Ραντεβού για τα μέσα Νοεμβρίου, με γεμάτο ταμείο (περί τα 42 δισ. ευρώ) και σαφώς ευνοϊκότερες δημοσιονομικές συνθήκες μετά τα έσοδα - έκπληξη του Σεπτεμβρίου, δίνει το οικονομικό επιτελείο με τα νοικοκυριά, οπότε και θα ληφθούν αποφάσεις για πρόσθετα μέτρα στήριξης για το ενεργειακό κόστος.
Οι ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την περασμένη εβδομάδα, έλυσαν τα χέρια της κυβέρνησης, ως προς τα μέσα που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να απορροφήσει μέρος των εκρηκτικών αυξήσεων, κυρίως στο κόστος θέρμανσης, αλλά έδειξαν ότι δεν θα πρέπει να αναμένονται ριζικές αλλαγές στο πώς αντιμετωπίζει η Ευρώπη το ενεργειακό.
Το φυσικό αέριο «πληγώνει» νοικοκυριά και επιχειρήσεις
Συγκεκριμένα, έγινε ξεκάθαρο ότι η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία δεν έχει πρόθεση να αποσυνδέσει την τιμή του φυσικού αερίου από αυτήν του ηλεκτρικού ρεύματος κι αυτό σημαίνει πρακτικά ότι όσο το φυσικό αέριο «καλπάζει», τα ηλεκτροσόκ στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις θα συνεχίζουν. Και για να υπάρχει μια εικόνα για το τι ακριβώς μιλάμε, τα συμβόλαια φυσικού αερίου ως το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2022 διαπραγματεύονται περίπου στα 86 ευρώ, δηλαδή 563% πάνω από τις τιμές του Οκτωβρίου του 2020 και 453% πάνω από τον Οκτώβριο του 2019.
Ξεκινώντας από το φυσικό αέριο και χωρίς να έχει διευκρινιστεί το πώς ακριβώς θα φτάσει στους καταναλωτές η έκπτωση 15% από τη ΔΕΠΑ, είναι ηλίου φαεινότερο ότι ειδικά το κόστος θέρμανσης για τα νοικοκυριά που δεν καλύπτονται από την «ομπρέλα» του επιδόματος θέρμανσης, θα είναι αστρονομικό. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ έδειξαν υπερδιπλάσια τιμή το Σεπτέμβριο, όταν ως τα μέσα του μήνα η τιμή στις αγορές «έπαιζε» μεταξύ 50 και 65 ευρώ. Τι θα γράψει άραγε το κοντέρ τον Οκτώβριο ή από το Νοέμβριο και μετά, όταν η ζήτηση θα ανέβει σε όλη την Ευρώπη και τα καλοριφέρ θα καίνε, κυριολεκτικά και μεταφορικά;
Τα σενάρια των ελαφρύνσεων
Το σενάριο της αύξησης της έκπτωσης πάνω από το 15% είναι ή θα πρέπει να είναι στο τραπέζι, ενώ η αναφορά του Πρωθυπουργού σε ρύθμιση με δόσεις, στις περιπτώσεις μεγάλου κόστους θέρμανσης, φαίνεται ότι «φωτογραφίζει» κυρίως τα νοικοκυριά με φυσικό αέριο. Υπενθυμίζεται ότι μια τριμελής οικογένεια, για να δικαιούται επίδομα θέρμανσης, θα πρέπει το συνολικό της εισόδημα να μην ξεπερνά τις 23.000 ευρώ και μια τετραμελής οικογένεια τις 26.000 ευρώ. Αν αυτή η οικογένεια μένει στην Αθήνα, το μέγιστο επίδομα φτάνει στα 181 ευρώ, αν πάλι μένει στη Β. Ελλάδα π.χ. στην Κοζάνη, η επιδότηση θέρμανσης φτάνει στα 469 ευρώ.
Τι θα γίνει με το ηλεκτρικό ρεύμα
Αναπροσαρμογή σχεδιασμού αναμένεται και ως προς το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος. Η αυξημένη επιδότηση των 18 ευρώ ανά μήνα, στο τρίμηνο Οκτωβρίου- Δεκεμβρίου, είναι πολύ πιθανόν να αυξηθεί περαιτέρω, πιθανότατα ως τα 25 ευρώ, που κατά την αγορά είναι αρκετά για να καλύψουν την κλιμάκωση των χονδρικών τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Επιπλέον, στην περίπτωση που παρατηρηθεί αύξηση των ληξιπρόθεσμων λογαριασμών, το Plan B μπορεί να αξιοποιήσει από την «εργαλειοθήκη» της Κομισιόν, την αναστολή αυτών των οφειλών για πολύ χαμηλά εισοδήματα, τα οποία επί του παρόντος καλύπτονται από την επιδότηση των 24 ευρώ/μήνα μέσω Κοινωνικού Τιμολογίου.
Ερωτηματικό για τις επιχειρήσεις
Άγνωστος «Χ» παραμένει το αν και πώς θα ενισχυθούν οι επιχειρήσεις απέναντι στο αυξημένο ενεργειακό κόστος. Στην «εργαλειοθήκη» συμπεριλήφθηκε η δυνατότητα των απευθείας κρατικών ενισχύσεων έκτακτου χαρακτήρα και με τρόπο που δεν θα αλλοιώσει τον ανταγωνισμό. Στο οικονομικό επιτελείο τηρούν σιγή ασυρμάτου επ’ αυτού αλλά δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να ενεργοποιηθεί και αυτό το «εργαλείο», αν η κατάσταση επιδεινωθεί. Σε μια τέτοια περίπτωση, το μοντέλο των πάγιων δαπανών, δηλαδή των εκπτωτικών κουπονιών για πληρωμή φόρων- εισφορών, φαντάζει ως το πιο ενδεδειγμένο και δοκιμασμένο στην πράξη.