Στο μισό έκλεισε η τρύπα του ΦΠΑ, σε σχέση με τα ιλιγγιώδη μεγέθη του 2017, όπου σχεδόν 1 στα 3 ευρώ από τις συναλλαγές κατέληγε στη φοροδιαφυγής.
Με αυτά τα δεδομένα, το μότο στο ΥΠΕΘΟ και την ΑΑΔΕ θα μπορούσε να είναι «κάν’ το όπως η Εσθονία». Τι έκανε η μικρή χώρα της Βαλτικής; Ψηφιοποίησε όλες τις λειτουργίες του Δημοσίου, με αποτέλεσμα οι απώλειες εσόδων από ΦΠΑ να περιορίζονται σε μόλις 1%!!!!
Για τη χώρα μας, οι εκτιμήσεις της Κομισιόν για το 2022, που αναμένεται να δημοσιοποιηθούν εντός των ημερών, αναφέρουν ότι το “κενό” ΦΠΑ είναι κάτω από το 14% επί των δυνητικών εσόδων, ενώ ο πήχης για το 2023 κατεβαίνει ακόμα χαμηλότερα. Επί της ουσίας πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο μετά το 2002, όταν το “κενό” ΦΠΑ υπολογιζόταν στο 13,9%. Για το 2021, η περσινή Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπολόγιζε τις απώλειες στο 17,8%, δηλαδή στα 3,2 δισ ευρώ, ενώ το 2017 που ήταν η χειρότερη χρονιά, οι απώλειες έφτασαν στο 29,1%, δηλαδή ξεπέρασαν τα 6 δισ ευρώ! Παρά τον περιορισμό των απωλειών ΦΠΑ, η χώρα μας απέχει ακόμα πολύ από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο του 5%. Ωστόσο, οι εντυπωσιακές επιδόσεις του 2024 στο πεδίο της μάχης κατά της φοροδιαφυγής, επιτρέπουν την αισιοδοξία ότι η “τρύπα” θα κλείνει όσο θα ενεργοποιούνται τα νέα ψηφιακά “εργαλεία” της ΑΑΔΕ, ανοίγοντας έτσι διάπλατα τον δρόμο για πρόσθετες φοροελαφρύνσεις από το 2026.
Ήδη, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Προϋπολογισμού, οι ηλεκτρονικές συναλλαγές σε συνδυασμό με την καθολική λειτουργία των POS και τη διασύνδεση τους με τις ταμειακές μηχανές και Taxis, απέφεραν στα κρατικά ταμεία 1,8 δισ. ευρώ. Το 2023, οι ηλεκτρονικές πληρωμές έφτασαν στα 61,1 δισ ευρώ. Στο 8μηνο του 2024, είχαν διαμορφωθεί στα 45,4 δισ ευρώ καταγράφοντας αύξηση 11,3% σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2023 και με αναγωγή σε ετήσια βάση, στο ΓΛΚ υπολογίζουν ότι το 2024 θα “κλείσει” με τουλάχιστον 68 δισ ευρώ ηλεκτρονικών πληρωμών.
Αν και αυτή η εντυπωσιακή διαφορά των 7 δισ ευρώ δεν μπορεί να ερμηνευθεί εξ ολοκλήρου ως αποκάλυψη “μαύρου” τζίρου, οι υπερεισπράξεις των 1,8 δισ ευρώ από ΦΠΑ και φόρο νομικών προσώπων δείχνουν ότι μεγάλο μέρος φορολογητέας ύλης, που βρισκόταν στη “γκρίζα” ζώνη, ήρθε στο φως και μάλιστα από δραστηριότητες που βρίσκονται στη “μαύρη” λίστα της ΑΑΔΕ.
Ενδεικτικά στο 8μηνο παρατηρήθηκε:
- στην εστίαση αύξηση ηλεκτρονικών συναλλαγών κατά 16% (από 4,8 δισ. σε 5,5 δισ. ευρώ),
- στα ταξί αύξηση κατά 177% (από 18 εκατ. σε 50 εκατ. ευρώ),
- στους γιατρούς κατά 20,1% (από 227 εκατ. σε 273 εκατ. ευρώ),
- στα κομμωτήρια και στις υπηρεσίες προσωπικής φροντίδας κατά 13,8% (από 326 εκατ. σε 371 εκατ. ευρώ),
- στα γυμναστήρια και στις αθλητικές δραστηριότητες κατά 34,8% (από 56 εκατ. σε 75 εκατ. ευρώ),
- στα ξενοδοχεία κατά 8,8% (από 3,6 δισ. ευρώ σε 3,9 δισ. ευρώ).
Νέες ελαφρύνσεις
Αυτά τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν, πλέον, για απευθείας εισοδηματικές ενισχύσεις, ωστόσο επέτρεψαν στο οικονομικό επιτελείο να διαπραγματευθεί με την Κομισιόν και τελικά να πετύχει μεγαλύτερη αύξηση δαπανών (3,7% αντί 3%) για το 2025 και τα επόμενα χρόνια.
Η εκτίμηση είναι ότι σωρευτικά ως το 2027 τα νέα “εργαλεία” της ΑΑΔΕ (ψηφιακά βιβλία, ψηφιακό Πελατολόγιο, ψηφιακά δελτία αποστολής, προσυμπληρωμένες δηλώσεις φόρου εισοδήματος και ΦΠΑ, ηλεκτρονικές δαπάνες επιτηδευματιών κλπ), τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή μπορούν να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν τα 2,5 δισ ευρώ, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για μειώσεις στους άμεσους φόρους, κυρίως στα τεκμήρια και τη φορολογική κλίμακα φυσικών προσώπων.
Όπως ξεκαθαρίζουν, όμως, από το οικονομικό επιτελείο, τα στοιχεία θα πρέπει να είναι “δεμένα”, έτσι ώστε οι τεχνοκράτες της Κομισιόν να συνυπολογίζουν αυτά τα έσοδα ως μόνιμου χαρακτήρα και να βελτιώνουν τον αλγόριθμο που επιτρέπει μεγαλύτερες φορολογικές δαπάνες.
Το πρώτο crash test υπολογίζεται να γίνει προς το τέλος του 2025, όταν θα γίνει η αποτίμηση των νέων ψηφιακών “εργαλείων” που θα ενεργοποιηθούν από τις αρχές του χρόνου. Όσα πρόσθετα έσοδα π.χ. 200- 300 εκ ευρώ, πιστοποιηθούν ως αποτέλεσμα των νέων μέτρων κατά της φοροδιαφυγής, θα μπουν στον ειδικό λογαριασμό (Control Account) και θα μπορούν να αφαιρεθούν από τις δαπάνες του 2026, δημιουργώντας “χώρο” για φορολογικές ελαφρύνσεις. Με αυτό το δεδομένο, ήδη η ΔΕΘ του επόμενου Σεπτεμβρίου αποκτά ειδικό “βάρος”...