Η συζήτηση για τη χρηματοδότηση από τον ESM ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από μισή ώρα στην τηλεδιάσκεψη του Eurogroup, καθώς είχε προηγηθεί ένα σχεδόν ολονύχτιο τεχνικό «μασάζ» προκειμένου να υπάρξει συμφωνία.
Η συμφωνία αυτή αποτελεί αντικείμενο συμβιβασμού των θέσεων, που προκάλεσαν ένταση στο χθεσινοβραδινό Euroworking Group και οι πληροφορίες αναφέρουν η γερμανική, η γαλλική και η φινλανδική πλευρά είπαν το «οκ» χωρίς πολλά- πολλά. Όποιος ανατρέξει, πάντως, στο κείμενο της ανακοίνωσης του Eurogroup θα εντοπίσει μάλλον εύκολα τα «ψιλά» γράμματα αυτού του συμβιβασμού και ενδεχομένως τα «αγκάθια» της επόμενης ημέρας.
Το «μπαλάκι» στον ESM για να κρίνει κατά περίπτωση
Αυτό που συμφωνήθηκε είναι ότι τα δάνεια του ESM θα χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν άμεσες κι έμμεσες δαπάνες υγείας κι αυτός είναι ο μοναδικός όρος για την εκταμίευση τους. Ωστόσο, δεν υπάρχει η παραμικρή νύξη για το τι συνιστά «έμμεση δαπάνη», κάτι που προκάλεσε άλλωστε τη μετωπική σύγκρουση Ιταλών- Ολλανδών. Αυτές οι «ευαίσθητες» τεχνικές λεπτομέρειες υποτίθεται ότι θα εξειδικευθούν στις 15 Μαΐου, ωστόσο η αίσθηση είναι ότι το “μπαλάκι” θα πάει στον ESM, που θα κρίνει κατά περίπτωση αν τα δάνεια του πάνε εκεί που πρέπει. Με αυτόν τον τρόπο, το Eurogroup αποφεύγει την “καυτή πατάτα” να κοντραριστεί με την ολλανδική πλευρά, ενώ φαίνεται ότι με διασταλτική ερμηνεία των “έμμεσων δαπανών”, θα περάσει η γραμμή των Ιταλών και των υπόλοιπων Νότιων για χρηματοδότηση και ζημιών που προκάλεσε ο Covid- 19 στην οικονομία.
Άλλο «θολό» σημείο της ανακοίνωσης του Eurogroup και πιθανό «αγκάθι» της επόμενης ημέρας, είναι το πώς ακριβώς θα εποπτεύονται τα κράτη- μέλη που θα λάβουν αυτά τα δάνεια, όταν τελειώσει η κρίση. Συγκρίνοντας κανείς την επιστολή Τζεντιλόνι- Ντομπρόβσκις με την ανακοίνωση του Eurogroup, μπορεί να εντοπίσει διαφοροποιήσεις πιθανώς όχι τόσο αθώες για την εποπτεία, ενώ η αναφορά στη δέσμευση των κρατών- μελών για ισχυροποίηση των οικονομικών τους θεμελιωδών μεγεθών, ενδεχομένως μπορεί να επιφυλάσσει εκπλήξεις στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον.
Πέρασε η γραμμή των Νότιων για 10ετή ωρίμανση και διετές «παράθυρο» αιτήσεων
Στα θετικά της απόφασης είναι κατ’ αρχάς η 10ετής περίοδος ωρίμανσης αυτών των δανείων, κάτι που επιδίωξε το μπλοκ των Νότιων, μαζί και η Ελλάδα, ενώ οι Βόρειοι επιθυμούσαν πιο σύντομο χρόνο αποπληρωμής. Επιπλέον, το γεγονός ότι το «παράθυρο» αίτησης τέτοιων δανείων μένει ανοικτό ως το τέλος του 2022, επιτρέπει στις χώρες που δεν επιθυμούν να μπλέξουν τώρα με αυτήν την επιλογή, να ζητήσουν χρηματοδότηση εφόσον κάτι “στραβώσει” στο σχεδιασμό ανάκαμψης το 2021.
