Λίγους μήνες πριν από (μιαν ακόμη...) δραστική περικοπή συντάξεων, δεν είναι και πολύ... δημοφιλής μια ξεκάθαρη κουβέντα για το παρόν και το μέλλον του συνταξιοδοτικού προβλήματος στην χώρα. Του συνολικού οικονομικού-αναπτυξιακού προβλήματος...
Πως να ζητήσεις από τον συνταξιούχο που νόμιζε ότι ήταν εξασφαλισμένα τα «στερνά» του, και μέσα σε 10 χρόνια είδε το εισόδημά του να μειώνεται κατά 50%, να κάτσει ήρεμος να κουβεντιάσει αν οι περικοπές στις συντάξεις είναι «επιβεβλημένες». Την ίδια ώρα που η συνολική φορολογική του δαπάνη τριπλασιάστηκε, η συμμετοχή του στην ιατροφαρμακευτική δαπάνη διπλασιάσθηκε...
Πως να πεις στον παππού ο οποίος από την εξευτελιστική σύνταξη που παίρνει «τσοντάρει» για το φροντιστήριο (πολύ συχνά και το γάλα...) του εγγονού, από τον πατέρα που «φιλοξενεί» στο σπίτι του τον 40άρη άνεργο γιό του, ότι το «συνταξιοδοτικό» είναι (επί δεκαετίες πολλές...) στρεβλό και απαιτείται δημιουργικός εκσυγχρονισμός του. Ότι οι χαμηλοί μισθοί στον ιδιωτικό τομέα, η ανεργία, η δραματική ύφεση της οικονομίας, οφείλονται και στις σωρευμένες στρεβλώσεις του ασφαλιστικού. Κι’ αν δεν υπάρξει, επιτέλους, εκ βάθρων ανασυγκρότηση και επανασχεδιασμός, το μέλλον σε σχέση με το σήμερα θα είναι η απόλυτη κόλαση...
Οι ανείπωτες, μεσοβέζικες, ψεύτικες (και γι’ αυτό χυδαίες!) προεκλογικές μιξοϋποσχέσεις της κυβέρνησης ότι «μπορεί» μετά την «καθαρή έξοδο» να αναβληθεί η συμφωνημένη με τον νόμο Κατρούγκαλου νέα περικοπή από 1/1/2019, επιχειρούν να εμφανίσουν τις μειώσεις των συντάξεων ως μνημονιακή δημοσιονομική απαίτηση των δανειστών. Και ως «ανάγκη» για να εξασφαλισθούν τα πλεονάσματα που εγγυώνται την μεταμνημονιακή «ελευθερία» της χώρας. Αλλά, δεν είναι καθόλου έτσι...
Η συνολική μείωση, ο «εξορθολογισμός» της συνταξιοδοτικής δαπάνης στην Ελλάδα, θεωρείται (και επιβάλλεται...) ως αναπτυξιακό διαρθρωτικό μέτρο, σε βάθος χρόνου. Αν δεν υπάρξει, αναθέρμανση της οικονομίας (θέσεις εργασίας, κίνηση της αγοράς, επενδύσεις και παραγωγική δραστηριότητα) δεν πρόκειται να υπάρξει στον αιώνα τον άπαντα! Στην Ευρώπη, ο μέσος όρος της συνταξιοδοτικής δαπάνης, μόλις φθάνει το 11% του ΑΕΠ. Στην Ελλάδα, ξεπερνάει το 15% -και με όλες τις περικοπές ελάχιστες τάσεις υποχώρησης καταγράφονται!
Μια «ζωντανή» παραγωγική κοινωνία, είναι αδύνατον να έχει «μέση σύνταξη» στα 700 ευρώ (τόση, περίπου, είναι στην Ελλάδα που, μάλιστα, το 50% του πληθυσμού της είναι.... συνταξιούχοι!)), και «μέσο μισθό» στον ιδιωτικό τομέα περί τα 400 ευρώ! Στην χώρα μας, το 50% των δημοσίων εσόδων, δαπανάται για συντάξεις! Προσθέστε και ένα άλλο περίπου 15% για μισθούς στον δημόσιο τομέα, αφαιρέστε αποπληρωμή δανείων (άλλο ένα 18%) και υπολογίστε τι απομένει για βασικές υποδομές (υγεία, παιδεία,ασφάλεια) και δημόσιες παραγωγικές επενδύσεις...
Οι εκρηκτικές στρεβλώσεις του ασφαλιστικού συστήματος (και γενικότερα του «κοινωνικού κράτους» αλά ελληνικά...), φυσικά και δεν εμφανίσθηκαν λόγω «κρίσης». Προϋπήρχαν, «φώναζαν» δραματικά επί δεκαετίες για το επερχόμενο, απαιτούσαν άμεση διόρθωση και ανασχεδιασμό του συστήματος....
