Τα καλά νέα είναι ότι παρά το λίγο ως πολύ προεξοφλημένο ναυάγιο στα «παζάρια» Πούτιν- Ερντογάν για τα ουκρανικά σιτηρά, οι αγορές έμειναν μάλλον απαθείς.
Ωστόσο, η εμπειρία των τελευταίων 12 - 18 μηνών δείχνει ότι τα δεδομένα αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη, ειδικά όταν προστίθενται στην εξίσωση κι άλλοι παράγοντες.
Εν προκειμένω, η ένδειξη ή υποψία και μόνο ότι θα μπορούσε να διαταραχθεί η ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης σε βασικά είδη διατροφής και πρώτες ύλες, θα ήταν υπεραρκετή για ένα νέο ράλι τιμών. Αυτό το μπουρλότο θα μπορούσε άνετα να το ανάψει ο γνωστός El Ninio. Και δεν πρόκειται για απλή υπόθεση εργασίας, αν λάβει κανείς υπόψιν τη “βροχή” εκθέσεων κι αναλύσεων από επενδυτικές τράπεζες προς τους πελάτες τους.
Σιτάρι
Ξεκινώντας από τα... ευχάριστα, δηλαδή την τιμή του σιταριού, οι αριθμοί δείχνουν ότι μετά τη νευρικότητα, που προκάλεσε στις αρχές του καλοκαιριού η διαφαινόμενη αναστολή της συμφωνίας για τα ουκρανικά σιτηρά, καταγράφηκε “βουτιά” πάνω από 11%, ενώ σε σχέση με πέρσι το υπερπολύτιμο δημητριακό “παίζει” γύρω στο 30% χαμηλότερα. Ποιες είναι οι προοπτικές; Η μειωμένη προσφορά φαίνεται να ισοσκελίζεται από την παγκόσμια μειωμένη ζήτηση, σε μια ισορροπία εύθραυστη. Τι θα συμβεί, όμως, αν οι αγορές “μετρήσουν” έλλειμμα προσφοράς;
Την απάντηση δίνει η Morgan Stanley: “Ενώ οι τιμές σε «μαλακά» προϊόντα όπως η ζάχαρη, ο καφές και το βαμβάκι βρίσκονται σε άνοδο από το 2022, οι τιμές για δημητριακά όπως η σόγια, το καλαμπόκι και το σιτάρι είχαν πτωτική τάση και μόλις πρόσφατα αντιστράφηκαν. Ένα ισχυρό Ελ Νίνιο που μειώνει σημαντικά την ποσότητα των καλλιεργειών σιτηρών που συγκομίζονται, θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές υψηλότερα”. Μετάφραση; Αυτό που κατεβαίνει- ήτοι η τιμή του σιταριού- μπορεί να τραβήξει την ανηφόρα, λόγω Ελ Νίνιο.
Ζάχαρη
Φυσικά ο προβληματισμός δεν περιορίζεται στο σιτάρι. Ας δούμε τι γίνεται με τη ζάχαρη, που έχει τραβήξει για τα καλά τον ανήφορο και “παίζει” 42% υψηλότερα από πέρσι και 123% υψηλότερα από τα προ κρίσης επίπεδα.
Σύμφωνα με την ειδική ανάλυση της Τράπεζας Πειραιώς, κύρια ανησυχία της αγοράς φαίνεται να είναι, το τελευταίο διάστημα, η Ινδία και η πιθανότητα περιορισμού των εξαγωγών ζάχαρης, τόσο λόγω του αυξανόμενου πληθυσμού της όσο και της έλλειψης βροχοπτώσεων στην περιοχή, κάτι που αναμένεται να ενισχύσει την τιμή της. Παράλληλα, οι έντονες βροχοπτώσεις, άνω του μέσου όρου, στη Βραζιλία, ως συνέπεια του Ελ Νίνιο, πιθανά να διαταράξουν τη συγκομιδή ζαχαροκάλαμου, προκαλώντας πρόσθετες ανησυχίες στον εφοδιασμό, ενισχύοντας περαιτέρω την τιμή της, κάτι που αποτυπώθηκε στην ενίσχυση των θέσεων αγοράς σε υψηλό 3 εβδομάδων.
Ρύζι
Ανάλογος προβληματισμός υπάρχει και για το ρύζι, το οποίο αν και κινείται περίπου 12% χαμηλότερα από πέρσι, το μίνι ράλι των τελευταίων εβδομάδων μετά το “φρένο” στις εξαγωγές από την Ανατολή, δίνει άλλη δυναμική.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι μπορούν να υπάρξουν ανοδικές πιέσεις στην τιμή του, καθώς κλιμακώνεται η ανησυχία σχετικά με την προσφορά ρυζιού εξαιτίας των περιοριστικών κινήσεων στις εξαγωγές ρυζιού, όχι μόνο από την Ινδία αλλά και την Μιανμάρ, με την Ινδία να επιβάλει επιπλέον φόρο 20% στις εξαγωγές, καθώς και να θέτει ελάχιστη τιμή εξαγωγής στο ρύζι basmati. Παράλληλα, οι χαμηλότερες βροχοπτώσεις στην περιοχή της Ταϊλάνδης λόγω του Ελ Νίνιο, αναμένεται να αποτελέσουν έναν ακόμη παράγοντα ενίσχυσης της τιμής του.
Κακάο- καφές
Τα πρώτα ίχνη νευρικότητας φαίνονται και στην αγορά του καφέ, που είχε “απογειωθεί” πριν από ενάμιση χρόνο, ακριβώς λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών σε χώρες- παραγωγούς.
Ποια είναι η εικόνα σήμερα; Σύμφωνα με την Trading Economics, παρά το ισχυρότερο δολάριο, οι τιμές της ποικιλίας arabica έχουν “τσιμπήσει” από τις ανησυχίες για την προσφορά και τις καιρικές συνθήκες στη Βραζιλία και την Κολομβία. Οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί καφέ arabica στον κόσμο αναμένουν υψηλές θερμοκρασίες και σπάνιες βροχές που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την ολοκλήρωση της συγκομιδής του καφέ και να “σπρώξουν” τις τιμές. Είναι ενδεικτικό ότι η περιοχή Minas Gerais στη Βραζιλία, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 30% της καλλιέργειας arabica της χώρας, δέχθηκε 7,4 mm βροχής την περασμένη εβδομάδα, ή 190% του ιστορικού μέσου όρου!
“Σκεφτείτε τον καφέ, τις σοκολάτες και τα αγαπημένα σας σνακ. Οι τιμές των μαλακών εμπορευμάτων έχουν εκτοξευθεί στα ύψη φέτος λόγω των περιορισμών στην προσφορά. Η επιστροφή του Ελ Νίνιο και οι προοπτικές για θερμότερο και ξηρότερο καιρό στις χώρες παραγωγής απειλούν τώρα να επιδεινώσουν τη “στενή” προσφορά”, επισημαίνει το ΤΙΜΕ αναδεικνύοντας το πρόβλημα από τη σκοπιά των καταναλωτών, που θα κληθούν να βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη.
Ελ Νίνιο
Τι είναι, όμως, αυτό το φαινόμενο, που επανέρχεται συχνά- πυκνά, αλλά με διαφορετική ένταση κάθε φορά και που οι μετεωρολόγοι δεν αποκλείουν να μας “συντροφέψει” ως την Άνοιξη του 2024, λειτουργώντας ως κερασάκι στην τούρτα μετά την πανδημία και την ενεργειακή κρίση;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας, τα γεγονότα του Ελ Νίνιο συνδέονται συνήθως με αυξημένες βροχοπτώσεις σε περιοχές της νότιας Νότιας Αμερικής, των νότιων Ηνωμένων Πολιτειών, στο Κέρας της Αφρικής και την Κεντρική Ασία. Αντιθέτως, το Ελ Νίνιο μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ξηρασίες στην Αυστραλία, την Ινδονησία, περιοχές της νότιας Ασίας, την Κεντρική Αμερική και τη Βόρεια Νότια Αμερική
Πετρέλαιο
Ο μόνος που δεν δείχνει να... σκοτίζεται από τα τερτίπια του Ελ Νίνιο, είναι ο “μαύρος χρυσός”. Φλερτάροντας, πλέον, με τα 90 δολάρια και όντας στα υψηλότερα επίπεδα από τον περασμένο Ιανουάριο, η διεθνής τιμή του πετρελαίου βάζει ακόμα πιο δύσκολα στις κυβερνήσεις και φυσικά στους καταναλωτές, που νιώθουν ότι καθημερινά πρέπει να αντιμετωπίζουν τη Σκύλα (δηλαδή τις τιμές των τροφίμων) και τη Χάρυβδη (τις τιμές των καυσίμων).
Περιττό είναι να αναφέρει κανείς τις δυσμενείς επιπτώσεις αυτής της κούρσας σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα και πώς επηρεάζονται οι τιμές των ειδών διατροφής, από το χωράφι ως το ράφι. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, που εκπονήθηκε πριν από το ξέσπασμα της ενεργειακής κρίσης, το ενεργειακό κόστος αντιστοιχούσε στο 32% του συνολικού κόστους αγροτικής παραγωγής στη χώρα μας...