Μαζί με τα... πρωτοβρόχια θα έρθουν, όπως φαίνεται, τα πρώτα ραβασάκια ελέγχου σε ελεύθερους επαγγελματίες, για τους οποίους το σύστημα χτύπησε «κόκκινο».
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι λίαν συντόμως θα ολοκληρωθεί η πρώτη φάση των διασταυρώσεων σε περίπου 3,8 εκατομμύρια δηλώσεις ελευθέρων επαγγελματιών, οι οποίοι συστηματικά εμφανίζουν «καθαρό» εισόδημα έως 10.000 ευρώ, με αποτέλεσμα να φορολογούνται τελικά με το χαμηλό συντελεστή 9%.
Τι περνάει από «κόσκινο» η ΑΑΔΕ
Οι εν εξελίξει διασταυρώσεις συνιστούν μια πρωτοφανή σε έκταση και όγκο δεδομένων επιχείρηση της ΑΑΔΕ και αν μη τι άλλο αυτό μαρτυρά την πρόθεση να κοπούν τα γελάκια όσων αξιοποιούν ως τώρα τα “παραθυράκια” και τις αδυναμίες του συστήματος, για να θησαυρίζουν σε βάρος των κορόιδων. “Φανταστείτε ένα μεγάλο EXCEL, όπου σε κάθε ΑΦΜ γίνεται αντιστοιχία δηλωθέντων “καθαρών” εσόδων, με το προφίλ των δαπανών τους”, αναφέρει αρμόδια πηγή, δίνοντας έτσι σχηματικά την εικόνα των διασταυρώσεων.
Τα σενάρια για τις επαγγελματικές δαπάνες που θα «ψαλιδίζουν» εφεξής το φορολογητέο εισόδημα
Φυσικά το προφίλ των δαπανών κάθε άλλο παρά απλή υπόθεση είναι. Από τις τράπεζες αντλούνται στοιχεία για καταθέσεις, δάνεια, κάρτες, χρεόγραφα, επενδυτικά προϊόντα. Από τις ασφαλιστικές εταιρίες λαμβάνονται στοιχεία για ασφάλιστρα ζωής, συνταξιοδοτικά προγράμματα κλπ, τα οποία εμπλουτίζονται με στοιχεία από ιδιωτικά θεραπευτήρια. Στη διάθεση της ΑΑΔΕ είναι, επίσης, στοιχεία από ιδιωτικά σχολεία, από ΔΕΚΟ, από εταιρίες κινητής τηλεφωνίας.
Μέσα στο Φθινόπωρο εκτιμάται ότι από αυτές τις διασταυρώσεις θα έχουν εντοπιστεί χιλιάδες ύποπτες περιπτώσεις, με μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ εισοδημάτων και δαπανών και τότε θα ξεκινήσει η β’ φάση, δηλαδή η έκδοση των εντολών ελέγχου γι’ αυτά τα ΑΦΜ. Επί της ουσίας, χιλιάδες επαγγελματίες θα κληθούν να απαντήσουν και να αποδείξουν ότι όλα είναι καλώς καμωμένα. Όπως σημειώνει, πάντως, αρμόδια πηγή, παράλληλα με τις εντολές ελέγχου, θα ξεκινήσει και η γ’ φάση, δηλαδή αντίστοιχες διασταυρώσεις σε επαγγελματίες με “καθαρά” έσοδα άνω των 10.000 ευρώ.