Αλλά, στα χρόνια της επίπλαστης ευμάρειας και της... δανειακής ευωχίας, κανένας «υπεύθυνος» κυβερνήτης δεν είχε το υπεύθυνο θάρρος να πάρει έγκαιρα αποφάσεις, να... χαλάσει το μεθυστικό πάρτι! Άλλωστε, με πρωτοβουλίες (και στην συνέχεια εγκληματική ανοχή...) όλων τους είχε στηθεί αυτό το πάρτι. Πελατειακές «λογικές», ψηφαλάκια, κομματικοί στρατοί «συνδικαλιστών» είχαν στήσει το πάρτι με τα... παραισθησιογόνα!
Επιδόματα (ακόμη και... «έγκαιρης προσέλευσης στην εργασία»!) που συνυπολογίζονταν στον συντάξιμο μισθό, αυξήσεις στις συντάξεις ακόμη και πέραν του πληθωρισμού, πρόωρες συνταξιοδοτήσεις (άνθρωποι στα 40 και 45 τους.... αποσύρονταν με χρυσοπληρωμένες «εθελούσιες»), έκτακτα μπόνους συνταξιοδότησης που εν τέλει διαμόρφωναν συντάξεις στο...120% του τελευταίου μισθού!
Αλλά τότε (που έπρεπε να αναδιοργανωθεί και να εκλογικευτεί το σύστημα -και η οικονομία ήταν σε κατάσταση που θα μπορούσε να δεχθεί τους κραδασμούς...), εμείς χαζοχαρούμενα «ευημερούσαμε», οι ταγοί μας μας κανάκευαν, η εισφοροδιαφυγή στα ταμεία απλώς... περιγραφόταν, δεν πατασσόταν, τα δάνεια, δημόσια και ιδιωτικά παρείχαν ψευδαισθήσεις... «μεγαλείου» και ατέρμονης ευημερίας. Ο πακτωλός χρημάτων από την ΕΟΚ (και μετά τα «πακέτα» της ΕΕ) αντί να κατευθύνεται στην παραγωγική και αναπτυξιακή ανασυγκρότηση και εκσυγχρονισμό της χώρας, σε τρομακτικό ποσοστό διοχετεύθηκε σε «εξυπηρετήσεις» και ανεξέλεγκτο φαγοπότι...
Και... μετά, ήρθε η βαρυχειμωνιά της κρίσης (που έφερε τα μνημόνια και τις επιτηρήσεις-όχι το αντίστροφο), να μας θυμίσει άνευ αντικρίσματος τον μύθο του τζίτζικα και του μυρμηγκιού. Και να μας αναγκάσει να κάνουμε σε μικρό χρονικό διάστημα και με πολλαπλάσιο κόστος, όσα παραμελούσαμε τόσα χρόνια.
Πίσω στην αρχή. Πως να τα κουβεντιάσεις όλα αυτά ψύχραιμα και νηφάλια με τον παππού συνταξιούχο που αγοράζει γάλα στο εγγονάκι του, το πατέρα που είτε «φιλοξενεί» στο σπίτι τον 40άρη γιό, είτε του τσοντάρει από την σύνταξη για το νοίκι του;
«Μα, εγώ πλήρωνα για την σύνταξη μια ζωή! Κι’ έπαιρνα, ότι μου έδιναν-να μην τα πάρω;», θα σου πει. Και δεν ξέρεις τι να του απαντήσεις. Έχει την αίσθηση (που δεν απέχει και της αλήθειας...) ότι οι μεγαλύτερες και επαχθέστερες περικοπές, έγιναν στα «περήφανα γηρατειά». Που, πλέον, από το υστέρημα του υστερήματος τους βοηθάνε και τα «απελπισμένα νιάτα». Τι να του πεις;
Τουλάχιστον, την αλήθεια. Και στον συνταξιούχο και την απόκληρη, πλέον μεσαία τάξη. Να μην τον παραμυθιάζεις με τα ίδια φτηνά μικροκομματικά «επιχειρήματα». Να μειώσεις δραματικά το (αχρείαστο και κοστοβόρο) πληθωρικό κράτος, για να μπορείς να μειώσεις την φορολογία που στερεί «καύσιμα» από την αγορά. Να προχωρήσεις τις μεταρρυθμίσεις, να μην έχεις ιδεολογικά... προβλήματα στην ενθάρρυνση και υποστήριξη της σωστής και με κανόνες (όπως το σταθερό φορολογικό...) επιχειρηματικότητας.
Να στύψεις το κεφάλι σου να βρεις ή να επινοήσεις λύσεις πρακτικές, και να μην καταφεύγεις σε βολικές εφήμερες «αυταπάτες», δηλαδή να... αναπαράγεις με άλλο τρόπο τις παθογένειες του παρελθόντος. Να μιλήσεις ντόμπρα και ανοικτά, ότι για να μπορούμε να διεκδικήσουμε μια επανεκκίνηση στο μέλλον, χρειάζονται σκληρές θυσίες, σκληρή δουλειά και υπομονή...
Όχι με τη σκέψη στις κάλπες και το... κατσίκωμα στην εξουσία, να υπόσχεσαι παραδείσους, «καθαρές εξόδους» και κόκκινα άλογα!