Μέτρα για τον περιορισμό της αγοράς ηλιελαίου ανά καταναλωτή έχουν αρχίσει να παίρνουν ορισμένοι Ευρωπαίοι λιανοπωλητές εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία.
Όπως αναφέρει το Euractiv, λιγότερο από τρεις εβδομάδες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο κώδωνας του κινδύνου κρούει ήδη για τον αντίκτυπο του πολέμου στην ΕΕ αλλά και σε διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των διαφαινόμενων ελλείψεων ηλίανθου.
Από την Ουκρανία και τη Ρωσία προέρχονται οι μεγαλύτερες ποσότητες ηλιελαίου που εισάγει η Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς η ΕΕ εισάγει μόνο από την Ουκρανία το 35% έως 45% της συνολικής ποσότητας που απαιτείται για την κάλυψη των αναγκών της.
Τα αποθέματα ηλιελαίου θα διαρκέσουν από 4 έως 6 εβδομάδες
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση φυτικών ελαίων, Fediol, τα διαθέσιμα αποθέματα ακατέργαστου ηλιελαίου στην ΕΕ εκτιμάται ότι θα διαρκέσουν μεταξύ τεσσάρων έως έξι εβδομάδων, ενώ αναμένεται έλλειμμα εμφιαλωμένου ηλιελαίου στην ευρωπαϊκή αγορά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ηλιέλαιο είναι ένα απαραίτητο συστατικό παραγωγής τροφίμων μεγάλης κλίμακας, που χρησιμοποιείται ευρέως για την παρασκευή κονσερβών, σαλτσών, μαγιονέζας, ντρέσινγκ και προϊόντων αρτοποιίας, όπως τα μπισκότα. Είναι επίσης μία από τις προτιμώμενες επιλογές για τηγάνισμα στον τομέα των ξενοδοχείων, εστιατορίων και τροφοδοσίας και βασικό συστατικό για την ελαιοχημική και την ενεργειακή βιομηχανία, για παράδειγμα στην κατασκευή βιοντίζελ.
Εναλλακτικές λύσεις για το ηλιέλαιο, όπως το κραμβέλαιο, το λάδι καρύδας, το φοινικέλαιο και το σογιέλαιο είναι διαθέσιμες, αλλά ολόκληρος ο κλάδος των φυτικών ελαίων βιώνει μια άνοδο στις τιμές, με τον δείκτη τιμών φυτικών ελαίων του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ να σημειώνει άνοδο-ρεκόρ, της τάξης του 8,5%, τις τελευταίες ημέρες.
Η συσκευασία είναι ένα ακόμη ζήτημα στην αντικατάσταση του ηλιελαίου, καθώς η βιομηχανία συνήθως προετοιμάζει και εκτυπώνει ετικέτες τροφίμων για τα προϊόντα της μία φορά το χρόνο, αλλά οποιαδήποτε μεταγενέστερη αλλαγή πρέπει να υποδεικνύεται έγκαιρα.
«Κάποιοι σκέφτονται να ζητήσουν από τις αρμόδιες αρχές μια χρονική εξαίρεση για τη χρήση εναλλακτικών τύπων λαδιού, χωρίς να χρειάζεται να αλλάξουν οι ετικέτες», δήλωσε στην ιταλική εφημερίδα Sole24ore η Νατάσα Λίνχαρτ από την Atlante, μια εταιρεία με έδρα την Μπολόνια που προμηθεύει αλυσίδες σούπερ μάρκετ, όπως η Walmart και η Sainsbury’s.
Εμφανής ο κίνδυνος για πανικόβλητους καταναλωτές -Με το σταγονόμετρο σε Ισπανία και Ιταλία
Η τρέχουσα κατάσταση έχει φτάσει πλέον στο επίπεδο των καταναλωτών, ωθώντας πολλά γνωστά ισπανικά σούπερ μάρκετ να βάλουν πλαφόν στην ποσότητα του ηλιελαίου που είναι διαθέσιμο για αγορά ανά καταναλωτή.
