Εντυπωσιακοί, πλην όμως επιβραδυνόμενοι, είναι οι ρυθμοί αύξησης της τιμής των ακινήτων, αν και είναι κοινή η πεποίθηση ότι από περιοχή σε περιοχή και από γειτονιά σε γειτονιά η εικόνα διαφοροποιείται.
Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδας επιτρέπουν δύο πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα.
Από τη μια, η σταθερά υψηλή ζήτηση για νεόδμητα οδηγεί τις τιμές σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα, έστω κι αν τα ποσοστά είναι πλέον μονοψήφια. Ακόμα κι έτσι, το ότι η περασμένη χρονιά “έκλεισε” με μέση αύξηση τιμών πάνω από 9%, είναι μάλλον εντυπωσιακό αν λάβει κανείς υπόψιν την κούρσα των τελευταίων τριών ετών. Από το 2021 ως το τέλος του 2024, η μέση τιμή των νεόδμητων “φούσκωσε” κατά 39,7%!
Από την άλλη, το... καταφύγιο των παλαιότερων ακινήτων δείχνει να χάνει έδαφος. Το 2024 έκλεισε με μέση αύξηση 7,8%, ωστόσο στο τελευταίο τρίμηνο η μέση αύξηση ήταν μόλις 4,9%. Η προφανής εξήγηση είναι ότι πλέον έχει απορροφηθεί το stock των πιο νέων- άρα ακριβότερων- από τα παλαιότερα ακίνητα και απομένουν προς πώληση τα υπόλοιπα (20ετίας και άνω), με τις γνωστές αδυναμίες (χαμηλή ενεργειακή βαθμίδα).
Οι τάσεις
Το ερώτημα που εύλογα προκύπτει είναι τι πρέπει να περιμένουμε από εδώ και πέρα, ειδικά από τη στιγμή που οι τιμές- κατά μέσο όρο- έχουν καλύψει τις απώλειες της οικονομικής κρίσης.
Η έρευνα του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η τάση παραμένει θετική, ωστόσο υπάρχουν αβεβαιότητες και κίνδυνοι, που δεν μπορούν να αγνοηθούν. Ειδικότερα:
Δυνατά σημεία
➢ Ισχυρή ζήτηση από το εξωτερικό για κατοικίες
➢ Θετικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας
➢ Μακροοικονομική και πολιτική σταθερότητα
➢ Συνεχής αύξηση του ΑΕΠ και εισροή ξένων κεφαλαίων
➢ Μειωμένα επιτόκια
➢ Ισχυρότερο δολάριο
➢ Συνεχιζόμενη ζήτηση από τους ενοικιαστές και ανάπτυξη του τουρισμού
➢ Ανάπτυξη της τεχνολογίας και της Protech
➢ Έλλειψη ποιοτικών αποθεμάτων
➢ Σταθερή πολεοδομική νομοθεσία
➢ Συνεχής ζήτηση από ξένους επενδυτές
➢ Προγράμματα στήριξης και κίνητρα
➢ Σταθεροποιημένο ποσοστό ανεργίας
➢ Τέλος του πολέμου στην Ουκρανία
Προκλήσεις
➢ Υψηλός πληθωρισμός
➢ Σταδιακή ανάκαμψη των ανταγωνιστικών αγορών και του δυναμικού
εκτροπή ξένων επενδυτικών κεφαλαίων
➢ Κόστος ζωής και προβλήματα οικονομικής προσιτότητας για τους ντόπιους
➢ Αργή μεταρρύθμιση του νομικού και πολεοδομικού πλαισίου
➢ Ανεπαρκείς υποδομές, ιδίως στην Αθήνα και
Τουριστικές περιοχές
➢ Κλιματική κρίση και αυξημένο κόστος ασφάλισης
➢ Πιθανή πολιτική αστάθεια
➢ Αβεβαιότητα της αγοράς και γεωπολιτικές εντάσεις
➢ Έλλειψη εργατικού δυναμικού στον τομέα των κατασκευών και εξειδικευμένων εργατών
➢ Υψηλό κόστος κατασκευής
➢ Μεταβλητότητα των επιτοκίων
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, παρά τις ιδιαίτερες συνθήκες που ανέκυψαν κατά την τελευταία τριετία, με την εντεινόμενη γεωπολιτική αστάθεια, τα αυξημένα κατασκευαστικά και λειτουργικά κόστη στην εγχώρια αγορά, καθώς και το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης, η ζήτηση παραμένει ενισχυμένη για συγκεκριμένες χρήσεις και θέσεις ακινήτων.
Η χαμηλή προσφορά ποιοτικών χώρων σε όλο το εύρος της αγοράς έχει δώσει ώθηση στην κατασκευαστική δραστηριότητα, η οποία εντούτοις δεν έχει αναπτύξει ρυθμούς που θα επέτρεπαν την πλήρη αποσυμπίεση της ζήτησης, ειδικά στην περίπτωση της κατοικίας. Υπό τις τρέχουσες συνθήκες, εκτιμάται ότι η αύξηση των τιμών θα συνεχιστεί μέχρι την αποκατάσταση σχετικής ισορροπίας, με ηπιότερους ωστόσο ρυθμούς σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο.