Σε πτωτική πορεία βρίσκονται οι τιμές των καταναλωτικών προϊόντων στα σούπερ μάρκετ με παράγοντες της αγοράς να εκτιμούν ότι η τάση αυτή θα είναι κυρίαρχη και στη διάρκεια των επόμενων μηνών.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) οι τιμές των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ καταγράφονται για πρώτη φορά μειωμένες κατά 1,25% τον Μάιο σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα.
Μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος, Απόστολος Πεταλάς, επισημαίνει: «Είναι γεγονός ότι ο πληθωρισμός τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ έχει μια τάση αποκλιμάκωσης που ξεκίνησε από τον περασμένο Νοέμβριο και σταδιακά συνεχίζεται. Αυτό ισχύει τόσο για το σύνολο του πληθωρισμού όσο και για τον πληθωρισμό των τροφίμων. Ειδικά στην Ελλάδα και κυρίως τον Μάιο είχαμε σημαντική αποκλιμάκωση του συνολικού πληθωρισμού ενώ αναμένεται, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που θα ανακοινωθούν στα μέσα Ιουνίου, σημαντική αποκλιμάκωση και στον πληθωρισμό των τροφίμων και των καταναλωτικών προϊόντων».
Εστιάζοντας στα αποτελέσματα της έρευνας του ΙΕΛΚΑ, ο κ. Πεταλάς σημειώνει ότι «ειδικά για τα τρόφιμα και τα καταναλωτικά προϊόντα που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ η αποκλιμάκωση είναι πολύ μεγαλύτερη. Δηλαδή έχουμε αποπληθωρισμό με συνολική πτώση τιμών». Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτή η εξέλιξη δεν αποτελεί έκπληξη. Όπως εξηγεί «Είναι κάτι που το σταδιακά συνέβαινε όλους τους προηγούμενους μήνες στο οργανωμένο λιανεμπόριο».
Στην αποκλιμάκωση των τιμών έχουν συμβάλλει και τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, σύμφωνα με τον κ. Πεταλά. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει ο ίδιος «τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ελλάδα οι κυβερνήσεις έχουν λάβει μέτρα τα οποία επηρέασαν τη γενική τάση αποκλιμάκωσης. Η ελληνική κυβέρνηση έχει πάρει διάφορα μέτρα τα οποία, άλλα σε μεγαλύτερο και άλλα σε μικρότερο βαθμό, επηρέασαν θετικά την αποκλιμάκωση αυτή. Σε αυτό το πλαίσιο, καθοριστικό ήταν το μέτρο της αποθάρρυνσης των ανατιμήσεων προϊόντων όπως επίσης και οι αποφάσεις που ελήφθησαν για τα απορρυπαντικά, τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και φροντίδας του σπιτιού όπου με νομοθετική παρέμβαση μειώθηκε η προτεινόμενη τιμή πώλησης κατά 15%».
Μάλιστα, υποστηρίζει ότι «θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη η αποκλιμάκωση και ενδεχομένως ο αποπληθωρισμός στα σούπερ μάρκετ εάν δεν υπήρχαν ορισμένες κατηγορίες βασικών προϊόντων που επηρεάζονται από την κλιματική κρίση όπως η ζάχαρη, το ελαιόλαδο, ο καφές, το κακάο αλλά και η παραγωγή εσπεριδοειδών».
Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Πεταλάς εκτιμά ότι «η τάση αποκλιμάκωσης θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες τόσο στην Ελλάδα όσο και στις χώρες της ΕΕ».
Επίσης, τονίζει ότι η επικείμενη αποκλιμάκωση των επιτοκίων τους επόμενους μήνες σύντομα θα προεξοφληθεί από την αγορά και θα αποτυπωθεί στο επίπεδο των τιμών. «Μπορούμε να περιμένουμε αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και για έναν ακόμη λόγο. Έχει πλέον προεξοφληθεί ότι θα πέσουν τα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας τον Ιούνιο και αυτό σηματοδοτεί μεγαλύτερη ελάφρυνση στο κόστος δανεισμού» αναφέρει ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος.
Ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται
Την πεποίθηση ότι τα μέτρα της κυβέρνησης κατά της ακρίβειας και υπέρ του περιορισμού των ανατιμήσεων και των κρουσμάτων αισχροκέρδειας, τα οποία, ήδη, αποδίδουν αποτελέσματα, δημιουργούν τις συνθήκες και για περαιτέρω αποκλιμάκωση, εξέφρασε, σε πρόσφατες δηλώσεις του, ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας.
