«Αντίο» λοιπόν στην Credit Suisse. Τι μπορεί να σημαίνει όμως για την Ελβετία η εξαγορά της από τη UBS; Και πόσο αυτή επηρεάζει τη φήμη της για σταθερότητα; Το BBC επιχειρεί να δώσει μια απάντηση.
Η Credit Suisse ιδρύθηκε το 1856 και από τότε αποτελεί πυλώνα του ελβετικού χρηματοπιστωτικού τομέα. Αν και επλήγη από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η Credit Suisse κατάφερε να ξεπεράσει αυτή την καταιγίδα χωρίς κρατική διάσωση, σε αντίθεση με την αντίπαλό της, που έγινε σωτήρας της, τη UBS.
Τι κι αν το πρόσωπο μάρκετινγκ της Credit Suisse ήταν ο θεός του τένις της Ελβετίας Ρότζερ Φέντερερ; σημειώνει το BBC. Μάλιστα, παρατηρώντας τον κανείς στις αφίσες του στα ελβετικά αεροδρόμια, έβλεπε ένα σύμβολο δύναμης, αριστείας, επιμονής και αξιοπιστίας - λέξεις συνώνυμες με την τράπεζα.
Αλλά πίσω από τη γυαλιστερή προώθηση υπήρχαν κάποια μεγάλα προβλήματα. Μια διχαστική διαχείριση, μια δαπανηρή έκθεση στη χρηματοοικονομική εταιρεία Greensill Capital, η οποία κατέρρευσε το 2021, μια ύποπτη υπόθεση ξεπλύματος χρήματος και φθίνουσα εμπιστοσύνη των πελατών τους τελευταίους μήνες, με αποτέλεσμα την απόσυρση δισεκατομμυρίων από την τράπεζα.
Το μόνο που χρειάστηκε για να μετατραπούν αυτές οι αμφιβολίες σε ποδοβολητό ήταν ένα προφανώς αυθόρμητο σχόλιο από την Εθνική Τράπεζα της Σαουδικής Αραβίας, η οποία κατέχει σχεδόν το 10% (για την ακρίβεια το 9,9%) της Credit Suisse, το οποίο υποδήλωνε πως δεν θα αυξήσει την επένδυσή της.
Οι μετοχές της Credit Suisse σημείωσαν ελεύθερη πτώση, και ακόμη και μια δήλωση εμπιστοσύνης από την Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας και μια προσφορά οικονομικής στήριξης ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων δεν μπόρεσαν να σταθεροποιήσουν την κατάσταση.
Πώς μπόρεσε να συμβεί αυτό στην Credit Suisse;
Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση πριν από 15 χρόνια, η Ελβετία θέσπισε αυστηρούς νόμους για τις μεγαλύτερες τράπεζές της, τους λεγόμενους «πολύ μεγάλους για να καταρρεύσουν». «Ποτέ ξανά -σκεφτόταν η κυβέρνηση- ο Ελβετός φορολογούμενος δεν θα έπρεπε να διασώσει μια ελβετική τράπεζα, όπως συνέβη με τη UBS...
Αλλά η Credit Suisse είναι μια τράπεζα «πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει». Θεωρητικά, είχε τα κεφάλαια για να αποτρέψει την καταστροφή αυτής της εβδομάδας. Επίσης, πάλι θεωρητικά, οι ελβετικές χρηματοπιστωτικές ρυθμιστικές αρχές και η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας παρακολουθούν αυτές τις συστημικά σημαντικές τράπεζες και μπορούν να παρέμβουν πριν από την καταστροφή.
Και ήταν περίεργο, την περασμένη εβδομάδα, να βλέπει κανείς τον υπόλοιπο κόσμο να αντιδρά με πραγματική ανησυχία καθώς οι μετοχές της Credit Suisse έπεφταν, και να μην ακούγεται, αρχικά, τίποτα από την Ελβετία. Ακόμα και τα ελβετικά μέσα ενημέρωσης έδειχναν να μην προσέχουν τους τίτλους των Financial Times και να ενδιαφέρονται περισσότερο για τη συνεχιζόμενη συζήτηση σχετικά με το πόσο ουδέτερη στήριξη θα έπρεπε να προσφέρει η Ελβετία στην Ουκρανία.
