Τολμηρές θέσεις για τα «ευαίσθητα» πεδία του συνταξιοδοτικού και του συστήματος Υγείας, παρουσίασε για μια ακόμα φορά ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, εστιάζοντας στο ρόλο που μπορεί και πρέπει να παίξει ο ιδιωτικός τομέας.
«Τα περιθώρια χρηματοδότησης των συντάξεων μόνο μέσα από τον κρατικό προϋπολογισμό είναι πλέον στενά. Η γήρανση του πληθυσμού αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η ελληνική οικονομία μακροπρόθεσμα. Να αναφέρω ενδεικτικά ότι, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην Ελλάδα ο λόγος ηλικιακής εξάρτησης, ο οποίος εκφράζει τον αριθμό των ατόμων ηλικίας 65 ετών ως προς τον αριθμό των ατόμων σε παραγωγική ηλικία είναι σήμερα, 2 προς 6, ενώ η ίδια αναλογία αναμένεται να επιδεινωθεί σε 2 προς 5 το 2070» σημείωσε ο Γ. Στουρνάρας, μιλώντας στο 12ο Insurance Conference, αλλά επεσήμανε ότι οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει στο Ασφαλιστικό σύστημα οδηγούν σε μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης στο 10,6% του ΑΕΠ το 2070 από 17,3% το 2016, που είναι και η μεγαλύτερη σε όλη την Ε.Ε. Αρκεί, όμως, αυτό;
«Ελλοχεύουν κίνδυνοι για τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Αφενός, η πλημμελής εφαρμογή ή και ανατροπή των μεταρρυθμίσεων αυξάνει τις απαιτήσεις από τα δημόσια ταμεία και συνεπάγεται υψηλότερη συνταξιοδοτική δαπάνη. Αφετέρου, η εφαρμογή των αποφάσεων της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι οποίες έκριναν αντισυνταγματικές προγενέστερες περικοπές στις συντάξεις, αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησης της συνταξιοδοτικής δαπάνης, και μάλιστα πιθανόν με αναδρομική ισχύ» τόνισε ο Γ. Στουρνάρας, αναδεικνύοντας έτσι τους κινδύνους. Ποιες είναι οι κινήσεις που πρέπει να γίνουν;
Κατά το Διοικητή της ΤτΕ, τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που συσσωρεύονται στο πλαίσιο του πρώτου, δημόσιου, πυλώνα πρέπει να συμπληρωθούν με συστήματα επαγγελματικής ασφάλισης του δεύτερου πυλώνα και με προσωπικά συνταξιοδοτικά προϊόντα του τρίτου πυλώνα. Σε συνδυασμό με άλλες πολιτικές, όπως η παράταση του εργασιακού βίου, η αύξηση της απασχολησιμότητας των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και η ενθάρρυνση της ιδιωτικής αποταμίευσης, αυξάνεται το εισόδημα των συνταξιούχων και δημιουργείται ένα κατάλληλο κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας, ενώ παράλληλα μετριάζονται οι κοινωνικοπολιτικές αντιδράσεις ή και ο κίνδυνος αντιστροφής των μεταρρυθμίσεων.
Το ζήτημα των επαγγελματικών ταμείων δεν είναι, όμως, απλή υπόθεση. Σύμφωνα με το Γ. Στουρνάρα, η επαγγελματική ασφάλιση, καθώς βασίζεται στην αρχή της κεφαλαιοποίησης, εκτίθεται στους επενδυτικούς κινδύνους των χρηματοοικονομικών αγορών. «Είναι συνεπώς σημαντικό για την ανάπτυξη και βιωσιμότητα του θεσμού, να ενισχύεται η διαφοροποίηση της επενδυτικής στρατηγικής, που θα υλοποιείται από πολλούς και διαφορετικούς συμμετέχοντες. Οι μονοπωλιακές λογικές τύπου κοινωνικής ασφάλισης, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαχείρισης των επαγγελματικών συντάξεων, περιορίζουν την επενδυτική αποτελεσματικότητα και εκθέτουν τους ασφαλισμένους στους κινδύνους από ενδεχόμενες εξωτερικές παρεμβάσεις», παρατήρησε και μετά μπήκε στον πυρήνα της πρόκλησης, την εμπλοκή των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών.
«Τούτο μπορεί να καταστεί λογικά ικανό αν δούμε τις επιχειρήσεις, όχι ως επαγγελματικά ταμεία, αλλά ως οργανισμούς διαχείρισης επαγγελματικών ταμείων, που απαιτούν μια αμοιβή σε σχέση με την προσφερόμενη υπηρεσία, είτε πρόκειται για τη διάθεση ανθρώπινων ή υλικών πόρων για την καλύτερη λειτουργία του διαχειριζόμενου επαγγελματικού ταμείου είτε για τη διάθεση κεφαλαίων προς κάλυψη των κεφαλαιακών απαιτήσεων και προστασία των ασφαλισμένων των ταμείων από μη αναμενόμενα γεγονότα».
