«Κάλλιο γαϊδουρόδενε, παρά γαϊδουρογύρευε», λέει η σοφή ελληνική παροιμία, στην οποία προφανώς «πάτησε» το οικονομικό επιτελείο για να προσθέσει το... κερασάκι στην τούρτα που σέρβιρε στις τράπεζες.
Όπως ξεκαθάρισαν ο Κ. Χατζηδάκης και η αρμόδια γενική γραμματέας Θ. Αλαμπάση, οι τράπεζες θα διαθέσουν 100 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, ώστε να καταστεί ενεργός τους επόμενους μήνες. Η διαγωνιστική διαδικασία έχει ξεκινήσει, έχουν προκύψει οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές και, σύμφωνα με το επίσημο χρονοδιάγραμμα, θα ξεκινήσει να λειτουργεί το αργότερο ως τον ερχόμενο Ιούνιο.
Επειδή, όμως, πολλά έχουν δει ως τώρα τα μάτια μας κι έστω ως «μαύρο» σενάριο, ο διαγωνισμός μπορεί να βρει τελικά «τοίχο» -κοινώς, να κάνουν πίσω οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές- με αυτά τα 100 εκατ. ευρώ των τραπεζών, μπορεί να γίνει το πρώτο βήμα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το ΥΠΕΘΟ, αυτά τα 100 εκατ. ευρώ μπορούν να «καλύψουν» περίπου 2.000 κατοικίες ευάλωτων.
Οι καθυστερήσεις
Ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων αποτελεί κρίσιμο στοιχείο του νέου Πτωχευτικού. Ωστόσο, ο αρχικός σχεδιασμός έχει πάει πίσω, κάτι που επιβεβαίωσε τις επιφυλάξεις που είχαν εκφράσει εξαρχής οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες.
Ο Φορέας, αλλά και το ούτως ή άλλως χαμηλό ενδιαφέρον των άμεσα ενδιαφερόμενων -δηλαδή των ευάλωτων νοικοκυριών- για το ενδιάμεσο σχήμα αποτελούν σύνηθες σημείο αναφοράς σε όλες τις εκθέσεις μεταπρογραμματικής εποπτείας της Κομισιόν. Ως εκ τούτου, και η απόφαση της κυβέρνησης να βάλει ενεργά τις τράπεζες στο «παιχνίδι» δεν είναι τυχαία.
«Οι Αρχές εισήγαγαν περαιτέρω νομοθεσία τον Σεπτέμβριο του 2024, η οποία ρυθμίζει, μεταξύ άλλων, τις διαδικασίες μεταβίβασης της κύριας κατοικίας των οφειλετών, την αντιμετώπιση της συντήρησης και άλλων σχετικών δαπανών, τον μηχανισμό κατανομής κατά την επαναγορά και το ποσό του επιδόματος που θα λαμβάνουν οι μελλοντικοί δικαιούχοι απευθείας από το κράτος», σημειώνει στην Έκθεσή της η Κομισιόν, συμπληρώνοντας ότι, μέχρι να τεθεί σε λειτουργία ο Φορέας, τίθεται σε εφαρμογή ένα προσωρινό σύστημα το οποίο τα ευάλωτα νοικοκυριά μπορούν να χρησιμοποιήσουν για την προστασία της κύριας κατοικίας.
Ποιο είναι το πρόβλημα όπως το εντοπίζουν οι τεχνοκράτες της Κομισιόν; Η ανταπόκριση στο προσωρινό καθεστώς εξακολουθεί να είναι πολύ περιορισμένη μέχρι στιγμής, με μόνο 184 οφειλέτες να εντάσσονται στο καθεστώς και άλλους 94 υπό αξιολόγηση έως το τέλος του περασμένου Σεπτεμβρίου.
Ο Φορέας
Ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων είναι ένας ιδιωτικός φορέας ο οποίος θα επιλεγεί από το κράτος κατόπιν δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού, που είναι σε εξέλιξη.
Με βάση τις διατάξεις του νέου Πτωχευτικού, ο Φορέας αυτός αγοράζει την α' κατοικία του οφειλέτη και υποχρεούται να του τη μισθώσει για 12 έτη. Με τον τρόπο αυτόν αποφεύγονται οι εξώσεις, που θα επέρχονταν εάν αποκτούσε τρίτος το ακίνητο, μέσω πλειστηριασμού. Ο Φορέας, κατά τη διάρκεια της 12ετούς μίσθωσης και μέχρι τη λήξη αυτής, υποχρεούται να επαναπωλήσει την κατοικία στον πολίτη, εφόσον αυτός ανακάμψει οικονομικά και εφόσον είναι συνεπής ως προς την καταβολή του μισθώματος.
Με τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις, ο οφειλέτης μπορεί να επαναγοράσει το ακίνητο πριν από τη συμπλήρωση 12ετίας (που είναι το ανώτατο χρονικό όριο), καθώς καταργείται η υποχρέωση να πληρώσει τα μισθώματα των 12 ετών σε περίπτωση που ασκήσει νωρίτερα το δικαίωμα επαναγοράς.
Ο Φορέας θα αποκτά το ακίνητο με έκπτωση 30% επί της εμπορικής του αξίας, έκπτωση από την οποία θα ωφελείται στο μέλλον και ο δανειολήπτης με αντίστοιχη μείωση της τιμής επαναγοράς του ακινήτου. Το κράτος (ΟΠΕΚΑ) παρέχει μηνιαίο επίδομα ενοικίου στον πολίτη για να τον βοηθήσει να παραμείνει στην κατοικία, στη διάρκεια αυτών των ετών.
Στην κατηγορία των ευάλωτων οφειλετών εντάσσονται νοικοκυριά με εισόδημα έως 21.000 ευρώ ετησίως και με ακίνητη περιουσία έως 180.000 ευρώ, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού.
Οι ευάλωτοι οφειλέτες μπορούν να εκδώσουν ψηφιακά τη βεβαίωση μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Γενικής Γραμματείας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και η βεβαίωση αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη των οφειλετών στο Ενδιάμεσο Πρόγραμμα Στήριξης της πρώτης κατοικίας τους, με τη δυνατότητα επαναγοράς της στο μέλλον μέσω του αναβαθμισμένου Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων.