Τέλος Σεπτεμβρίου ή αρχές Οκτωβρίου θα γίνει τελικά η επόμενη αξιολόγηση από τους Θεσμούς, καθώς οι εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας καθιστούν δυσχερέστερη κάθε αποτίμηση επιπτώσεων και πρόβλεψη για τους επόμενους μήνες.
Οι πληροφορίες από το ευρωπαϊκό στρατόπεδο αναφέρουν ότι οι ξένοι τεχνοκράτες κάνοντας μια πρώτη εκτίμηση της ζημιάς στο ελληνικό ΑΕΠ από το «κραχ» στον Τουρισμό, επιμένουν ότι η φετινή ύφεση θα είναι διψήφια κι ότι το πρωτογενές έλλειμμα θα κινηθεί πέριξ του 5,7%. Το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει αναθεωρήσει ακόμα επισήμως τις εκτιμήσεις του για το ΑΕΠ, αναμένοντας και τα στοιχεία του Αυγούστου από τον Τουρισμό, ωστόσο όλα δείχνουν ότι τουλάχιστον στο Προσχέδιο του Προϋπολογισμού ο δείκτης θα τοποθετηθεί κοντά στο 8%.
Τα φετινά μεγέθη δεν είναι, πάντως, ο μεγάλος πονοκέφαλος για το οικονομικό επιτελείο, καθώς οι μακροοικονομικοί και δημοσιονομικοί δείκτες είναι επιβαρυμένοι σε όλη την Ευρώπη. Αυτό που «καίει» είναι κατ’ αρχάς το φθινοπωρινό «πακέτο» για τη στήριξη επιχειρήσεων- εργαζομένων κι εν συνεχεία το «πακέτο» των ελαφρύνσεων για το 2021. Κοινός παρονομαστής οι ταμειακές αντοχές.
Για τους μήνες που απομένουν το «μαξιλάρι» των περίπου 35 δις ευρώ είναι υπεραρκετό για να καλύψει το κόστος από την παράταση αναστολών συμβάσεων εργασίας, την παράταση του ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, τον γ’ κύκλο επιστρεπτέας προκαταβολής, το δεύτερο κύκλο κρατικών εγγυήσεων για δάνεια 3,5 δις ευρώ, ενώ ήδη εξετάζονται οι ενδεδειγμένοι τρόποι για την εισοδηματική ενίσχυση των εργαζομένων που παραμένουν σε αναστολή σύμβασης εργασίας, όπως επίσης για τη στήριξη των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που δεν έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό. Αναμφίβολα, τα 2,7 δις ευρώ από το SURE, όπως επίσης η νέα έκδοση ομολόγου θα δώσουν μεγαλύτερη ταμειακή άνεση, ωστόσο ήδη στο οικονομικό επιτελείο έχουν το «μάτι» στο 2021.
Θέμα δημοσιονομικών στόχων για την επόμενη χρονιά δεν τίθεται, καθώς σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, στο Eurogroup της 11ης Σεπτεμβρίου, οι υπουργοί Οικονομικών θα αποφασίσουν ή στη χειρότερη περίπτωση θα «δείξουν» προς την κατεύθυνση, ότι και το 2021 οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, που σχετίζονται με δημοσιονομικούς στόχους, θα μείνουν «παγωμένοι». Ωστόσο, ακόμα κι αυτή η εξέλιξη δεν λύνει τα χέρια του υπουργείου Οικονομικών για γαλαντόμες μειώσεις φόρων και εισφορών καθώς μπορεί να μην υπάρχουν δημοσιονομικοί περιορισμοί, υπάρχουν, όμως, ταμειακές αντοχές για τον Προϋπολογισμό.
Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί μια τέτοια ροή εσόδων, που θα επιτρέπει νέα μέτρα στήριξης για τις επιπτώσεις της πανδημίας, εφόσον κριθούν αναγκαία, αλλά και την εξυπηρέτηση των πάγιων κι ανελαστικών κρατικών δαπανών- συμπεριλαμβανομένων των τοκοχρεολυσίων- με τέτοιον τρόπο που δεν θα διαταράξει τις σχέσεις εμπιστοσύνης με τις αγορές.
Αυτήν τη στιγμή, το μόνο μέτρο για το 2021 που θα πρέπει να θεωρείται «κλειδωμένο» είναι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κι αυτό γιατί θα συνδυαστεί με μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, επιτρέποντας έτσι την απευθείας χρηματοδότηση (περίπου 800 εκατ. Ευρώ το κόστος για μείωση 2 ποσοστιαίων μονάδων) από το Ταμείο Ανάκαμψης. Με αυτό το δεδομένο, η ολοκλήρωση του Σχεδίου Ανάκαμψης, που «τρέχει» η Επιτροπή υπό τον Θ. Σκυλακάκη, αποκτά στρατηγικό ρόλο και για τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις μόνιμου χαρακτήρα, αν αναλογιστεί κανείς ότι χωρίς δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας, με ρυθμούς ανάπτυξης πολύ πάνω από 2%, είναι εξαιρετικά δύσκολο να χρηματοδοτηθούν μειώσεις φόρων.