Μέχρι να το αντιληφθεί ο κόσμος, η ζημιά είχε γίνει τόσο μεγάλη, που η Credit Suisse δεν μπορούσε να σωθεί. Οι επιπτώσεις είχαν αρχίσει να απειλούν όχι μόνο ολόκληρο τον χρηματοπιστωτικό τομέα της Ελβετίας, αλλά και της Ευρώπης.
Μάλιστα, καθώς η κυβέρνηση συνεδρίαζε εκτάκτως για να προσπαθήσει να βρει μια λύση, μπορούσες σχεδόν να μυρίσεις τον πανικό στη Βέρνη.
Ανακοινώνοντας την εξαγορά της τράπεζας, ο Ελβετός Πρόεδρος Alain Berset δήλωσε ότι «μια ανεξέλεγκτη κατάρρευση της Credit Suisse θα οδηγούσε σε ανυπολόγιστες συνέπειες για τη χώρα και το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα».
Είναι δύσκολο να αποφύγει κανείς το συμπέρασμα, λένε τώρα ορισμένοι Ελβετοί, πως οι ίδιοι άνθρωποι που θα έπρεπε να είχαν ενεργήσει για να αποτρέψουν την κατάρρευση της Credit Suisse, ουσιαστικά κοιμόντουσαν στο τιμόνι.
Η φήμη της Ελβετίας έχει πληγεί
Αυτή η έλλειψη προσοχής θα κοστίσει πολύ ακριβά. Η εξαγορά από τη UBS, για το πενιχρό ποσό των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εκτός του ότι αποτελεί απόλυτη ταπείνωση για την Credit Suisse, είναι πιθανό να αφήσει τους μετόχους της λίγο φτωχότερους, σημειώνει το BBC.
Και, παράλληλα, προσθέτει: Θα υπάρξουν επίσης απώλειες θέσεων εργασίας, ίσως χιλιάδες. Υπάρχουν υποκαταστήματα της Credit Suisse και της UBS σχεδόν σε κάθε ελβετική πόλη. Μόλις ολοκληρωθεί η εξαγορά, η UBS δεν θα έχει νόημα να τα κρατήσει όλα ανοιχτά.
Αλλά ίσως η πιο δαπανηρή ζημιά από όλες θα μπορούσε να είναι η φήμη της Ελβετίας ως ασφαλούς μέρους για επενδύσεις, τονίζει το BBC.
Παρά τα σκάνδαλα των τελευταίων ετών που σχετίζονται με τους μυστικούς τραπεζικούς λογαριασμούς δικτατόρων (όπως ο Φερδινάνδος Μάρκος από τις Φιλιππίνες, ο Κονγκολέζος δικτάτορας Μομπούτου Σέσε Σέκο και πολλοί άλλοι) ή το ξέπλυμα χρήματος για βαρόνους ναρκωτικών και φοροφυγάδες, οι ελβετικές τράπεζες διατηρούσαν τη φήμη που συμβολίζει ο Ρότζερ Φέντερερ: ισχυρή και αξιόπιστη.
Αλλά τώρα; Ένα σύστημα που επιτρέπει σε μια τράπεζα 167 ετών να χρεοκοπήσει, μέσα σε λίγες ημέρες, με κόστος πολλές θέσεις εργασίας και τεράστιες απώλειες στην αξία των μετοχών...
Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστια ζημιά στη φήμη. Ο ελβετικός τραπεζικός τομέας, οι χρηματοπιστωτικές ρυθμιστικές αρχές της Ελβετίας και η κυβέρνησή της, όλοι λένε ότι η εξαγορά είναι η καλύτερη λύση. Τελικά, την τελευταία στιγμή, ήταν η μόνη λύση. Τι θα γίνει, όμως, τις επόμενες ημέρες;