Γίνεται να καταγράφονται πάνω από 70.000 «κενές» θέσεις εργασίας και η ανεργία να μένει «κολλημένη» γύρω στο 10%; Γίνεται ο Τουρισμός να πηγαίνει από ρεκόρ σε ρεκόρ και να «λείπουν» περί τα 70.000 χέρια σε καταλύματα-εστίαση; Γίνεται η οικοδομή να έχει πάρει «φωτιά» και να αναζητούνται τεχνικοί και χειριστές μηχανημάτων με το... κιάλι;
Γίνεται και παραγίνεται. Και αυτή είναι λίγο ως πολύ η στρέβλωση που παρατηρείται αυτήν τη στιγμή στην αγορά εργασίας και που πρέπει να αντιμετωπιστεί, έτσι ώστε η ανεργία να υποχωρήσει σταθερά σε μονοψήφιο ποσοστό.
Τα «κενά»
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι λίαν αποκαλυπτικά. Στο α’ 3μηνο της χρονιάς καταγράφηκαν 70.826 “κενές” θέσεις εργασίας, το οποίο είναι ρεκόρ 15ετίας, καθώς σε απόλυτους αριθμούς, είναι το μεγαλύτερο “κενό” μετά το α’ 3μηνο τρίμηνο του 2009. Και για όποιους αρέσκονται στα ποσοστά, η αύξηση σε ετήσια βάση είναι 115,6%!
Τι συνιστά, όμως, μια θέση εργασίας “κενή”; Κενή Θέση Εργασίας θεωρείται μια νεοδημιουργηθείσα θέση, μια ήδη “κενή” θέση ή μια θέση που πρόκειται να αδειάσει σύντομα, για την οποία ο εργοδότης έχει προβεί πρόσφατα σε δραστικές ενέργειες για να βρεθεί κατάλληλος υποψήφιος, εκτός της επιχείρησης, και η οποία είναι διαθέσιμη είτε άμεσα είτε στο άμεσο /εγγύς μέλλον, δηλαδή το πολύ για τρεις μήνες. Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα είναι, όμως, η ποιοτική ανάλυση αυτών των “κενών”, από τον γνωστό εργατολόγο Γιάννη Καρούζο. Πού εντοπίζονται οι περισσότερες ελλείψεις;
Πληροφορική (ειδικά μετά την έλευση πολυεθνικών τύπου Google, Amazon, Microsoft)
- Προγραμματιστές, αναλυτές δεδομένων, αλλά και ειδικότητες που έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη λογισμικού είναι δυσεύρετες.
- Εκτιμάται πως θα λείπουν 10.000 εργαζόμενοι στον κλάδο των τεχνολογιών πληροφορικής ετησίως για τα επόμενα 3-5 χρόνια.
Ξενοδοχεία
- Σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), οι ελλείψεις ανέρχονται σε 53.000, ενώ αν σε αυτές συνυπολογιστεί και το έλλειμμα που υπάρχει στον συναφή κλάδο της εστίασης τότε οι κενές θέσεις ανέρχονται στις 80.000.
- Σεφ, μάγειρες, ρεσεψιονίστ, καμαριέρες, κηπουροί, είναι μερικές από τις ειδικότητες που παρατηρούνται ελλείψεις.
Κατασκευές
- Οι ειδικότητες που λείπουν από τις κατασκευές, όπως αναφέρουν οι εκπρόσωποι του κλάδου αφορούν τόσο στελεχιακό δυναμικό όπως μηχανικοί, αλλά και χειριστές μηχανημάτων και εργοταξιάρχες.
- Είναι ενδεικτικό πως φέτος εγκρίθηκαν 10.338 μετακλήσεις εργαζομένων από το εξωτερικό για το κλάδο των κατασκευών, κυρίως σε ειδικευμένους οικοδόμους.
Βιομηχανία
- 90.000 κενές θέσεις εργασίας στη Βιομηχανία σε τεχνικές ειδικότητες (16η θέση στις χώρες της Ε.Ε.), αποτέλεσμα του χαμηλού βαθμού διείσδυσης νέων ψηφιακών τεχνολογιών στην παραγωγή και στην αδυναμία των συστημάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης να προσαρμόσουν τα προγράμματα σπουδών τους.
Η ρίζα του κακού
Το Cedefop, ένας από τους αποκεντρωμένους οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδρύθηκε το 1975 και έχει την έδρα του στην Ελλάδα από το 1995. Αποστολή του είναι να συμβάλλει στην ανάπτυξη και υλοποίηση ευρωπαϊκών πολιτικών για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του CEDEFOP, όπως τα επεξεργάστηκε ο Γ. Καρούζος, η Ελλάδα κερδίζει αργυρό πανευρωπαϊκό μετάλλιο αναντιστοιχίας δεξιοτήτων των εργαζόμενων με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, καθώς συγκεντρώνει την 2η χειρότερη βαθμολογία στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 στο skills matching μετά την Ισπανία.
Αντίστοιχα, στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων (skills development) η Ελλάδα έρχεται 4η από το τέλος μπροστά μόνο από την Κύπρο, την Ρουμανία και την Βουλγαρία, ενώ ουραγός είναι η χώρα μας και στον δείκτη (skills activation) καταλαμβάνοντας την 5η θέση από το τέλος στην Ευρώπη των 27.
Αποτέλεσμα- όχι μοναδικό- των παραπάνω; Η αύξηση των απολαβών στην εξαρτημένη εργασία είναι ασθενής. Ο μέσος μικτός μισθός αυξήθηκε μόλις κατά 20% την τελευταία 10ετία, από το 2014 έως το 2023 κι ενώ η ελληνική οικονομία βγήκε από την βαθιά κρίση στο ξέφωτο της ανάπτυξης.
Το 2014 ο μέσος μισθός σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» ήταν 1.042 ευρώ μικτά και μετά από πολλά σκαμπανεβάσματα έφτασε το 2023 στα 1.251 ευρώ, καταγράφοντας μια αύξηση 200 ευρώ και 20% σε 10 ολόκληρα χρόνια. Η απόσταση όμως από τα 1.500 ευρώ – μέσος μισθός το 2009 – είναι ακόμη σημαντική.