Στον Δυτικό κόσμο, όπου υπήρχαν ελίτ, Τύπος, διανοούμενοι και οι ακαδημαϊκές κοινότητες δεν αποτελούνταν από κρατικοδίαιτους κλόουν, το πολιτικό προσωπικό δεν έκανε δημόσιες σχέσεις.
Η κεντροδεξιά ήταν κεντροδεξιά, χωρίς φοβίες και ενοχές, η σοσιαλδημοκρατία ήταν κανονική σοσιαλδημοκρατία και τα άκρα ήταν άκρα.
Αυτό δεν σήμαινε, φυσικά, ότι οι κοινωνίες ζούσαν διχαστικά, μολονότι οι ιδεολογικές συγκρούσεις ήταν σφοδρές, κυρίως στα λόγια (αν και έπεφταν και μερικές ψιλές).
Στην Ευρώπη, το ζήτημα του μαύρου και του κόκκινου ολοκληρωτισμού συζητήθηκε ανάμεσα στις δεκαετίες του '60 και του '80 και λύθηκε οριστικά το 1989 με την κατάρρευση του τείχους του Βερολίνου.
Εκτοτε, στο συλλογικό υποσυνείδητο των Ευρωπαίων πολιτών, μαύρος και κόκκινος ολοκληρωτισμός είναι το ίδιο και το αυτό. Λίγο ενδιαφέρουν οι αφετηρίες τους, αφού στην πράξη ο κομμουνισμός και ο φασισμός συνδέθηκαν με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Για να μην πολυλογούμε η διαφορά ανάμεσα στη δημοκρατία και στον ολοκληρωτισμό έχει να κάνει με την ανθρώπινη ζωή. Στις δημοκρατίες τα ζητήματα λύνονται με την ψήφο, στις δικτατορίες με τη βία.
Στην Ελλάδα, η συζήτηση αυτή μετά το 1974 δεν έγινε ποτέ. Και δεν έγινε για πολλούς λόγους. Κυρίως, όμως, επειδή η χούντα ριζοσπαστικοποίησε την ελληνική κοινωνία η οποία βγαίνοντας από τη δικτατορία ενοχοποίησε μόνο το ένα άκρο. Αν στον εμφύλιο είχε κερδίσει το ΚΚΕ τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Τα περί «μαύρης και κόκκινης» τρομοκρατίας στον Εμφύλιο τα έχουν εξηγήσει ο Στάθης Καλύβας και ο Νίκος Μαρατζίδης, οπότε δεν χρειάζεται να επανέλθουμε.
Η συζήτηση, ωστόσο, αυτή δεν έγινε και για έναν άλλο λόγο. Ο «αστικός» κόσμος στην Ελλάδα, ίσως ο πιο καθυστερημένος και αναχρονιστικός στην Ευρώπη, μολονότι κέρδισε τον εμφύλιο πόλεμο (με τη βοήθεια των Εγγλέζων και των ΗΠΑ) έχασε σταδιακά την ιδεολογική κυριαρχία. Και την έχασε γιατί δεν κατάφερε εγκαίρως να δημιουργήσει μια κανονική αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία μετά τον εμφύλιο. Οχι ότι ήταν εύκολο, αλλά το δεξιό μετεμφυλιακό κράτος με πελατειακές και συγκεντρωτικές δομές, μη έχοντας διδαχτεί τίποτα, επανέλαβε τα λάθη και τις αμαρτίες του πολιτικού συστήματος πριν το β' παγκόσμιο πόλεμο. Οι κεντρώες πολιτικές δυνάμεις που έδωσαν τη μάχη με τον ολοκληρωτισμό περιθωριοποιήθηκαν μεταπολεμικά προς όφελος της αυταρχικής και ανιστόρητης δεξιάς.
Δεν είναι τυχαίο που ο μέγας Μαζάουερ αποδίδει την απήχηση και την μαζικότητα του ΕΑΜ και του ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της κατοχής και του εμφυλίου στα λάθη που διέπραξε η δεξιά προπολεμικά.
Η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ μετά τη μεταπολίτευση δεν άλλαξαν τις δομές του πολιτικού συστήματος. Το ΠΑΣΟΚ που μετέτρεψε το πελατειακό κράτος σε επιστήμη, λεηλάτησε ιδεολογικά την Αριστερά, αλλά δεν έδωσε καμία ιδεολογική μάχη μαζί της. Ο Παπανδρέου που ενδιαφερόταν για την κυβερνητική διάρκεια, δημιούργησε μια κρατικοδίαιτη επιχειρηματική και κοινωνική ελίτ που δεν είχε συναίσθηση του ρόλου της, της αποστολής της, και ενδιαφερόταν μόνο για τον εύκολο και χωρίς αρχές πλουτισμό.
Είναι όλοι αυτοί που την εποχή της κρίσης έβγαλαν στο εξωτερικό τα χρήματά τους και παρίσταναν τους προφήτες της δραχμής.
Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ για να μπορούν να κυβερνούν ανενόχλητα ήθελαν την ανοχή της αριστεράς και για αυτό της έδωσαν απλόχερα ως αντάλλαγμα ό,τι «ζήτησε».
ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δεν συγκρούστηκαν με την Αριστερά ακόμη και όταν αυτή διέλυσε τα πανεπιστήμια, διέφθειρε τον συνδικαλισμό, ισοπέδωσε την δημόσια διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση με το λαϊκισμό της.
Είναι γνωστό ότι πολλοί πρωτοκλασάτοι πολιτικοί της ΝΔ (που είναι εν ενεργεία σήμερα) παρακαλούσαν κάποτε για ένα κολακευτικό παραπολιτικό σχόλιο στην «Ελευθεροτυπία».
Η ηγεσία της ΝΔ που το 2004 αποφάσισε να πασοκοποιηθεί πλήρως, όχι μόνο δεν κατάλαβε την ευκαιρία που της έδωσε απλόχερα το εκλογικό σώμα τότε, αλλά ουσιαστικά έβαλε τις βάσεις για τη μελλοντική χρεοκοπία της χώρας.
Ακόμη χειρότερα, ένα κομμάτι σήμερα της ΝΔ συγκυβερνά σιωπηρά, αν όχι προκλητικά, με τον Τσίπρα. Οσο διαρκεί αυτός ο διπολισμός στο υποτιθέμενο κόμμα του αστικού κόσμου, τόσο θα χάνει τις ιδεολογικές μάχες. Γιατί αν δεν υπερασπιστεί τις ιδέες της και δεν έρθει σε ρήξη με το κομμάτι του εαυτού της που συνεχίζει να αντιλαμβάνεται την πολιτική σαν δημόσιες σχέσεις, ακόμη και αν κερδίσει, δεν θα έχει διάρκεια.
Το βέβαιο είναι ότι η ΝΔ ως remake της ηρωικής εποχής των δημοσίων και πελατειακών σχέσεων δεν έχει απολύτως κανένα μέλλον.