Η μείωση του ποσοστού γεννήσεων αποτελεί σημαντική ανησυχία για πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Σύμφωνα με στοιχεία από έρευνα της διαΝΕΟσις για το 2024, το δημογραφικό πρόβλημα είναι η δεύτερη πιο σημαντική απειλή για το μέλλον των Ελλήνων με ποσοστό 36,7%, μετά την οικονομική κατάσταση της χώρας (49,1%). Η εξέλιξη αυτή αναδεικνύει τη αυξανόμενη σημασία πρωτοβουλιών που ενθαρρύνουν το να δημιουργήσει κάποιος ή να επεκτείνει την οικογένειά του.
Ένας από τους παράγοντες που μπορούν να συντελέσουν σε βελτιωμένα στατιστικά στο δημογραφικό ζήτημα είναι η παροχή ολοκληρωμένης οικονομικής υποστήριξης στις οικογένειες. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και να λάβουν ελεύθερα αποφάσεις σχετικά με τον αριθμό των παιδιών που επιθυμούν να αποκτήσουν.
Ανακουφίζοντας το οικονομικό βάρος της ανατροφής των παιδιών
Η ανατροφή των παιδιών είναι μια διαδικασία, που συνεπάγεται σημαντικό κόστος για κάθε οικογένεια. Πρόκειται για κόστος που συμπεριλαμβάνει τομείς της ζωής μας, όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη, αλλά και τα καθημερινά έξοδα διαβίωσης. Τέτοιες σημαντικές οικονομικές πιέσεις μπορεί να αποτρέψουν ζευγάρια από το να κάνουν περισσότερα παιδιά ή να καθυστερήσουν την απόφασή τους να δημιουργήσουν οικογένεια. Προσπάθειες για οικονομική στήριξη μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην άμβλυνση αυτών των πιέσεων. Για παράδειγμα, επιδόματα, καθολική υγειονομική περίθαλψη και ισχυρό δίκτυο κοινωνικής ασφάλειας μπορούν να ενθαρρύνουν μία οικογένεια να μεγαλώσει.
Ο ρόλος των στεγαστικών δανείων στην οικονομική σταθερότητα
Ακόμη, και το κόστος στέγασης αποτελεί μεγάλο μέρος της οικονομικής επιβάρυνσης για τις οικογένειες. Εξειδικευμένα στεγαστικά δάνεια με χαμηλά επιτόκια ή επιδοτήσεις μπορούν να κάνουν την ιδιοκτησία κατοικίας πιο προσιτή, παρέχοντας ένα σταθερό περιβάλλον για την ανατροφή των παιδιών.
Πρόκειται για δάνεια που θα μπορούσαν να σχεδιαστούν με χαμηλότερα επιτόκια, καλύτερους όρους αποπληρωμής ή βοήθεια στην προκαταβολή, καθιστώντας την ιδιοκτησία κατοικίας πιο εφικτή. Εκτός από την άμεση οικονομική υποστήριξη, η διασφάλιση ότι η προσιτή στέγαση είναι διαθέσιμη σε γειτονιές φιλικές προς την οικογένεια, με πρόσβαση σε καλά σχολεία, πάρκα και εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο. Οι οικογένειες είναι πιο πιθανό να αποκτήσουν περισσότερα παιδιά, εάν αισθάνονται σιγουριά ότι μπορούν να παρέχουν ένα σταθερό και περιποιητικό περιβάλλον για τους απογόνους τους.
Παραδείγματα επιτυχημένων οικονομικών κινήτρων
Αρκετές χώρες έχουν εφαρμόσει επιτυχημένα προγράμματα οικονομικών κινήτρων για να ενθαρρύνουν υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, οι οικογένειες λαμβάνουν μια σειρά από προνόμια, συμπεριλαμβανομένων μηνιαίων επιδομάτων, φοροαπαλλαγών και επιδοτούμενης παιδικής μέριμνας, τα οποία μειώνουν το κόστος ανατροφής των παιδιών. Πρόκειται για μέτρα που συνέβαλαν στο να διατηρεί η Γαλλία ένα από τα υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων στην Ευρώπη, παρά τις δύσκολες συγκυρίες των τελευταίων ετών. Αντίστοιχα, στη Σουηδία οι γενναιόδωρες πολιτικές γονικής άδειας και η οικονομική στήριξη των οικογενειών έχουν οδηγήσει σε υψηλότερα ποσοστά γονιμότητας σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι Σουηδοί γονείς δικαιούνται 480 ημέρες γονικής άδειας μετ' αποδοχών ανά παιδί, η οποία μπορεί να μοιραστεί και στους δύο γονείς. Πρόκειται για μία πολιτική που όχι μόνο παρέχει οικονομική σταθερότητα, αλλά προωθεί επίσης την ισότητα των φύλων στις ευθύνες φροντίδας.
Στην Ελλάδα σχεδιάζεται το τελευταίο διάστημα ένα νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει πέντε βασικούς άξονες. Πρώτον, στήριξη της οικογένειας μέσω οικονομικής βοήθειας, συμφιλίωσης επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής και ενθάρρυνσης απόκτησης παιδιών. Δεύτερον, ενίσχυση του εργατικού δυναμικού με έμφαση στην απασχόληση νέων, γυναικών και ατόμων άνω των 55 ετών, καθώς και την αντιμετώπιση του brain drain. Τρίτον, διαχείριση της μακροβιότητας και γήρανσης του πληθυσμού με προώθηση υγιούς γήρανσης, κοινωνικής συμμετοχής και υποστήριξης γήρανσης στο σπίτι. Τέταρτον, βελτίωση της ποιότητας ζωής με στήριξη περιοχών με ειδικές δημογραφικές ανάγκες, ενίσχυση της ελκυστικότητας της περιφέρειας και ανάπτυξη πόλεων φιλικών προς όλους. Τέλος, προώθηση της ανάπτυξης μέσω καινοτομίας και επιχειρηματικότητας.
Μία πρωτοβουλία για τη στήριξη των ελληνικών οικογενειών που έκλεισε τρία χρόνια
Με στόχο να συμβάλλει στην προσπάθεια αντιμετώπισης της δημογραφικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, η Eurobank υλοποιεί το Πρόγραμμα Μπροστά για την Οικογένεια, για να στηρίξει τις οικογένειες, και ειδικά αυτές που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας μας. Η πρωτοβουλία, που συμπληρώνει τρία χρόνια, εστιάζει στα ανατολικά σύνορα, από τον ακριτικό Έβρο ως το Καστελλόριζο, περιοχές εθνικής βαρύτητας που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες λόγω των ιδιαίτερων γεωγραφικών χαρακτηριστικών τους σε σχέση με άλλες περιοχές που είναι πιο κοντά σε μεγάλα αστικά κέντρα. Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει ένα διευρυμένο πλέγμα δράσεων σε συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, καθώς και τραπεζικά και ασφαλιστικά προνόμια που προσφέρει η Τράπεζα, με κοινωνική στόχευση, για τους νέους γονείς.
Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας και με δεδομένο πως η στέγαση είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα ειδικά για μία πολυμελή οικογένεια, η Τράπεζα διευρύνει το Πρόγραμμα, με τη διάθεση ενός νέου στεγαστικού δανείου για οικογένειες που έχουν τουλάχιστον 3 παιδιά στις συγκεκριμένες περιοχές, με ιδιαίτερα προνομιακούς όρους. Το δάνειο αφορά τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες μόνιμων κατοίκων των περιφερειακών ενοτήτων Έβρου, Λήμνου, Λέσβου, Χίου, Σάμου, Ικαρίας, Καλύμνου, Κω, Καρπάθου, Ρόδου, καθώς και στο Καστελλόριζο, για αγορά, κατασκευή ή επισκευή πρώτης κατοικίας, με επιτόκιο 1% σταθερό για όλη τη διάρκεια του δανείου και μηδενικά έξοδα.
Μία πολύ σημαντική δράση του Προγράμματος, στα τρία χρόνια που τρέχει, είναι η στήριξη στο σωματείο Be-Live, το οποίο προσφέρει θεραπείες εξωσωματικής γονιμοποίησης δωρεάν, με ιατρικά, οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια και πραγματοποιεί εκστρατείες ενημέρωσης για την υπογονιμότητα. Έως σήμερα έχουν γεννηθεί, συνολικά, 36 μωρά με εξωσωματική γονιμοποίηση, για τα οποία η Τράπεζα, μέσω του Προγράμματος, κάλυψε όλο το φάσμα των δαπανών μέχρι τον τοκετό.
Παράλληλα, η Eurobank, κατανοώντας τη σημασία που έχει η επαγγελματική ασφάλεια για τους νέους ανθρώπους ώστε να παραμένουν και να δημιουργούν οικογένεια στον τόπο τους, υλοποιεί πρόγραμμα δημιουργίας εξ’ αποστάσεως θέσεων απασχόλησης στο EuroPhone Banking, την υπηρεσία τηλεφωνικής εξυπηρέτησης των πελατών της Τράπεζας. Στο πλαίσιο αυτό έχουν δημιουργηθεί μέχρι σήμερα 75 νέες θέσεις εργασίας στον Έβρο και το Βόρειο Αιγαίο.
Μακροπρόθεσμα οφέλη από τα αυξημένα ποσοστά γεννήσεων
Η οικονομική στήριξη στις οικογένειες έχει μακροπρόθεσμα οφέλη που εκτείνονται πέρα από τις άμεσες δημογραφικές ανησυχίες. Τα υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο ισορροπημένη ηλικιακή δομή του πληθυσμού, η οποία είναι σημαντική για τη διατήρηση της οικονομικής ανάπτυξης και την υποστήριξη της γήρανσης του πληθυσμού. Ένας νεότερος πληθυσμός με αυξητικές τάσεις μπορεί να οδηγήσει την καινοτομία και την παραγωγικότητα, καθώς τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικονομικά ασφαλή περιβάλλοντα είναι πιο πιθανό να γίνουν παραγωγικοί, καλά προσαρμοσμένοι ενήλικες, συμβάλλοντας θετικά στην κοινωνία.