό ψωμί φτιαγμένο από τη «Λόντζα», αλλά και χωριάτικες πίτες που γίνονται ανάρπαστες από νωρίς.
«Η Αγάπη Μιχελή, η σεφ της "Λόντζας", είναι ο ιδανικός άνθρωπος για να ολοκληρώσει και να φέρει εις πέρας το concept που έχω στο μυαλό μου. Αυτά τα πέντε βασικά πιάτα νιώθω ότι συμπεριλαμβάνουν συλλογικά όλη την ελληνική, ας πούμε, νοοτροπία. Με ποια έννοια; Ότι πας στο σπίτι της γιαγιάς σου, η οποία δεν έχει μαγειρέψει φαγητό, και της λες “γιαγιά πεινάω”. Τι θα σου φτιάξει; Θα ανοίξει το ψυγείο, θα ψάξει στα ντουλάπια της και θα σου φτιάξει κάτι με ό,τι έχει από το μποστάνι της. Με έναν μαγικό τρόπο, όμως, αυτό το κάτι θα ήταν ακριβώς αυτό που είχες ανάγκη να φας εκείνη τη στιγμή. Η "Λόντζα" είναι ένα ταχυφαγείο, γιατί όλο αυτό γίνεται γρήγορα επειδή πεινάς, είναι ένα φαστ φουντ μιας άλλης εποχής» λέει στο iefimerida ο Σπύρος Χατζηαγγελάκης.
Δεν είναι, όμως, μόνο τα φαγητά που μιλούν στην καρδιά όταν έρχεσαι στη «Λόντζα», είναι όλη η ατμόσφαιρα, η αυθεντική διακόσμηση που σε κάνει να νιώθεις οικεία... Τα πάντα σε αυτό το πολύ ιδιαίτερο χωριάτικο ταχυφαγείο έχουν συναισθηματική αξία για τον Σπύρο: οι φωτογραφίες στα κάδρα, η μασίνα που τον χειμώνα θα ανάβει, τα κοφίνια με τα κρεμμύδια, η παραδοσιακή ξύλινη σκούπα που ανάλογα με τον τόπο καταγωγής του καθενός ονομάζεται «φουκάλι» ή «σάρωθρο», οι λάμπες πετρελαίου στον τοίχο, το τρανζίστορ που παίζει πάντα Τρίτο Πρόγραμμα, το μικρό καθρεφτάκι, η κολόνια Μυρτώ με άρωμα λεμόνι και το πράσινο σαπούνι στο μπάνιο, αλλά και η κρυστάλλινη φοντανιέρα με τα σοκολατάκια της Ίον δίπλα στο ταμείο με την οποία τα παιδιά φιλεύουν τους πελάτες...
Όλα είναι μέρος ενός απίθανου, ζωντανού σκηνικού - βγαλμένα από τις αναμνήσεις του Σπύρου Χατζηαγγελάκη από την ανοιχτή και πάντα φιλόξενη κουζίνα της γιαγιάς του, στις Καστανιές του Έβρου, κοντά στα σύνορα με την Τουρκία. Μια αυθεντική κουζίνα με το ζυμωτό ψωμί σκεπασμένο με την πετσέτα και τα τσουκάλια έτοιμα ανά πάσα στιγμή να μπουν στη φωτιά για να φτιάξουν γρήγορα τα πιο νόστιμα φαγητά, όταν γυρνούσε εκείνος πεινασμένος από τη βόλτα. Κι αυτή ακριβώς η ανάμνηση ήταν που τον παρακίνησε μέσα στο καλοκαίρι να φτιάξει ένα ταχυφαγείο που θα έκανε ακριβώς αυτό: θα σερβίριζε γρήγορα καλό ποιοτικό φαγητό με αγνά υλικά από μικρούς Έλληνες παραγωγούς, προσφέροντας παράλληλα στους επισκέπτες της «Λόντζας» μια γλυκιά αίσθηση σαν να επιστρέφεις σπίτι, στο χωριό σου, στην αγκαλιά της γιαγιάς σου.