«Θωρακίζουμε τα ελληνικά νοικοκυριά με την αύξηση των εισοδημάτων, τη συνέχιση των ελέγχων στην αγορά, και τη λήψη διαρθρωτικών μέτρων που διορθώνουν χρόνιες δομικές παθογένειες. Δεν εφησυχάζουμε, συνεχίζουμε αταλάντευτα μέχρι οι τιμές στο ράφι να σταθεροποιηθούν και να αποκλιμακωθούν», δήλωσε, πρόσφατα, ο υπουργός με αφορμή την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) για τον πληθωρισμό κατά τον Μάιο ενώ σχολιάζοντας τα ευρήματα έρευνας του ΙΕΛΚΑ που διαπιστώνει μειωμένες τιμές στα σούπερ μάρκετ, φέτος, τον Μάιο σε σχέση με τον ίδιο μήνα πέρυσι, υπογράμμισε ότι τα μέτρα έχουν σταδιακά αποτελέσματα, δημιουργώντας τις συνθήκες και για περαιτέρω αποκλιμάκωση.
Συγκεκριμένα ο υπουργός δήλωσε: «Για πρώτη φορά οι τιμές των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ τον Μάιο είναι μειωμένες (-1,25%) σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα, ενώ επίσης για πρώτη φορά 14 από τις 23 κατηγορίες προϊόντων καταγράφουν μείωση.
Ο αγώνας για την αναχαίτιση της ακρίβειας είναι συνεχής. Γι' αυτό ακριβώς η τάση πτώσης των τιμών στα σούπερ μάρκετ, όπως καταγράφεται στην έρευνα του ΙΕΛΚΑ, αποδεικνύει ότι τα μέτρα έχουν σταδιακά αποτελέσματα, δημιουργώντας τις συνθήκες και για περαιτέρω αποκλιμάκωση.
Η Ελλάδα έλαβε τα περισσότερα και πιο δραστικά μέτρα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα και αυτά αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς παρά την αρνητική και στείρα κριτική της αντιπολίτευσης. Εμάς, όμως, μας ενδιαφέρει το όφελος των καταναλωτών και των οικογενειών τους. Γι' αυτό δεν σταματάμε, συνεχίζουμε. Με μέτρα που αντιμετωπίζουν την ρίζα του προβλήματος και θα έχουν μόνιμο αποτέλεσμα».
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat) ο πληθωρισμός στη χώρα μας κατέγραψε μία ιδιαιτέρως αξιοσημείωτη πτώση από το 3,2% του Απριλίου, στο 2,3% του Μαΐου με αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει τον 6ο χαμηλότερο πληθωρισμό στην Ευρωζώνη, στην οποία ο εναρμονισμένος πληθωρισμός - αντίθετα με την Ελλάδα - αυξήθηκε από 2,4% τον Απρίλιο στο 2,6% τον Μάιο.
Πτώση καταγράφει και ο πληθωρισμός τροφίμων ο οποίος αφορά άμεσα τα νοικοκυριά. Όπως εκτιμά η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, στην Ελλάδα μειώνεται από το 4,8% στο 2,4%, στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας τριετίας, από τον Ιούλιο του 2021.
Σε ανακοίνωση του υπουργείου Ανάπτυξης υπογραμμίζεται ότι οι συγκεκριμένες επιδόσεις που καταγράφει η Eurostat αποτελούν απόρροια των παρεμβάσεων που έκανε η ελληνική κυβέρνηση και απόδειξη της αποτελεσματικότητάς τους και προστίθεται ότι: «Με μία σειρά μέτρων διαρθρωτικού και ελεγκτικού χαρακτήρα -που δεν έχει λάβει καμία άλλη χώρα στην Ευρώπη- περιορίζονται όσο το δυνατόν περισσότερο οι συνέπειες της ακρίβειας. Ενός προβλήματος που δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά έχει ευρωπαϊκές διαστάσεις».
Τι έδειξε η έρευνα του ΙΕΛΚΑ
Μειωμένες κατά 1,25% κατά μέσο όρο σε ετήσια βάση καταγράφονται οι τιμές των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ τον Μάιο 2024, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). Την ίδια ώρα, από τις 23 κατηγορίες που εξετάζονται στο πλαίσιο της έρευνας, οι 14 καταγράφουν μείωση και οι 9 αύξηση.