Για το ζήτημα της Υγείας
Όσον αφορά στο θέμα της Υγείας, ο Γ. Στουρνάρας ανέπτυξε το συλλογισμό του πάνω στην παραδοχή ότι η αύξηση των προσδοκιών περίθαλψης- «όση περίθαλψη χρειαζόμαστε και θέλουμε, στον χρόνο που τη θέλουμε»- θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μάλλον ως ιδανική, παρά ως ρεαλιστική, καθώς όχι μόνο διευρύνεται η πληθυσμιακή κάλυψη των δυνητικών υπηρεσιών υγείας, αλλά και το κόστος για την καθολική παροχή αυτών των υπηρεσιών αυξάνεται ταχύτερα από το ρυθμό της οικονομικής μεγέθυνσης.
«Για τον σχεδιασμό ενός οποιουδήποτε συστήματος υγείας, είναι απαραίτητο να προσδιορίσουμε τους στόχους του. Αυτό γίνεται καθορίζοντας τρεις βασικές παραμέτρους: το κόστος, την ποιότητα και την προσβασιμότητα. Οι εν λόγω παράμετροι καθορίζουν ένα τρίπτυχο το οποίο θα πρέπει να έλθει σε ισορροπία, αν θέλουμε η χαρασσόμενη πολιτική να είναι βιώσιμη και όχι ευκαιριακή. Περαιτέρω, αφού έχουμε καθορίσει τους στόχους του συστήματος υγείας και συνεχίζοντας το σχεδιασμό, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι, για να είναι υγιές και το ίδιο το σχεδιαζόμενο σύστημα υγείας, πρέπει να επιτελεί 4 βασικές λειτουργίες. Η πρώτη είναι η παροχή αυτών που έχει σχεδιαστεί να παρέχει: των υπηρεσιών υγείας. Η δεύτερη είναι η ικανότητα να δημιουργεί το ίδιο τους πόρους του, μέσω της συνεχούς επένδυσης σε νέες τεχνολογίες και εκπαίδευσης του προσωπικού. Τρίτη είναι η χρηματοδότηση, στο βαθμό που οι εισφορές πρέπει να καταβάλλονται, να συσσωρεύονται και εν τέλει να χρησιμοποιούνται για την αγορά υπηρεσιών και αγαθών. Τέλος, τέταρτη λειτουργία είναι η εποπτεία, η οποία συνεπάγεται ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία του», ανέφερε χαρακτηριστικά, καταλήγοντας ότι ενώ η τέταρτη λειτουργία αναλαμβάνεται από το κράτος, οι πρώτες τρεις δεν είναι υποχρεωτικό να αναλαμβάνονται εξολοκλήρου από το κράτος, αλλά μπορούν να συμμετέχουν και ιδιώτες.
Αντίδραση από το Μαξίμου
«Οι σημερινές δηλώσεις του κυρίου Στουρνάρα που απηχούν απολύτως το πρόγραμμα και τις προτάσεις του κυρίου Μητσοτάκη είναι σαφέστατες:
"Τα περιθώρια χρηματοδότησης των συντάξεων από τον κρατικό προϋπολογισμό είναι πλέον στενά και επομένως απαιτείται ένα σύστημα συνταξιοδοτικών προϊόντων του ιδιωτικού τομέα". Πρόκειται για το διαβόητο ασφαλιστικό Πινοσέτ» αναφέρει σε ανακοίνωσή του το γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού και τονίζει:
«Την ίδια στιγμή ο κύριος Στουρνάρας αμφισβήτησε και τη δυνατότητα χρηματοδότησης της καθολικής πρόσβασης σε δημόσιες υπηρεσίες Υγείας, αμφισβητώντας έτσι μια κεντρική κυβερνητική επιλογή στήριξης των ανασφάλιστων συμπολιτών μας. Ο κύριος Μητσοτάκης και ο κύριος Στουρνάρας ετοιμάζονται να ακυρώσουν όλα τα θετικά μέτρα, να περικόψουν και άλλο τις συντάξεις αλλά και να συρρικνώσουν δραματικά το κοινωνικό κράτος. Οι πολίτες που σε λίγες εβδομάδες θα αποφασίσουν οριστικά, μπορούν να πάρουν σήμερα μια πρώτη γεύση για τη κοινωνική ισοπέδωση που θα προκαλέσει η επαναφορά στις σκληρές ταξικές πολιτικές του κου Μητσοτάκη και των συνοδοιπόρων του», καταλήγει η ανακοίνωση του Μεγάρου Μαξίμου.