«Έχω πολύ μεγάλη επαφή με την επαρχία, τη φύση, την παράδοση, την έννοια του χωριού, με αυτό που λέμε πραγματικά νόστιμο, αγνό φαγητό. Έχω μεράκι με το φαγητό, με το μαγείρεμα, όλα μου τα λεφτά τα τρώω στο φαγητό επί της ουσίας. Ένα βράδυ, πριν λίγους μήνες, μου ήρθε αυτή η ιδέα, να δημιουργήσω τη "Λόντζα της γειτονιάς". Από το 2014 που ζω στην Αθήνα μένω στα Εξάρχεια. Ξέροντας καλά την περιοχή, η οποία κρατά ακόμα το στοιχείο αυτό της γειτονιάς, όπου οι άνθρωποι γνωρίζονται μεταξύ τους και μιλάνε, όπου υπάρχει πολυπολιτισμικότητα και πολυφωνία, θεώρησα ότι είναι το ιδανικό μέρος για ένα τέτοιο μαγαζί», λέει ο Σπύρος Χατζηαγγελάκης.
Για ποιον λόγο, όμως, η έννοια του χωριού επιστρέφει τόσο έντονα στη γαστρονομία, από το farm-to-table μέχρι τις γαστροταβέρνες και τα γαστροκουτούκια που έχουν ανθήσει τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα; Γιατί έχει πάρει τον λόγο μια έντονη νοσταλγία για το παρελθόν; «Για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω ιδέα τι συμβαίνει στη γαστρονομία. Δεν είχα σχέση με το επιχειρείν. Είναι η πρώτη μου προσπάθεια στον χώρο της εστίασης. Εγώ, λόγω καταγωγής, έχω έντονο το στοιχείο της παράδοσης ως άνθρωπος, είναι καθοριστική για εμένα η έννοια του χωριού. Οι επιρροές μου και οι αναζητήσεις μου είναι τέτοιες, οπότε η «Λόντζα» δεν θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο. Υποθέτω ότι στη γαστρονομία, στην Τέχνη, όπως άλλωστε και στη ζωή γενικότερα, γίνεται ένας κύκλος πραγμάτων και επιστρέφουμε πάντα στις ρίζες μας».
Δοκιμάζω το Balik Ekmek, ένα πολίτικο σάντουιτς με φιλέτο λαβράκι, με μια πολύ γευστική ήπια στρώση μαγιονέζας και μια δροσερή αίσθηση λεμονιού, καθισμένος σε έναν από τους πάγκους, άγνωστος μεταξύ αγνώστων σε μια παράξενη μέθεξη, σαν να ετοιμαζόμαστε όλοι μαζί να μπούμε σε μια χρονοκάψουλα που θα μας στείλει πίσω στον χρόνο.
Αυτό το έχει η «Λόντζα της γειτονιάς», είναι σαν να ανοίγει μια χορδή του χρόνου και να βρίσκεσαι ξαφνικά σε μια παραδοσιακή κουζίνα σε ένα χωριό του Έβρου. Εμπειρία πολύτιμη αν σκεφτεί κανείς ότι βρίσκεσαι μέσα στην καρδιά του κέντρου με τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα γύρω σου και τον θόρυβο της πόλης που σβήνει από τις μουσικές του Τρίτου Προγράμματος.
«Αυτό το μαγαζί έχει τη σημασία μιας παρένθεσης - μιας παρένθεσης που θα ανοίξεις μέσα στη μέρα σου για να πάρεις μια ανάσα, να φας ένα φαγητό που θα ηρεμήσει την ψυχή σου, να κάνεις ένα διάλειμμα που θα δώσει άλλον αέρα στην καθημερινότητά σου, να αναπολήσεις αυτό που είσαι και να αλλάξεις λίγο ρυθμούς» λέει ο Σπύρος Χατζηαγγελάκης. «Υπό αυτή την έννοια, είναι πολύ σημαντικό που η "Λόντζα" είναι στο κέντρο της Αθήνας, που βρίσκεται εν μέσω μποτιλιαρίσματος στη Χαριλάου Τρικούπη».
Info: Λόντζα της γειτονιάς, Χαρ. Τρικούπη 76, Αθήνα, τηλ. 2103612334
instagram.com/lontza.tis.geitonias