Το πρόβλημα των σιτηρών είναι εκεί, καταγράφεται, αλλά επί του παρόντος δεν διαφαίνεται λύση και εκατομμύρια παραγωγοί και καταναλωτές έχουν κάθε λόγο να αγωνιούν.
Ο συνδυασμός των εκρηκτικών αυξήσεων στα αναλώσιμα (ζωοτροφές, λιπάσματα, σπόροι), με τις ακραίες καιρικές συνθήκες σε πολλές γωνιές του πλανήτη, τις υψηλές τιμές της Ενέργειας και τις σφοδρές αναταράξεις στην εφοδιαστική και λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, έχει πυροδοτήσει ένα ράλι των τιμών σε βασικά είδη διατροφής. Τα στοιχεία είναι αμείλικτα: ο δείκτης τιμών των αγροτικών προϊόντων βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 10 ετών.
«Θρίλερ» με την τιμή του σιταριού
Ειδικά για το σιτάρι, δεν θα ήταν υπερβολή να μιλήσει κανείς για ένα θρίλερ. Σπάζοντας ένα ρεκόρ 14 ετών τον περασμένο Μάρτιο, η τιμή του παραμένει στα ύψη. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες καταγράφεται μικρή υποχώρηση του στα 11,2 δολάρια, καθώς καθησυχάστηκαν προσωρινά οι έντονες ανησυχίες για την επάρκεια ενός τόσο σημαντικού προϊόντος. Αυτό δεν έγινε, όμως, ως δια μαγείας, ούτε επειδή βρέθηκε οδός διαφυγής για τα 25 εκατ. τόνους παγιδευμένων ουκρανικών σιτηρών. Απλώς στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι αγρότες στράφηκαν στην καλλιέργεια σιταριού, βλέποντας την τιμή του καλαμποκιού να πέφτει μετά από εμπορική συμφωνία Κίνας- Βραζιλίας.
Όπως επισημαίνεται σε ειδική έκθεση των αναλυτών της Τράπεζας Πειραιώς, καθώς ξεκινάει η νέα καλλιεργητική περίοδος για το 2022-23, (έκθεση USDA), οι παγκόσμιες προοπτικές για την αγορά σιταριού αφορούν χαμηλότερες προμήθειες και κατανάλωση, αυξημένο εμπόριο και χαμηλά αποθέματα. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις τιμές του σιταριού άρα και των αλεύρων; Η κίνηση της Ινδίας να περιορίσει τις εξαγωγές αύξησε σημαντικά τις τιμές του σιταριού, ωστόσο η αγορά προσδοκά πιθανή εξομάλυνση του ζητήματος, κάτι που αναμένεται να ανακόψει το ράλι στην τιμή του. Επί του παρόντος, η τιμή του είναι 73% υψηλότερη από πέρσι.
Καλαμπόκι
Οι τελευταίες εκτιμήσεις του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ για την παγκόσμια παραγωγή καλαμποκιού το 2022-23 αναθεωρήθηκαν πτωτικά σε 1.180,7 εκατ. τόνους, προερχόμενη από μειωμένη παραγωγή σε Ουκρανία και ΗΠΑ. Ως αντιστάθμισμα των παραπάνω μειώσεων, προβλέπονται αυξήσεις παραγωγής για τη Βραζιλία, την Αργεντινή, τη Σερβία και τη Ν. Αφρική.
Αν και η τιμή του πρόσφατα έφτασε σε τιμή ρεκόρ, η συνέχιση του πολέμου, οι τυχόν καθυστερήσεις που υπήρξαν στην παραγωγή στις ΗΠΑ μετά τις βροχές και τις χαμηλές θερμοκρασίες, σε συνδυασμό με τις αυξημένες τιμές των εισροών στην παραγωγή του (λιπάσματα και ενέργεια), εκτιμάται ότι μπορούν να συνεχίσουν τις ανοδικές πιέσεις στην τιμή του. Επί του παρόντος είναι 21,5% υψηλότερη από πέρσι.
Ζάχαρη
Σύμφωνα με προβλέψεις του USDA, η παραγωγή ζάχαρης από τις ΗΠΑ για το 2022-23 αναθεωρήθηκε πτωτικά σε 9,040 εκατ. τόνους, προερχόμενη από πτωτική αναθεώρηση στην παραγωγή ζαχαροκάλαμου (5,000 εκατ. τόνους), με τις καιρικές συνθήκες να επιβαρύνουν την παραγωγή, ενώ ελαφρώς ανοδικά αναθεωρήθηκε η παραγωγή ζαχαρότευτλου (4,040 εκατ. τόνους).
Οι αναλυτές εκτιμούν πιθανή άνοδο στην τιμή της, με τις καιρικές συνθήκες να δημιουργούν αβεβαιότητα για το μέγεθος της καλλιέργειας στη Βραζιλία, με το υψηλό ενεργειακό κόστος να παραμένει στο επίκεντρο. Η τιμή της ζάχαρης είναι 16,5% υψηλότερη από πέρσι.
Ρύζι
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του USDA, οι παγκόσμιες προοπτικές για την αγορά του ρυζιού το 2022-23 αφορούν αυξημένη παραγωγή, κατανάλωση, εμπόριο και μειωμένα αποθέματα. Καθώς η διακοπή στις εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία έχει διαμορφώσει τις τιμές των σιτηρών σε νέα υψηλά, η τιμή του ρυζιού ενδέχεται να ευνοηθεί ως υποκατάστατο, με το υψηλό κόστος λιπασμάτων να αποτελεί πρόκληση για την καλλιέργειά του, σύμφωνα με την αγορά. Αυτήν τη στιγμή η τιμή του ρυζιού είναι 29% υψηλότερη από πέρσι.
Με τον πληθωρισμό (και) των τροφίμων να «τρέχει» με διψήφια ποσοστά, θα ήταν εξωπραγματικό να πιστεύει κανείς ότι δεν θα επηρεαστεί η κατανάλωση. Τα στοιχεία των λιανικών πωλήσεων από τον κλάδο των τροφίμων δείχνουν μια αύξηση γύρω στα 100 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον περσινό Μάρτιο και γύρω στα 2 εκατ ευρώ από φούρνους και ζαχαροπλαστεία. Δεν θα ήταν, ωστόσο, λάθος η προσέγγιση αν υποστήριζε κανείς ότι αυτή η εικόνα οφείλεται εν πολλοίς στην αυξημένη αξία των εν λόγω προϊόντων, δηλαδή στις ανατιμήσεις.
Την προσέγγιση αυτή ενισχύουν τα στοιχεία των χονδρικών πωλήσεων. Το Μάρτιο, όπου καταγράφηκε αύξηση κατά 25,6% στον κύκλο εργασιών στο χονδρικό εμπόριο, ο όγκος των πωλήσεων ήταν μειωμένος κατά 5,2%. Στο οικονομικό επιτελείο επί του παρόντος «μετράνε» υπερεισπράξεις 644 εκατ ευρώ από το ΦΠΑ- πλην καυσίμων και καπνικών- και περιμένουν να δουν αν η πτώση της κατανάλωσης μπορεί να αλλάξει την εικόνα. Το άνοιγμα του Τουρισμού και η προσδοκία ενός ρεύματος αντίστοιχου του 2019, εκτιμάται, πάντως, ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως αντίβαρο στη μειωμένη εσωτερική ζήτηση.