Καλές και άγιες οι έως τώρα αλλαγές στο Δημόσιο, αλλά απαιτούνται πολλά περισσότερα για να γίνει αποτελεσματικό και πιο φιλικό προς τον πολίτη.
Αυτό είναι λίγο ως πολύ το νόημα των συστάσεων της Κομισιόν προς την κυβέρνηση, για το πώς πρέπει να “ρυθμίσει” την πυξίδα των μεταρρυθμίσεων στη Δημόσια Διοίκηση. Οι Βρυξέλλες έκρουσαν, μάλιστα, “καμπανάκι” για το πώς θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ομαλή εκτέλεση του Σχεδίου Ανάκαμψης στην τελική του ευθεία, η συνήθης βραδύτητα και δυσκαμψία των Υπουργείων αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η λειτουργία του Δημοσίου
Οι παρατηρήσεις και οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έρχονται σε μια συγκυρία όπου η κυβέρνηση “ψάχνει” το πώς θα “τρέξουν” οι διαδικασίες στελέχωσης κρίσιμων τομέων του Δημοσίου, όπως τα νοσοκομεία, όπου διαγωνισμοί ή προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ “σέρνονται” ως και δύο χρόνια. Επιπλέον, δρομολογείται σχέδιο αναδιάρθρωσης κρίσιμων ΔΕΚΟ, που είτε απέχουν από το... ιδανικό για να υποστηρίξει κανείς ότι εξυπηρετούν τον πολίτη (Αστικές Συγκοινωνίες) είτε πασχίζουν να ξεκολλήσουν από το παρελθόν και να κλείσουν “τρύπες” εκατομμυρίων ευρώ (ΕΛΤΑ).
“Η Ελλάδα συνέχισε να λαμβάνει μέτρα για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησής της, αλλά υπάρχουν παραμένουν περιθώρια περαιτέρω αύξησης της αποτελεσματικότητάς της”, επισημαίνει η Κομισιόν, εστιάζοντας κατ’ αρχάς στο μισθολογικό κόστος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκαν οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μετά από μια σημαντική προσαρμογή μετά το 2010, το μέγεθος και το κόστος της δημόσιας διοίκησής της Ελλάδας έχει ευθυγραμμιστεί σε γενικές γραμμές με τον μέσο όρο της ΕΕ. Το μισθολογικό κόστος του δημόσιου τομέα της Ελλάδας παρέμεινε σταθερό το 2023 στο 10,8% του ΑΕΠ, ελαφρώς πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (10,2 % του ΑΕΠ), λαμβάνοντας υπόψη τις μισθολογικές αυξήσεις που πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά από το 2010. Η προσαρμογή των επιδομάτων, μεταξύ άλλων για θέσεις διευθυντικής ευθύνης, που τέθηκε σε ισχύ στις αρχές του 2024 ήταν σύμφωνη με το ενιαίο μισθολόγιο, καθώς εφαρμόστηκε σε όλη την δημόσια διοίκηση.
Όπως επισημαίνει η Κομισιόν, για να διασφαλιστούν αυτά τα “κέρδη” στο μέλλον, είναι βασικό: (i) να διασφαλιστεί η συνεχής εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου, με παράλληλη διατήρηση της τρέχουσας στελέχωσης, μέσω της συνεχιζόμενης εφαρμογής του κανόνα “1 πρόσληψη για 1 αποχώρηση” ii) να διατηρηθεί το ανώτατο όριο για το έκτακτο προσωπικό που θεσπίστηκε το 2022
Το Σχέδιο Ανάκαμψης
Η αποτελεσματικότερη λειτουργία του Δημοσίου είναι ένα στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί... χθες, καθώς μπαίνοντας στην τελική ευθεία του Σχεδίου Ανάκαμψης, τα ολοένα και πιο απαιτητικά ορόσημα- χρονοδιαγράμματα, είναι δεδομένο ότι θα δοκιμάσουν και τον τρόπο λειτουργίας στενού κι ευρύτερου δημόσιου τομέα. “Για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων του Σχεδίου έως τον Αύγουστο του 2026, είναι απαραίτητο για την Ελλάδα να συνεχίσει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και να επιταχύνει τις επενδύσεις, αντιμετωπίζοντας τους κινδύνους καθυστερήσεων και διασφαλίζοντας παράλληλα ισχυρή διοικητική ικανότητα”, σημειώνει η Κομισιόν, αφήνοντας να διαφανεί μια εύλογη ανησυχία για το αν το Δημόσιο θα καταφέρει να ανταποκριθεί.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι ειδικές προκλήσεις για την Ελλάδα περιλαμβάνουν: (i) χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες για την αντιμετώπιση νομικών αξιώσεων κατά των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων που εγκυμονούν κινδύνους καθυστερήσεων στην προγραμματισμένη ημερομηνία ολοκλήρωσης των επενδύσεων μετά τον Αύγουστο του 2026 (ii) αργή μεταφορά των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας (iii) αδύναμος συντονισμός, ιδιαίτερα εμφανής όσον αφορά στις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις που καλύπτουν τομείς πολιτικής που εκτείνονται πέραν των αρμοδιοτήτων ενός μόνο υπουργείου.
Όπως έχουν επισημάνει κατ’ επανάληψη οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών, η συστηματική συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών Αρχών, των κοινωνικών εταίρων, των πολιτών κοινωνίας και άλλων ενδιαφερόμενων μερών παραμένει απαραίτητη για να διασφαλιστεί η ευρεία ιδιοκτησία για την επιτυχή εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης.