Πλαφόν στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου επιβάλλει από σήμερα η Ε.Ε., όπως προβλέπει το έκτο πακέτο κυρώσεων, εν μέσω αμφιβολιών για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Ως μέρος της δέσμης κυρώσεων προκειμένου να τιμωρηθεί η Ρωσία για τη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία, το εμπάργκο ίσχυε ήδη αμέσως μετά την υιοθέτησή του, όμως επετράπη περίοδος προσαρμογής στα κράτη-μέλη της ΕΕ για να εφαρμόσουν σταδιακά την απαγόρευση, όπως π.χ. στην Ελλάδα, που ζήτησε μεταβατική περίοδο για να προσαρμοστεί η ναυτιλία της στα νέα δεδομένα.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε ανακοινώσει το έκτο πακέτο κυρώσεων για πρώτη φορά τον Μάιο, αφήνοντας ωστόσο πολλά ανοιχτά ζητήματα να διευθετηθούν κατά τους επόμενους μήνες.
Το εξάμηνο πέρασε, κι έτσι το εμπάργκο μπαίνει σε πλήρη ισχύ από σήμερα.
Το εμπάργκο αφορά ουσιαστικά μόνο τις εισαγωγές πετρελαίου μέσω της θαλάσσιας οδού στην Ε.Ε.
Εξαίρεση, μετά από επίμονες διαπραγματεύσεις, πέτυχαν η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Τσεχία για το ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται από τον αγωγό «Ντρούζμπα», τονίζοντας ότι σε διαφορετική περίπτωση τίθεται σε κίνδυνο η ενεργειακή τροφοδοσία τους.
Οι εν λόγω χώρες είχαν και έχουν υψηλό βαθμό εξάρτησης από το αργό της Ρωσίας που μεταφέρεται με αγωγούς, τόσο λόγω της γεωγραφικής τους θέσης όσο και της αδυναμίας τους να το υποκαταστήσουν άμεσα.
Και πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο
Ταυτόχρονα, τίθεται σε ισχύ όριο τιμής για το ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται με πλοία, μέτρο σχεδιασμένο για να πλήξει τα έσοδα της χώρας από τις εξαγωγές ενέργειας. Ορίστηκε στα 60 δολάρια το βαρέλι.
Το όριο τιμής συνδέεται με αποφάσεις των G7 για να μειωθούν τα έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές ενέργειας στην παγκόσμια αγορά, ιδίως σε χώρες όπως η Κίνα ή η Ινδία.
Δυνάμει του μέτρου, αν το ρωσικό αργό μεταφέρεται ή ασφαλίζεται ή χρηματοδοτείται ή οι μεταφορείς λαμβάνουν τεχνική υποστήριξη και υπηρεσίες από δυτικές εταιρείες, απαγορεύεται να πωλείται πάνω από τα 60 δολάρια το βαρέλι.
Η Ουκρανία καλούσε το όριο αυτό να κατέβει ακόμη χαμηλότερα, στα 30 δολάρια το βαρέλι. Όμως, η Δύση ανησυχούσε για το ενδεχόμενο η Ρωσία να αποσύρει από την αγορά τις ποσότητες που διαθέτει, προκαλώντας ελλείψεις και κατακόρυφη άνοδο των τιμών διεθνώς.
Θα πετύχει το εγχείρημα;
«Παραμένει άδηλο εάν το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο θα έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα» εκτιμά το πρώτο κανάλι της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) σε ανάλυση που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Tagesschau.de.
Θα προκαλέσει άνοδο στις τιμές του πετρελαίου το εμπάργκο;
Σύμφωνα με την DW, το βασικό ερώτημα είναι αν το εμπάργκο θα προκαλέσει άνοδο των τιμών, όπως στα πρατήρια βενζίνης. Για την ώρα, οι αριθμοί δεν φαίνεται να συνηγορούν υπέρ αυτής της εξέλιξης. Το περασμένο καλοκαίρι η τιμή του πετρελαίου brent είχε εκτοξευθεί στα 120 δολάρια, ενώ στα τέλη Νοεμβρίου υποχώρησε στα 80 δολάρια, δηλαδή όχι πολύ μακριά από το υπό συζήτηση πλαφόν. Στη Γερμανία, οι οδηγοί μπόρεσαν το απόγευμα της Κυριακής να γεμίσουν το ρεζερβουάρ τους με 1,60-1,70 ευρώ το λίτρο (για αμόλυβδη τύπου Ε10).
Πάντως, σύμφωνα με αναλυτές της Commerzbank που μίλησαν στην ARD, «το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, σε συνδυασμό με την περιορισμένη προσφορά, που επιμένει να διατηρεί σε χαμηλά επίπεδα η ομάδα OPEC+, μάλλον θα προκαλέσει νέο άλμα στην αγορά πετρελαίου». Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) εκτιμά ότι, από τη στιγμή που θα τεθεί σε ισχύ το ευρωπαϊκό εμπάργκο, η ΕΕ θα πρέπει να βρει άλλους προμηθευτές για να αναπληρώσει περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια αργού πετρελαίου ημερησίως. Κατά συνέπεια, αναφέρουν οι αναλυτές της Commerzbank, «αναμένουμε άνοδο του brent στα 95 δολάρια το βαρέλι για τις επόμενες εβδομάδες». Για το πετρέλαιο θέρμανσης, κρίσιμη ημερομηνία θεωρείται η 23η Φεβρουαρίου 2023, οπότε τίθεται σε ισχύ το εμπάργκο για τα υπόλοιπα προϊόντα πετρελαίου.