Όπως αναφέρει το The Local, στα σούπερ μάρκετ της εταιρείας SuperCor οι καταναλωτές αντικρίζουν μια πινακίδα που αναφέρει: «Δεδομένης της κατάστασης στην Ουκρανία, υπάρχουν κάποια προβλήματα με την προμήθεια ηλιελαίου. Γι’ αυτόν το λόγο, οι αγορές περιορίζονται σε τρία μονόλιτρα μπουκάλια ή σε ένα 5λιτρο μπουκάλι ανά πελάτη ανά ημέρα».
Η Mercadona, η μεγαλύτερη αλυσίδα σούπερ μάρκετ στην Ισπανία, αλλά και οι Consum και Makro ανέφεραν ότι προχώρησαν επίσης σε πλαφόν αγοράς έως 5 λίτρων ανά καταναλωτή, με τους καταναλωτές να τρέχουν να προμηθευτούν.
Την ίδια ώρα, η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ, σύμφωνα με το Euractiv, προειδοποίησε για την επισιτιστική ασφάλεια, υπό τον φόβο πως θα μπορούσε η κίνηση αυτή να στείλει ένα μήνυμα στους καταναλωτές πως υπάρχει έλλειψη τροφίμων, προκαλώντας πανικό στους πελάτες. Για παράδειγμα, έκανε παραλληλισμούς με το χαρτί υγείας, το οποίο είχε εξαντληθεί από τα ράφια των σούπερ μάρκετ τις πρώτες ημέρες της πανδημίας του κορωνοϊού.
Ομοίως, με τα αποθέματα να εξαντλούνται στην Ιταλία, κι εκεί ορισμένοι εθνικοί λιανοπωλητές, όπως η Coop, η Eurospin, η Famila και η Mega φέρεται να έχουν βάλει πλαφόν στην αγορά ηλιελαίου στις περιοχές της Λιγουρίας, της Τοσκάνης και του Βένετο. Για παράδειγμα, τα σούπερ μάρκετ στο Τρεβίζο και στο Μπελούνο, δύο πόλεις στην περιοχή του Βένετο, περιορίζουν την αγορά σπορέλαιου σε δύο μπουκάλια ανά πελάτη, σύμφωνα με τοπικά μέσα.
Σε ορισμένα σούπερ μάρκετ στην Τοσκάνη, μόνο πέντε μπουκάλια του 1 λίτρου ηλιέλαιο και δύο μπουκάλια του 1 λίτρου καλαμποκέλαιου μπορούν να αγοραστούν από τους πελάτες. Αυτά παραμένουν, ωστόσο, «περιορισμένα επεισόδια», σύμφωνα με τον συνεταιρισμό λιανικής Coop. «Η κατάσταση όσον αφορά την προμήθεια προϊόντων εξελίσσεται, αλλά όχι σε βαθμό που να υπάρχουν επικείμενες ανησυχίες», ανέφερε σε σημείωμα ο συνεταιρισμός.
Προβλήματα και σε γερμανικά σούπερ μάρκετ
Την ίδια ώρα, ελλείψεις σε ηλιέλαιο αναφέρουν και γερμανικά σούπερ μάρκετ, εν μέσω φόβων πως ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να προκαλέσει ελλείψεις εφοδιασμού.
«Στα καταστήματά μας αυτή τη στιγμή παρατηρούμε αυξημένη ζήτηση ειδικά για ηλιέλαιο, καθώς και κραμβέλαιο και ελαιόλαδο», δήλωσε εκπρόσωπος της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Aldi Süd.
Ένας εκπρόσωπος της αδελφής εταιρείας Aldi Nord είπε στην «Die Welt» ότι η αλυσίδα θα διατηρήσει το δικαίωμα να περιορίσει προσωρινά την πώληση ηλιελαίου ανά πελάτη.
Παράλληλα, εκπρόσωπος της Ομοσπονδιακής Ένωσης του Γερμανικού Λιανικού Εμπορίου Παντοπωλείων προέτρεψε τους πελάτες να μη φουλάρουν με προϊόντα και να δείξουν «αλληλεγγύη» στους άλλους αγοραστές, όπως «στην αρχή της κρίσης του κορωνοϊού».