Ειδικότερα, η καθαρή μείωση του δείκτη εξέλιξης τιμών αλυσίδων σούπερ μάρκετ τον Μάιο 2024 δείχνει ότι ο πληθωρισμός στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ είναι αρνητικός της τάξης του -1,25% (έναντι +1,10% τον Απρίλιο, +0,28% τον Μάρτιο, +2,70% τον Φεβρουάριο και +3,00% τον Ιανουάριο 2024). Η μεταβολή του Μαΐου σε σχέση με τον Απρίλιο οφείλεται, σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, κυρίως στη συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση των τιμών και εν μέρει στην επίδραση της εποχικότητας λόγω Πάσχα, περίοδο κατά την οποία καταγράφονται έντονες προωθητικές ενέργειες την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας, η οποία το 2023 ήταν στα μέσα Απριλίου, ενώ το 2024 στην πρώτη εβδομάδα του Μαΐου και ενσωματώνεται στα στοιχεία της παρούσας μέτρησης.
Μεγαλύτερες μειώσεις τιμών καταγράφονται στις κατηγορίες: βούτυρα και αυγά (-7,50%), χαρτικά, καλλυντικά και είδη προσωπικής υγιεινής (-5,62%), φρέσκα φρούτα και λαχανικά (-4,04%), τυροκομικά (-3,97%), αλκοολούχα ποτά (-3,74%). Στα γαλακτοκομικά, οι μειώσεις που καταγράφονται είναι αποτέλεσμα τόσο της ομαλοποίησης της αγοράς μετά την πανδημία και της μείωσης στις τιμές παραγωγού σε ορισμένα προϊόντα, ενώ προϊόντα όπως το βούτυρο και τα αυγά επωφελούνται από τις προωθητικές ενέργειες λόγω του Πάσχα. Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά έχουν ευνοηθεί από τις συγκριτικά καλύτερες καιρικές συνθήκες σε σχέση με το 2023.
Μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στις κατηγορίες: μπισκότα, σοκολάτες, ζαχαρώδη (+5,85%), φρέσκα ψάρια και θαλασσινά (+4,42%), έτοιμα γεύματα (+3,13%), τροφές και είδη για κατοικίδια (+3,05%), νερά και αναψυκτικά (+2,79%). Τα περισσότερα από αυτά τα είδη επηρεάζονται από τις διεθνείς τιμές πρώτων υλών και κυρίως τις τιμές της ζάχαρης και του κακάο.
Oι λόγοι της αποκλιμάκωσης των τιμών
Οι λόγοι στους οποίους αποδίδεται η τάση συγκράτησης των τιμών προϊόντων στα σούπερ μάρκετ είναι:
- Σταδιακή αποκλιμάκωση πληθωρισμού. Οι τιμές παρουσιάζουν σταθεροποίηση τους τελευταίους μήνες στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων λόγω των μεγάλων όγκων προϊόντων που διακινούν, των οικονομιών κλίμακας, της οργανωσιακής/τεχνολογικής ετοιμότητας τους και της γκάμας των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.
- Καλύτερες συγκριτικά με το 2023 καιρικές συνθήκες τον Μάιο 2024. Οι περυσινές βροχές είχαν αυξήσει σημαντικά το κόστος στα φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
- Προσφορές και εκπτώσεις και η εποχικότητα του Πάσχα. Οι προσφορές και οι εκπτώσεις στο κανάλι του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι περισσότερες σε αριθμό, σε ένταση και σε ποσοστιαία έκπτωση, κάτι που επηρεάζει τις τελικές τιμές των προϊόντων. Πολλές από τις προσφορές του Πάσχα εφαρμόστηκαν το 2024 τον Μάιο, ενώ το 2023 τον Απρίλιο, κάτι που τεχνηέντως οδήγησε σε υψηλότερες τιμές τον Απρίλιο, αλλά και σημαντικά χαμηλότερες τον Μάιο.
- Κυβερνητικές θεσμικές παρεμβάσεις. Οι αλυσίδες σουπερμάρκετ λειτουργούν σε αυστηρό θεσμικό πλαίσιο (π.χ. Απαγόρευση προωθητικών ενεργειών σε περίπτωση ανατιμήσεων 6969/2024).
- Η αποκλιμάκωση των τιμών των πρώτων υλών τους προηγούμενους μήνες στις διεθνείς αγορές και η ομαλοποίηση της αγοράς. Οι διεθνείς δείκτες πρώτων υλών τροφίμων (π.χ. FAO Food Price Index) καταγράφουν μείωση τους πρώτους μήνες του 2024.
- Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων. Η συγκράτηση στις τιμές εμφανίζεται πολύ πιο γρήγορα στα μεγάλα σημεία πώλησης λόγω μεγαλύτερης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων. Δηλαδή διακινούν πιο γρήγορα το απόθεμα τους και προβαίνουν πιο σύντομα σε νέες αγορές για αναπλήρωση των αποθεμάτων.
- Επίδραση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Τα μερίδια πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι μεγαλύτερα στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ λόγω μεγαλύτερου εύρους κωδικολογίου.