Τρόπους για να κλείσει όσο το δυνατόν περισσότερες «τρύπες» στη φοροδιαφυγή ΦΠΑ αναζητά το υπουργείο Οικονομικών και, όπως φαίνεται, ετοιμάζεται να ξαναβάλει στο «παιχνίδι» τις συναλλαγές με μετρητά, δηλαδή τις χάρτινες αποδείξεις.
Το 2019 θεσμοθέτησε την υποχρέωση των νοικοκυριών να κάνουν ηλεκτρονικές αγορές στο 30% του εισοδήματος τους, προκειμένου να αποφύγουν πρόσθετο φόρο 22%. Το σκεπτικό ήταν ότι από τις εκκαθαρίσεις δηλώσεων των προηγούμενων ετών, το όριο αυτό καλυπτόταν σχετικά γρήγορα και χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία από τους περισσότερους, ενώ όσοι απείχαν από το αναγκαίο ποσό, θα υποχρεώνονταν να χρησιμοποιήσουν περισσότερο το πλαστικό χρήμα ή τις πληρωμές μέσω τραπεζικών λογαριασμών.
Η αύξηση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσω πληρωμής επιβεβαιωνόταν, άλλωστε, από τα στοιχεία των τραπεζών και της Τράπεζας της Ελλάδας. Η πρόβλεψη ήταν ότι από την αύξηση των e- πληρωμών, άρα τον περιορισμό της φοροδιαφυγής ΦΠΑ, μπορούν να μπουν στα κρατικά ταμεία περί τα 500 εκατ. Ευρώ παραπάνω. Και τότε ήρθε ο κορωνοϊός.
Χάρτινες αποδείξεις: Οι σκέψεις για σκανάρισμα ώστε να περιοριστεί το «μαύρο» χρήμα
Η πρόθεση του υπουργείου Οικονομικών να ξαναβάλει στο «παιχνίδι» τις χάρτινες αποδείξεις, δεν σχετίζεται ευθέως με το όριο του 30%, καθώς το πρόβλημα με τη συμπλήρωση αυτού του ορίου στη διάρκεια του 2020 δεν είχε να κάνει με τη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, οι οποίες μάλιστα αυξήθηκαν γύρω στο 8-10%, αλλά με τη «βουτιά» της κατανάλωσης. Οι χάρτινες αποδείξεις ξαναμπαίνουν στο «παιχνίδι», προκειμένου να περιοριστούν οι συναλλαγές κάτω από το τραπέζι, καθώς σήμερα ο φορολογούμενος δεν έχει κίνητρο να ζητήσει απόδειξη για πληρωμές τοις μετρητοίς, αφού αυτές δεν «μετράνε».
Η σκέψη είναι αυτές οι αποδείξεις να σκανάρονται με το κινητό τηλέφωνο, μέσω ειδικής εφαρμογής (app) κι εν συνεχεία να αποστέλλονται στο Taxis. Το σχέδιο αυτό, που περιέγραψε ο Θ. Σκυλακάκης μιλώντας στην εκπομπή «Πρωινοί τύποι» του ΑΝΤ1, θα έχει διπλή στόχευση: αφενός να δώσει κίνητρο στους φορολογούμενους να ζητάνε απόδειξη και για συναλλαγές με μετρητά, αφού έτσι θα «χτίζουν» πιο εύκολα το όριο του 30% αφετέρου να περιοριστεί η «αιμορραγία» του ΦΠΑ, που κάθε χρόνο υπολογίζεται σε περίπου 7 δισ ευρώ.
Το κίνητρο για τους φορολογούμενους θα γίνει ισχυρότερο, καθώς θα συμμετέχουν με περισσότερες αποδείξεις στη φορολοταρία, στην οποία ως γνωστόν «μπαίνουν» μόνο οι ηλεκτρονικές συναλλαγές. Επιπλέον, η ίδια η φορολοταρία σχεδιάζεται να γίνει πιο ελκυστική, με αύξηση των ποσών (σε λιγότερους τυχερούς) ή ακόμα και με την κλήρωση αυτοκινήτων ή ακινήτων που έχει κατασχέσει το Δημόσιο, αν και υπάρχουν αρκετές τεχνικές δυσκολίες. Από την άλλη πλευρά, με το σκανάρισμα των αποδείξεων από συναλλαγές τοις μετρητοίς, το υπουργείο Οικονομικών φιλοδοξεί να διευρύνει τα ελεγκτικά «εργαλεία» ως προς τον εντοπισμό των «πειραγμένων» ταμειακών, αφού όταν το Taxis θα λαμβάνει την απόδειξη θα ελέγχει σε πραγματικό χρόνο αν αυτό είναι κανονική ή «μαϊμού».
Τι γίνεται με τις e-πληρωμές του 2020
Το σχέδιο αυτό δεν λύνει, φυσικά, όλα τα προβλήματα. Στο πεδίο της φοροδιαφυγής, όσοι κάνουν συναλλαγές με «μαύρο» χρήμα θα εξακολουθήσουν να μη ζητάνε αποδείξεις, ενώ ακόμα κι αν ζητάνε αποδείξεις, προκειμένου να τις δηλώνουν στο Taxis, από τη στιγμή που το χρήμα αυτό δεν θα έχει περάσει από τραπεζικό κανάλι (χρήση χρεωστικής κάρτας ή πληρωμή μέσου λογαριασμού), το Taxis δεν θα μπορεί να ελέγχει το «πόθεν».
Το σχέδιο αυτό δεν λύνει ούτε το πρόβλημα της κατανάλωσης, καθώς κάποιος που δεν έχει, πολύ απλά δεν κάνει αγοράζει ούτε με πλαστικό χρήμα ούτε τοις μετρητοίς. Και κάπως έτσι καταλήγουμε πάλι στο τι μέλλει γενέσθαι με τις e- πληρωμές, που έπρεπε να γίνουν το 2020. Στο υπουργείο Οικονομικών μετράνε και ξαναμετράνε, επισημαίνοντας ότι θα συνυπολογιστούν όλα τα δεδομένα, δηλαδή και η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και η μείωση της κατανάλωσης και τα δημοσιονομικά περιθώρια.
Ωστόσο, τα επίσημα στοιχεία από τον Τουρισμό, την εστίαση και το λιανεμπόριο δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για τη «βουτιά» της κατανάλωσης και σε συνδυασμό με τη συμπίεση των εισοδημάτων για τους περίπου 650 χιλιάδες εργαζόμενους, που βρίσκονταν μηνιαίως σε αναστολή για μεγάλο διάστημα του 2020, οδηγούν λογικά σε αλλαγές. Το πρώτο σενάριο είναι να μειωθεί το 30% σε 20% ή 10%, ενώ πάντα υπάρχει η σκέψη της αναστολής του μέτρου ειδικά για τη χρήση του 2020.