Αυτό που «καίει» την Αθήνα είναι το πρόγραμμα SURE, καθώς αυτά τα κονδύλια είναι “κλειδί” για την κάλυψη του Τουρισμού και της εστίασης, όπου αναμένεται ότι θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα στην απασχόληση. Υπενθυμίζεται ότι εκτιμήσεις των δύο κλάδων κάνουν λόγο για απώλεια ως και 250.000 θέσεων εργασίας. Πρόθεση της ελληνικής πλευράς είναι να διεκδικήσει πολύ περισσότερα από τα 1,5 δισ ευρώ, που της αναλογούν, επικαλούμενη τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ύφεση και ανεργία μαμούθ, 9,7% και 19,9% αντιστοίχως. Όσον αφορά στα δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων- η Ελλάδα υπολογίζει ότι από τα 200 δισ. μοχλευμένα δάνεια μπορεί να αναμένει γύρω στα 3 δις. ευρώ- πληροφορίες αναφέρουν ότι το πάντα «ευαίσθητο» θέμα των εγγυήσεων, «κόλλησε» επί του παρόντος στο δ.σ. της ΕτΕΠ….
Η δήλωση του Eurogroup σχετικά με τον ESM Pandemic Crisis Support
«Στις 23 Απριλίου 2020, οι ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν τη συμφωνία του Eurogroup της 9ης Απριλίου 2020 σχετικά με τα τρία σημαντικά δίχτυα ασφαλείας για τους εργαζόμενους, τις επιχειρήσεις και τα κράτη, μέσω ενός πακέτου αξίας 540 δισ. ευρώ, και ζήτησαν την ενεργοποίησή του από το 1η Ιουνίου 2020. Οι ηγέτες συμφώνησαν επίσης να εργαστούν για τη δημιουργία ενός Ταμείου Ανάκαμψης και ανέθεσαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλύσει τις ακριβείς ανάγκες και να υποβάλει επειγόντως μια πρόταση που να είναι ανάλογη με την πρόκληση με την οποία είμαστε αντιμέτωποι. Το Eurogroup θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την οικονομική κατάσταση και να προετοιμάζει το έδαφος για μια ισχυρή ανάκαμψη.
Το Eurogroup χαιρετίζει τις προσπάθειες που βρίσκονται σε εξέλιξη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με την πρόταση SURE, και στα διοικητικά όργανα της ΕΤΕπ για τη δημιουργία του πανευρωπαϊκού ταμείου εγγυήσεων, για τη στήριξη των ευρωπαίων εργαζομένων και των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, και επιβεβαιώνει τη συμφωνία για τη σύσταση στον ESM ενός μηχανισμού στήριξης των κρατών από την κρίση της πανδημίας (ESM Pandemic Crisis Support).
Συμφωνήσαμε σήμερα σχετικά με τα χαρακτηριστικά και τους τυποποιημένους όρους του μηχανισμού στήριξης των κρατών από την κρίση της πανδημίας που θα διατίθεται σε όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ για ποσά έως το 2% του ΑΕΠ τους, για την χρηματοδότηση των άμεσων και έμμεσων δαπανών που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη, τη θεραπεία και την πρόληψη λόγω της κρίσης του κορωνοϊού. Χαιρετίσαμε επίσης τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις των θεσμικών οργάνων σχετικά με τη βιωσιμότητα του χρέους, τις χρηματοδοτικές ανάγκες, τους κινδύνους χρηματοοικονομικής σταθερότητας, καθώς και τα κριτήρια επιλογής για πρόσβαση σε αυτό το μέσο. Συμφωνούμε με την άποψη των θεσμών ότι όλα τα μέλη του ESM πληρούν τις προϋποθέσεις επιλογής για να λάβουν υποστήριξη στο πλαίσιο του μηχανισμού στήριξης των κρατών από την κρίση της πανδημίας. Με την επιφύλαξη της ολοκλήρωσης των εθνικών διαδικασιών, αναμένουμε από το Διοικητικό Συμβούλιο του ESM να εγκρίνει ψήφισμα που θα το επιβεβαιώνει αυτό πολύ πριν από την 1η Ιουνίου 2020. Στη βάση αυτή θα τηρηθούν οι διατάξεις της Συνθήκης του ESM.
To Eurogroup υπενθυμίζει ότι η μόνη απαίτηση για πρόσβαση στην πιστωτική γραμμή του μηχανισμού στήριξης των κρατών από την κρίση της πανδημίας θα είναι ότι τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ που ζητούν υποστήριξη θα δεσμευτούν να χρησιμοποιήσουν αυτήν την πιστωτική γραμμή για να στηρίξουν την εγχώρια χρηματοδότηση άμεσων και έμμεσων δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, θεραπείας και πρόληψης για την κρίση του κορωνοϊού. Αυτή η δέσμευση θα αναλυθεί σε ένα σχέδιο αντιμετώπισης της πανδημίας που θα εκπονηθεί βάσει ενός προτύπου, για κάθε δανειοδότηση που παρέχεται στο πλαίσιο της υποστήριξης για την πανδημική κρίση.
Συμφωνούμε ότι η παρακολούθηση και η επιτήρηση πρέπει να είναι ανάλογη με τη φύση του συμμετρικού σοκ που προκαλείται από τον κορωνοϊό και να είναι ανάλογη με τα χαρακτηριστικά και τη χρήση του μηχανισμού στήριξης των κρατών από την κρίση της πανδημίας, σύμφωνα με το πλαίσιο της ΕΕ και τη σχετική κατευθυντήρια γραμμή του ESM . Χαιρετίζουμε την πρόθεση της Επιτροπής να εφαρμόσει ένα απλοποιημένο πλαίσιο αναφοράς και παρακολούθησης, που περιορίζεται στις δεσμεύσεις που περιγράφονται στο σχέδιο για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ο ESM θα εφαρμόσει επίσης το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για να διασφαλίσει την έγκαιρη αποπληρωμή των δανείων που θα δοθούν στη βάση του μηχανισμού στήριξης των κρατών από την κρίση της πανδημίας.
Συμφωνούμε με την πρόταση του ESM σχετικά με τους κοινούς οικονομικούς όρους και προϋποθέσεις που θα ισχύουν για κάθε δάνειο που θα παρέχεται στο πλαίσιο του μηχανισμού στήριξης των κρατών από την κρίση της πανδημίας. Αυτοί οι όροι περιλαμβάνουν δανεισμό για μέγιστη μέση διάρκεια 10 ετών και ευνοϊκούς όρους τιμολόγησης προσαρμοσμένους στον εξαιρετικό χαρακτήρα αυτής της κρίσης.
Το Eurogroup επιβεβαιώνει ότι ο μηχανισμός στήριξης των κρατών από την κρίση της πανδημίας είναι μοναδικός δεδομένου του εκτεταμένου αντίκτυπου της κρίσης σε όλα τα μέλη του ESM. Τα αιτήματα για υποστήριξη μέσω του μηχανισμού μπορεί να υποβληθούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Κατόπιν πρότασης του Διευθύνοντος Συμβούλου του ESM, το Διοικητικό Συμβούλιο του ESM μπορεί να αποφασίσει να προσαρμόσει αυτήν την προθεσμία. Η πρόταση του Διευθύνοντος Συμβούλου θα βασίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία σχετικά με την πορεία της κρίσης. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ θα παραμείνουν δεσμευμένα να εφαρμόσουν τις οικονομικές και χρηματοοικονομικές αρχές, σύμφωνα με τα οικονομικά και δημοσιονομικά πλαίσια συντονισμού και εποπτείας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης τυχόν ευελιξίας που εφαρμόζουν τα αρμόδια όργανα της ΕΕ.
Η αρχική περίοδος διαθεσιμότητας για κάθε πιστωτική γραμμή του μηχανισμού στήριξης των κρατών από την κρίση της πανδημίας θα είναι 12 μήνες και θα μπορεί να παραταθεί δύο φορές για έξι μήνες.
Κατόπιν αιτήματος οι θεσμοί θα προετοιμάζουν μαζί με τις αρχές του κράτους που λαμβάνει στήριξη από τον μηχανισμό το Σχέδιο Αντιμετώπισης Πανδημίας, βάσει του συμφωνηθέντος προτύπου.
Με την επιφύλαξη της ολοκλήρωσης των εθνικών διαδικασιών για κάθε αίτημα, τα διοικητικά όργανα του ESM θα εγκρίνουν τα μεμονωμένα Σχέδια Αντιμετώπισης Πανδημίας για τη χορήγηση χρηματοδοτικής βοήθειας σύμφωνα με το άρθρο 13 της συνθήκης του ESM».