Δια γυμνού οφθαλμού και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί αυτή η mega διασταύρωση, είναι, πάντως, ηλίου φαεινότερο ότι οι επαγγελματικές δαπάνες είναι το “κλειδί” για μικρή ή μεγαλύτερη φοροδιαφυγή. Η αλήθεια είναι ότι υπήρξαν εισηγήσεις προκειμένου να επανέλθει το παλιό σύστημα, δηλαδή να νομοθετηθεί μια συγκεκριμένη λίστα δαπανών που θα μπορούν να εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα, έτσι ώστε μπει “φρένο” στο πάρτι. Ο αντίλογος είναι ότι όπως και στο παρελθόν, αφενός ελλοχεύει ο κίνδυνος της συνδιαλλαγής ελεγχόμενων- ελεγκτών για το πώς θα χαρακτηριστεί μια αμφιλεγόμενη δαπάνη αφετέρου η λίστα αυτή θα πρέπει να επικαιροποιείται σε ετήσια βάση για να ακολουθεί τις εξελίξεις σε πολλούς κλάδους της οικονομίας και να μην είναι ξεπερασμένη.
Τα σενάρια για τον τρόπο φορολόγησης
Επί του παρόντος, το σενάριο μιας συγκεκριμένης λίστας εκπιπτόμενων δαπανών δεν είναι το επικρατέστερο. Αντ' αυτού εκτιμάται ότι θα έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα η υποχρέωση επαγγελματιών κι επιχειρήσεων να “περνάνε” μέσα από το Taxis όλες τις επαγγελματικές δαπάνες, προκειμένου αυτές να εκπίπτουν. Όπως λένε χαρακτηριστικά έμπειρα στελέχη της Φορολογικής Διοίκησης, “αν το σύστημα αυτό λειτουργήσει όπως πρέπει, τότε θα πετύχουμε με ένα σμπάρο, δυο τρυγόνια”. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Κατ’ αρχάς, έχοντας, πλέον, η ΑΑΔΕ στη διάθεση της κλαδικά συγκριτικά στοιχεία, θα μπορεί να εντοπίζει πολύ εύκολα τις περιπτώσεις επαγγελματιών- επιχειρήσεων με μεγάλες αποκλίσεις από το μέσο όρο του κλάδου. “Θα τίθεται ένα εύλογο όριο (benchmark) κι από εκεί και πέρα θα γίνεται έλεγχος σε όσους εμφανίζουν αποκλίσεις”, σημειώνει αρμόδια πηγή, υπενθυμίζοντας ότι κάτι ανάλογο γίνεται και τώρα με τις έμμεσες τεχνικές προσδιορισμού των πραγματικών ακαθάριστων εσόδων και κερδών, αλλά εφεξής αυτό θα γίνεται πολύ πιο εύκολα με τα στοιχεία που θα “πέφτουν” στο MyData.
Πέρα από τους άμεσα ελεγχόμενους, θα δοθεί και η δυνατότητα ευρύτατων διασταυρώσεων μεταξύ πελατών- προμηθευτών, σε επάλληλους κύκλους. Κάτι αντίστοιχο έγινε π.χ. με τα πελατολόγια των εταιριών, που είχαν εμπλακεί στο σκάνδαλο με τις “πειραγμένες” ταμειακές μηχανές, αλλά και στις υποθέσεις πλαστών- εικονικών τιμολογίων, όπου οι αποκαλύψεις λειτουργούν σαν ντόμινο.
Αν δεν αποδώσουν, πάντως, καρπούς οι νέες ψηφιακές διαδικασίες και υποχρεώσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες, το ΥΠΕΘΟ δεν θα διστάσει να βγάλει από το συρτάρι τις εισηγήσεις που υπάρχουν για το ύψος της φορολόγησης τους. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν τρία σενάρια, τα οποία συνεκτιμώνται. Στο πρώτο σενάριο, καταργείται ο χαμηλός συντελεστής 9% για τους επαγγελματίες. Στο δεύτερο σενάριο, οι επαγγελματίες από τη στιγμή που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, θα αντιμετωπίζονται όπως και οι επιχειρήσεις δηλαδή με flat tax, ο οποίος σήμερα είναι 22%. Το τρίτο σενάριο, προβλέπει μια ειδική προοδευτική κλίμακα, με τρεις το πολύ συντελεστές, που δεν θα απέχουν πολύ μεταξύ τους, έτσι ώστε να μη δίνουν κίνητρο φοροδιαφυγής.