Η Ελλάδα μπήκε με διαφορά λίγων μηνών -σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη- στη δίνη των εκρηκτικών αυξήσεων σε ενέργεια και πρώτες ύλες, με αποτέλεσμα να βρίσκει τώρα μπροστά της το «βουνό».
Το θετικό είναι ότι η ξέφρενη πορεία του Τουρισμού, που αιφνιδίασε και τους πιο αισιόδοξους, δείχνει να δημιουργεί ένα «μαξιλάρι» στον Προϋπολογισμό, το οποίο υπό προϋποθέσεις μπορεί να εξασφαλίσει μια έκτακτη εισοδηματική ενίσχυση στα ευάλωτα νοικοκυριά.
«Δεν μπορούμε να μιλάμε για μέρισμα. Τα φορολογικά έσοδα απλώς κινούνται καλύτερα σε ένα στρώμα ελλείμματος», τονίζει αρμόδια κυβερνητική πηγή, θέλοντας έτσι να ξεκαθαρίσει ότι η όποια συζήτηση για ένα εφάπαξ επίδομα, δεν γίνεται με τους όρους του παρελθόντος, αλλά την ώρα που λόγω της πανδημίας και των μέτρων στήριξης, ο Προϋπολογισμός πάει για πρωτογενές έλλειμμα- μαμούθ γύρω στο 7%. Σημαίνει αυτό ότι δεν υπάρχει περιθώριο έκτακτης ενίσχυσης; Μάλλον όχι.
Με ποια μορφή μπορούν να περάσουν έκτακτα μέτρα στήριξης
«Ποτέ δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κάποια μέτρα έκτακτης ανάγκης» σημειώνει η ίδια πηγή, «φωτογραφίζοντας» έτσι το σκεπτικό πίσω από τις δρομολογούμενες αποφάσεις, οι οποίες θα «κλειδώσουν» σε 2-3 εβδομάδες, δηλαδή όταν θα υπάρχει ασφαλέστερη εικόνα για το πώς θα «κλείσει» ο φετινός Προϋπολογισμός. Η έννοια του «μερίσματος» δεν μπορεί να περάσει από τους Θεσμούς για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερο πλεόνασμα από το επιδιωκόμενο, κοινώς δεν υπάρχει περίσσευμα. Ωστόσο, η έννοια του «έκτακτου μέτρου», μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο αντιμετώπισης της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, όπως προβλέπει το Toolbox της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στο 10μηνο, ο Προϋπολογισμός εμφανίζει ένα «μαξιλάρι» περίπου 1,2 δισ. ευρώ από υπερεισπράξεις φόρων. Το «μαξιλάρι» αυτό δεν μπορεί φυσικά να καλύψει τη δημοσιονομική «τρύπα», αλλά μπορεί να δημιουργήσει «χώρο» 400- 500 εκατ. Ευρώ για έκτακτα μέτρα στήριξης, χωρίς να αλλάζει το τελικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, που θα ενσωματώσει ο Προϋπολογισμός για το 2021. Αν τελικά το υπουργείο Οικονομικών ανάψει «πράσινο φως», αυτό το έκτακτο βοήθημα θα κατευθυνθεί σε ευάλωτους συμπολίτες μας, πέρα από τους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, οι οποίοι ούτως ή άλλως θα λάβουν διπλό επίδομα το Δεκέμβριο.
Ο τριπλός «πονοκέφαλος» του υπουργείου
Η αλήθεια είναι ότι το υπουργείο Οικονομικών καλείται να διαχειριστεί ένα τριπλό «πονοκέφαλο». Η πανδημία εξακολουθεί να προκαλεί αναταράξεις στην ομαλή λειτουργία της αγοράς, «θολώνοντας» τους μακροοικονομικούς δείκτες που βελτιώθηκαν εντυπωσιακά στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του έτους. Σαν να μην έφτανε αυτό, η ενεργειακή κρίση σε συνδυασμό με το ράλι των πρώτων υλών και τις διαταραχές στις διεθνείς μεταφορές, πιέζουν το κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων αλλά και τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Το... κερασάκι στην τούρτα είναι η επιβεβλημένη δημοσιονομική ισορροπία εν όψει αφενός των αποφάσεων της ΕΚΤ για το αν η Ελλάδα θα παραμείνει υπό την «ομπρέλα» του έκτακτου QE όταν θα αρχίσει να «σβήνει»- αρμόδιες πηγές λένε, πάντως, ότι θα ήταν έκπληξη πρώτου μεγέθους αν δεν συμβεί αυτό- αφετέρου των συζητήσεων για την επόμενη ημέρα του Συμφώνου Σταθερότητας.
