Με δύο στόχους κατατίθεται σήμερα στη Βουλή ο Προϋπολογισμός του 2024.
Από τη μια στέλνει μήνυμα στις αγορές ότι η Ελλάδα παραμένει σε τροχιά δημοσιονομικής εξυγίανσης παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις της τελευταίας τετραετίας, κι από την άλλη ενισχύει με νέα, μόνιμα μέτρα το εισόδημα εργαζόμενων και συνταξιούχων, ως αντίβαρο στις αφόρητες πληθωριστικές πιέσεις.
Με φόντο τις αλλεπάλληλες αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης, που τελικά επανέφεραν την ελληνική οικονομία στην επενδυτική βαθμίδα, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για το κόστος δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου, αλλά και των τραπεζών, των επιχειρήσεων, των νοικοκυριών, ο Προϋπολογισμός του 2024 «πατάει» στην παραδοχή ότι φέτος το πρωτογενές πλεόνασμα θα κλείσει στο 1,1% παρά τα αλλεπάλληλα έκτακτα μέτρα στήριξης, ενώ το 2024 θα διαμορφωθεί στο 2,1%, δηλαδή όπως ακριβώς προβλέπει ο μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός που έχει υποβληθεί στις Βρυξέλλες.
Οι παραδοχές αυτές «απαντούν» στον προβληματισμό που αναπτύσσεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την κατάληξη που θα έχουν τα παζάρια για τους νέους δημοσιονομικές κανόνες, καθώς επί της ουσίας ακόμα και στο χειρότερο σενάριο -της υιοθέτησης μιας «σκληρής» γραμμής, όπως ζητούν οι Βόρειοι- η Ελλάδα θα πληροί και τις τρεις προϋποθέσεις για να συνεχίσει χωρίς κραδασμούς την πορεία της: 1) συγκράτηση δαπανών, 2) επίτευξη υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, 3) βιώσιμη εξυπηρέτηση του χρέους.
Από την άλλη, τη θέση των έκτακτων μέτρων θα λάβουν μόνιμες δημοσιονομικές παρεμβάσεις. Τα μέτρα που θα ενεργοποιηθούν για πρώτη φορά το 2024 αγγίζουν τα 1,6 δισ. ευρώ, ενώ, αν αθροίσει κανείς αντίστοιχες παρεμβάσεις που ξεκίνησαν το 2023, όπως η αύξηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και οι αυξήσεις στο ΕΣΥ, ο λογαριασμός ξεπερνά τα 2,1 δισ. ευρώ.
Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Προϋπολογισμός προβλέπει ότι τα 600 εκατ. ευρώ που θα αποφέρει ο νέος τρόπος φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών θα ενισχύουν, αντίστοιχα, τα κονδύλια για την Παιδεία και την Υγεία.
Δημόσιο
Αν μη τι άλλο, από τις νέες παρεμβάσεις ξεχωρίζει το νέο Μισθολόγιο στο Δημόσιο. Στην πραγματικότητα αυξάνονται για πρώτη φορά οι μισθοί μετά από 14 χρόνια, με ετήσιο κόστος 906 εκατ. ευρώ. Οι βασικές παράμετροι που ενεργοποιούνται από την Πρωτοχρονιά είναι:
- Οριζόντια αύξηση κατά 70 ευρώ τον μήνα για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους τόσο του Ενιαίου όσο και των Ειδικών Μισθολογίων.
- Αύξηση της οικογενειακής παροχής κατά 20-50 ευρώ τον μήνα, ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών.
- Αύξηση του επιδόματος θέσης ευθύνης κατά 30%.
- Αυξάνονται οι αποδοχές των πανεπιστημιακών, τα επιδόματα παραμεθορίου και ιδιαίτερων συνθηκών εργασίας για τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, καθώς και τα έξοδα διανυκτέρευσης και χιλιομετρικής αποζημίωσης για όλους τους υπαλλήλους.
Το μέσο ετήσιο όφελος ανέρχεται σε 1.292 ευρώ μεικτά ή 800 ευρώ καθαρά, ενώ, αν συνυπολογιστούν και οι επιπλέον αυξήσεις ή απαλλαγές που εφαρμόζονται από το 2023, το μέσο όφελος αυξάνεται σε 2.084 ευρώ μεικτά ή 1.476 ευρώ καθαρά τον χρόνο.
