Αν υποστήριζε κανείς ότι οι επιχειρήσεις και δη οι μικρομεσαίες, πέρασαν από την κρίση χωρίς πρόβλημα, μάλλον θα ζούσε σε άλλο πλανήτη.
Ωστόσο, μια προσεκτική ανάλυση των δεδομένων, αποκαλύπτει ότι οι μικρές επιχειρήσεις επέδειξαν αντοχές κι αντανακλαστικά, που πιθανότατα εξέπληξαν και τις ίδιες.
Η πανδημία προκάλεσε ένα σοκ ζήτησης που οδήγησε σε πτώση της τάξης του 13% στον κύκλο εργασιών του επιχειρηματικού τομέα το 2020, το οποίο ωστόσο δεν ήταν ομοιόμορφο για όλες τις επιχειρήσεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στα καταλύματα και την εστίαση, ενώ όσον αφορά στα μεγέθη επιχειρήσεων, εντονότερο πρόβλημα παρουσίασαν μικρότερες επιχειρήσεις, καθώς χαρακτηρίζονται από χαμηλότερη παραγωγικότητα και συνεπώς έχουν μικρότερα περιθώρια προσαρμογών.
Όπως σημειώνει η σχετική μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, ακριβώς αυτό το στοιχείο του μεγάλου αριθμού των μικρών επιχειρήσεων είναι που προβληματίζει για την ετοιμότητα αξιοποίησης των ευκαιριών του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι αυτό το δομικό χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας είναι που φόβισε αρχικά τους Ευρωπαίους τεχνοκράτες για το βάθος της ύφεσης που μπορεί να προκαλέσει η πανδημία. Ωστόσο, τα ποιοτικά ευρήματα της μελέτης επιφυλάσσουν ευχάριστες εκπλήξεις.
Η βραχεία επίδραση της πανδημίας στη λειτουργία των επιχειρήσεων γίνεται περισσότερο αντιληπτή από την εκτίμηση των ΜμΕ όσον αφορά τον χρόνο επαναφοράς τους στα επίπεδα δραστηριότητας του 2019. Ειδικότερα, το 17% των ΜμΕ δηλώνει ότι έχει ήδη ανακτήσει τα επίπεδα κύκλου εργασιών του 2019 (12% των πολύ μικρών έναντι 22% των μεσαίων), ενώ το 48% του τομέα περιμένει επαναφορά μέσα στα επόμενα 2 χρόνια. Το 21% των ΜμΕ πιστεύει πως θα χρειαστούν 3-4 χρόνια προκειμένου να ανακτήσει το επίπεδο πωλήσεων του και μόλις 15% θεωρεί πως θα χρειαστεί 5 χρόνια ή παραπάνω για να επανέλθουν οι πωλήσεις του στα προ πανδημίας επίπεδα. Ο ρυθμός ανάκαμψης είναι βραδύτερος για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, το ποσοστό των οποίων θα χρειαστεί πάνω από τρία χρόνια για να ανακάμψει είναι μεγαλύτερο από τις υπόλοιπες ΜμΕ (41% για τις πολύ μικρές έναντι 33% τόσο για τις μικρές όσο και για τις μεσαίες επιχειρήσεις).
Δυναμική αναμένεται η πορεία των ΜμΕ και μετά την πανδημία, καθώς το 78% προβλέπει ότι η παραγωγικότητα της εργασίας θα επανέλθει στα επίπεδα του 2019 ή θα διαμορφωθεί σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα. Επιπλέον, το 75% προσβλέπει σε περιθώριο κέρδους αντίστοιχο ή καλύτερο του 2019, με μόλις το 25% των ΜμΕ να περιμένει συρρίκνωση του περιθωρίου κέρδους του.
Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των μέτρων στήριξης, όπως την αξιολόγησαν οι ίδιες οι ΜμΕ, από το 84% του τομέα που χρησιμοποίησε κάποιο από τα μέτρα, η πλειοψηφία αναγνώρισε ότι ωφελήθηκε από αυτά. Ειδικότερα:
- Το 52% των ΜμΕ χρησιμοποίησε τα μέτρα στήριξης προκειμένου να αποκτήσει ασφαλή επίπεδα ρευστότητας κατά τη διάρκεια της πανδημίας
- Το 15% των ΜμΕ κατάφερε να μειώσει τις ζημιές του ή να καταγράψει οριακά κέρδη, μέσω της ρευστότητας των μέτρων στήριξης
- Το 17% του τομέα δήλωσε πως δεν έλαβε ιδιαίτερο όφελος από τα μέτρα, με ορισμένες από αυτές να είναι ακόμα αντιμέτωπες με τον κίνδυνο χρεοκοπίας.