Ενεργειακό κόστος, το μεγαλύτερο «αγκάθι»
Αυτήν την στιγμή, τουλάχιστον, το ενεργειακό κόστος φαντάζει ως το μεγαλύτερο πρόβλημα, καθώς αν κι εκτιμάται ότι η κρίση έχει ημερομηνία λήξης, η ένταση της κρίσης έχει αιφνιδιάσει. Η τιμή του φυσικού αερίου επέστρεψε πάνω από τα 80 ευρώ, επιβεβαιώνοντας έτσι όσους είχαν επισημάνει ότι οι διαβεβαιώσεις των Ρώσων για την ομαλοποίηση της αγοράς, δεν είναι αρκετές. Κι επειδή φυσικό αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα πάνε χέρι- χέρι, η χονδρική τιμή παραμένει «κολλημένη» στα 238 ευρώ, όντας η 3η υψηλότερη στην Ευρώπη.
Η κυβέρνηση έχει ήδη δεσμεύσει πάνω από 620 εκατ. Ευρώ για την απορρόφηση αυτών των κραδασμών, στοχεύοντας κυρίως στην προστασία των νοικοκυριών. Από τις αρχές του νέου χρόνου θα τεθεί σε λειτουργία ένας Μόνιμος Μηχανισμός, ο οποίος με συγκεκριμένο αλγόριθμο θα ενεργοποιείται εξισορροπητικά, έτσι ώστε να απορροφώνται οι ανατιμήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος για τα νοικοκυριά. Για τις επιχειρήσεις, το πρώτο βήμα έγινε με το 5μηνο «πάγωμα» των χρεώσεων ΥΚΩ, ωστόσο αρμόδια κυβερνητική πηγή άφησε ορθάνοικτο το “παράθυρο” για νέα παρέμβαση το 2022.
Το ζητούμενο είναι να αποφευχθεί ένας φαύλος κύκλος ανατιμήσεων, που θα ξεκινήσει από κύμα ανατιμήσεων στην αγορά λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής και θα συνεχιστεί με αιτήματα για αντίστοιχες μισθολογικές αναπροσαρμογές, οι οποίες με τη σειρά τους θα δημιουργούν νέες πληθωριστικές πιέσεις. Για πρώτη φορά, η κυβέρνηση δια στόματος του Θ. Σκυλακάκη ζήτησε από τις επιχειρήσεις να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση στην τιμολογιακή τους πολιτική ήτοι να απορροφήσουν μέρος των αυξήσεων στο κόστος παραγωγής, έχοντας κατά νου ότι λίαν συντόμως θα μπούμε σε πιο ήρεμα νερά.
Η «ΒΕΝΕΤΗΣ», ένας από τους leaders της εστίασης, ανακοίνωσε χθες ότι δεν θα προχωρήσει σε ανατιμήσεις των προϊόντων της ως το τέλος του έτους, παρά το ότι το ενεργειακό κόστος έχει αυξηθεί ως και 300% και οι πρώτες ύλες ως και 40%. Αξιοποιώντας το μέγεθος της εταιρίας και το ισχυρό brand name, προχωρά σε διαπραγματεύσεις με τους προμηθευτές της, ενώ για το 2022 προανήγγειλε μονοψήφιες ανατιμήσεις αξιολογώντας την κατάσταση. Το ερώτημα είναι αν θα ακολουθήσουν οι ανταγωνιστές και κατά πόσο μπορούν και οι «μικροί» της αγοράς να διαπραγματευθούν με αντίστοιχους όρους...