Περί τα 80.000 με 90.000 ακίνητα, που ήταν ως τώρα σε κατάσταση… ομηρίας, αναμένεται ότι θα πέσουν στην αγορά με σαφώς ευνοϊκότερους όρους.
Αυτό θα διορθώσει τις στρεβλώσεις που δημιούργησε η κρίση και θα αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού στην κτηματαγορά. Σύμφωνα με τις πανελλαδικές έρευνες μεσιτικών γραφείων, αλλά και όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, ένα από τα συμπτώματα της βαθιάς κρίσης είναι ότι όσοι αποφάσισαν να αποκτήσουν ακίνητο δεν στράφηκαν σε νεόδμητα, είτε γιατί πολύ απλά δεν βρήκαν, είτε λόγω απλησίαστων τιμών και μηδενικών τραπεζικών χρηματοδοτήσεων. Έτσι, τα παλιά ή μάλλον παμπάλαια ακίνητα, γνώρισαν και γνωρίζουν στιγμές δόξας.
Ακίνητα: Πρώτες σε προτίμηση οι παλιές κατοικίες
Όπως προκύπτει ενδεικτικά από την τελευταία έρευνα της RE/MAX Ελλάς, πανελλαδικά προτιμήθηκαν παλαιές κατοικίες (άνω της πενταετίας) σε ποσοστό 98%, έναντι των νεόδμητων και νέων (μέχρι πενταετίας) που συγκέντρωσαν μόλις το 2% του αγοραστικού ενδιαφέροντος.
Στην πρώτη θέση με μεγάλη διαφορά από τη δεύτερη κατηγορία, βρέθηκαν τα παλαιά ακίνητα ηλικίας άνω των 30 ετών καθώς 7 στις 10 αγοραπωλησίες αφορούσε τη συγκεκριμένη κατηγορία ακινήτων. Στη δεύτερη θέση από πλευράς αγοραστικού ενδιαφέροντος βρίσκονται κατοικίες ηλικίας 11 έως 20 ετών (15% του συνόλου), ενώ σε πολύ χαμηλότερες θέσεις βρίσκονται τα λεγόμενα νεόδμητα ακίνητα. Ειδικά όσον αφορά στην Αττική, η πλειοψηφία των ακινήτων (85%) που πωλήθηκαν ήταν παλαιά (άνω της 25ετίας), ενώ τα νεόδμητα μαζί με τα νέα (έως 5ετίας), απουσιάζουν εντελώς.
Δεν προβλέπεται μεγάλη μείωση των τιμών των ακινήτων
Η πεποίθηση είναι ότι η αναστολή του ΦΠΑ για κατασκευές από το 2006 και μετά, θα ταράξει τα νερά. Έμπειρα στελέχη της κτηματαγοράς παρατηρούν ότι δεν πρέπει να καλλιεργούνται προσδοκίες για… γκρέμισμα τιμών σε αυτό το stock ακινήτων, αφού όσοι περιορίζονται να συγκρίνουν το κόστος με ΦΠΑ 24% και το κόστος με φόρο μεταβίβασης 3%, μάλλον ξεχνούν δύο βασικές λεπτομέρειες:
1. Οι κατασκευαστές έχουν ήδη επιβαρυνθεί με ΦΠΑ στο στάδιο της κατασκευής κι από τη στιγμή που δεν μπορούν να τον συμψηφίσουν με το ΦΠΑ της πώλησης, είναι προφανές ότι τουλάχιστον μέρος αυτού του κόστους θα συνεχίσει να επιβαρύνει το ακίνητο.
2. Η αγορά πρώτης κατοικίας ούτως ή άλλως απαλλασσόταν από ΦΠΑ, συνεπώς για να «φύγει» αυτό το stock αδιάθετων ακινήτων, θα πρέπει οι αγορές να γίνουν για επενδυτικό σκοπό π.χ. Golden Visa ή για δευτερεύουσα κατοικία.
Από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί παρά να αναμένεται κινητικότητα στην κτηματαγορά, αφού όσο θα περιορίζεται αυτό το stock και θα ανεβαίνει η ζήτηση- αυτό δείχνουν τα στοιχεία του τελευταίου 12μήνου έστω για συγκεκριμένες περιοχές- τόσο θα εντείνεται η πίεση για αναθέρμανση της οικοδομικής δραστηριότητας. Ειδικά από τη στιγμή που το «πάγωμα» του ΦΠΑ καλύπτει και την αντιπαροχή, τότε περιορίζεται και το πρόβλημα της έλλειψης γης, τουλάχιστον στο Λεκανοπέδιο. Κι επειδή η αύξηση της προσφοράς θα ισορροπήσει την αυξημένη ζήτηση, θεωρητικά θα ισορροπήσουν και οι τιμές, που έδειξαν έντονα ανοδικές τάσεις τον προηγούμενο χρόνο.
Ο αντίλογος για την φορολογία των ακινήτων
Υπάρχει, όμως και ο αντίλογος. Παράγοντες της αγοράς σημειώνουν μεταξύ άλλων ότι οι παρεμβάσεις στη φορολογία των ακινήτων δεν πρέπει να είναι αποσπασματικές και προσωρινού χαρακτήρα, γιατί έτσι δημιουργούνται νέες στρεβλώσεις. Έτσι, για παράδειγμα, αντί της αναστολής, θεωρείται πιο αποτελεσματική η μείωση του ΦΠΑ στο 13%. Σύμφωνα με σχετική μελέτη του ΙΟΒΕ, η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στις νέες οικοδομές από 24% σε 13%, θα έδινε στους κατασκευαστές τη δυνατότητα μείωσης των τιμών πώλησης νέων κατοικιών κατά περίπου 9%, βελτιώνοντας τη σχετική τιμή των νέων έναντι των παλαιότερων κατοικιών. Αυτό θα οδηγούσε σε αύξηση της ζήτησης για νέες κατοικίες, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την οικονομική δραστηριότητα και την απασχόληση.