Ιδιωτικός τομέας
Το 2024 φέρνει αυξήσεις και στον ιδιωτικό τομέα, χωρίς φυσικά να επηρεάζεται ο Κρατικός Προϋπολογισμός.
Κατ’ αρχάς, «ξεπαγώνουν» οι τριετίες. Η παρέμβαση αφορά σε περίπου 600.000 εργαζομένους που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, αλλά και όσους είχαν προϋπηρεσία που είχε «παγώσει» το 2012 και πιθανότατα θα τη συμπληρώσουν εντός του 2024, λαμβάνοντας έτσι την προβλεπόμενη αύξηση.
Για παράδειγμα, υπάλληλος αμειβόμενος με τον κατώτατο μισθό που είχε προσληφθεί την Πρωτομαγιά του 2006, στις 14/2 του 2012 που «πάγωσαν» οι τριετίες είχε προϋπηρεσία 5 χρόνια, 9 μήνες και 13 ημέρες. Με δεδομένο ότι την Πρωτοχρονιά «ξεπαγώνουν» οι τριετίες, ο εργαζόμενος στις 18/3/2024 θα μπορέσει πλέον να συμπληρώσει τη δεύτερη τριετία του και να δικαιούται αποδοχές 936 ευρώ (780+20%).
Πέρα από το «ξεπάγωμα» των τριετιών, τον Φεβρουάριο ξεκινά η προβλεπόμενη διαδικασία για την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού. Αν επιβεβαιωθούν τα σενάρια για νέα αύξηση 5%, έτσι ώστε να υπερκαλυφθούν οι πληθωριστικές απώλειες, ο κατώτατος θα ανέβει στα 819 ευρώ, από 780 ευρώ σήμερα.
Οικογένειες με παιδιά
Ωφελημένοι από τη νέα χρονιά θα είναι και οι φορολογούμενοι με παιδιά, καθώς αυξάνεται κατά 1.000 ευρώ το αφορολόγητο, μέσω της αναπροσαρμογής της έκπτωσης φόρου. Ενδεικτικά, το όφελος για οικογένειες με δύο παιδιά είναι 220 ευρώ τον χρόνο. Το μέτρο υπολογίζεται ότι αφορά σε περίπου 1,34 εκατ. φορολογούμενους.
Για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας και τη στήριξη της οικογένειας, το επίδομα μητρότητας από το 2024 επεκτείνεται στους ελεύθερους επαγγελματίες και στους αγρότες στους εννέα μήνες, σε συνέχεια και της ήδη θεσμοθετημένης αύξησης σε εννέα μήνες για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα (δημοσιονομικό κόστος 40 εκατ. ευρώ για το 2024).
Συνταξιούχοι
Πέρα από το επίδομα προσωπικής διαφοράς 100-200 ευρώ σε περίπου 750 χιλιάδες συνταξιούχους και την έκτακτη ενίσχυση των 150 ευρώ σε χαμηλοσυνταξιούχους, που καταβάλλονται εντός του Δεκεμβρίου, ο Προϋπολογισμός του 2024 φέρνει νέες ενισχύσεις:
- Αύξηση συντάξεων γύρω στο 3%, με ετήσιο κόστος 410 εκατ. ευρώ.
- Καταργείται η μείωση 30% επί των συντάξεων για τους απασχολούμενους συνταξιούχους και αντικαθίσταται με εισφορά 10% επί των πρόσθετων αμοιβών που λαμβάνουν από την εργασία τους.
- Δυνατότητα σύνταξης (με μηνιαία παρακράτηση) για όσους χρωστάνε ως 30.000 ευρώ, αντί 20.000 ευρώ σήμερα.
- Μονιμοποιείται η πλήρης απαλλαγή περίπου 200.000 πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη.
Ακίνητα
Για τους ιδιοκτήτες ακινήτων προβλέπεται μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές, ενώ, από την άλλη μεριά, όσοι διαθέτουν από τρία ακίνητα και πάνω για βραχυχρόνια μίσθωση θα θεωρούνται επαγγελματίες και θα επιβαρύνονται με ΦΠΑ 13%, πλην όλων των άλλων γραφειοκρατικών διαδικασιών.