Οδηγός για εργαζομένους: Τι ισχύει σε περίπτωση ασθένειας γονιών ή παιδιών, τι γίνεται αν κλείσει το σχολείο, άδειες και αμοιβές

Το δεύτερο «κύμα» του κορωνοϊού είναι ήδη εδώ και οι εργαζόμενοι, ειδικά οι γονείς, τρέχουν και δεν φτάνουν, καθώς πέρα από τα περιοριστικά μέτρα στους χώρους εργασίας, ανακύπτουν σοβαρά ζητήματα οικογενειακού προγραμματισμού.

Τι προβλέπεται στις περιπτώσεις που ο εργαζόμενος τίθεται σε προληπτική καραντίνα; Τι γίνεται αν ένα από τα παιδιά νοσήσει ή πρέπει να τεθεί προληπτικά σε καραντίνα; Πώς αμείβεται ο εργαζόμενος αν η επιχείρηση αναστείλει τη λειτουργία της για απολύμανση; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα στα οποία απαντούν ο δικηγόρος-εργατολόγος Γιάννης Καρούζος και η δικηγόρος-δημοσιολόγος Θεοδώρα Γεωργίου, και η πρώτη διαπίστωση είναι ότι αυτήν τη στιγμή υπάρχει ένα σοβαρό «κενό» για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα.

Εκτός άδειας ειδικού σκοπού οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα

Στο πρώτο κύμα της πανδημίας, τον περασμένο Μάρτιο, όταν ανεστάλη η λειτουργία ολόκληρων κλάδων και επιχειρήσεων, ένα από τα πρώτα μέτρα που θεσμοθετήθηκαν ήταν η άδεια ειδικού σκοπού, που έδινε τη δυνατότητα στους εργαζόμενους- γονείς να αναλάβουν τη φύλαξη των παιδιών τους λόγω του «λουκέτου» στα σχολεία.

Αυτήν τη στιγμή, όμως, η δυνατότητα της ειδικής άδειας των 2+1+1 ημερών, όπου δηλαδή το κόστος επιμερίζεται κατά τα 2/4 στον εργοδότη, κατά το 1/4 στο κράτος και κατά το 1/4 στον εργαζόμενο μέσω της κανονικής του άδειας, ισχύει μόνο για τους εργαζόμενους στον δημόσιο τομέα.

Όπως ορίζει σχετικά η νέα εγκύκλιος του υπουργείου Εσωτερικών για τη χορήγηση άδειας ειδικού σκοπού: «Σε περίπτωση εξάντλησης των ημερών κανονικής άδειας που δικαιούται ο υπάλληλος, η τέταρτη ημέρα χρεώνεται, με εξαίρεση την αναρρωτική άδεια, με οποιαδήποτε άλλη άδεια δικαιούται ο υπάλληλος ανεξαρτήτως των τυχόν ειδικών προϋποθέσεων χορήγησης της (π.χ. ειδική άδεια 22 ημερών, άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης). Για τον τρόπο χορήγησης της άδειας ειδικού σκοπού ισχύουν οι οδηγίες που έχει δώσει η Υπηρεσία μας με προηγούμενες σχετικές εγκυκλίους στο πλαίσιο εφαρμογής της άδειας αυτής».

Τι προβλέπεται για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα -Οδηγός επιβίωσης

Ας δούμε τι προβλέπεται για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με τον πρώτο οδηγό επιβίωσης από τον κ. Καρούζο και την κυρία Γεωργίου.

1. Πώς αναπληρώνεται ο χρόνος απουσίας του εργαζόμενου που τίθεται σε περιορισμό κατ’ οίκον λόγω covid-19;

Ο εργοδότης που απασχολεί εργαζόμενο ο οποίος τίθεται σε περιορισμό επτά (7) ή δεκατεσσάρων (14) ημερών , στο πλαίσιο των μέτρων προληπτικού ελέγχου για τον περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού δύναται κατά προτεραιότητα να καθορίσει με απόφασή του την πραγματοποίηση της εξ αποστάσεως εργασίας από τον εργαζόμενο ή σε περίπτωση ανέφικτης εφαρμογής της, έχει τη δυνατότητα να απασχολεί τον εργαζόμενο πέραν του ημερήσιου συμβατικού ωραρίου του, κατά μία (1) ώρα ημερησίως, χωρίς αμοιβή και σε άλλες εργάσιμες ημέρες, από τη λήξη του περιορισμού του εργαζόμενου μέχρι τη συμπλήρωση του ημίσεως των ωρών που αντιστοιχούν στις εργάσιμες ημέρες παραμονής κατ’ οίκον.

2. Χορηγείται γονική άδεια σε περίπτωση νόσησης των τέκνων από τον covid-19; Αν ναι, μετά ή άνευ αποδοχών;

Οι γονείς εργαζόμενοι σε περίπτωση νόσησης από κορωνοϊό των τέκνων τους, ανεξαρτήτως μάλιστα ηλικίας αυτών, καθώς και γονείς ατόμων με αναπηρία, χωρίς επίσης περιορισμό ηλικίας, δικαιούνται να κάνουν χρήση ειδικής άδειας λόγω ασθένειας τέκνων για δεκατέσσερις (14) ημέρες ή και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα εφόσον κριθεί απαραίτητο με ιατρική γνωμάτευση ή σε περίπτωση νοσηλείας του τέκνου. Η ειδική άδεια χορηγείται επιπλέον προς άλλες άδειες που αφορούν ασθένεια τέκνου, ενώ κατά τη διάρκεια της λαμβάνουν αποδοχές κατά τα 2/3 από τον εργοδότη και κατά το 1/3 από τον τακτικό προϋπολογισμό.

Για τους εργαζομένους του ευρύτερου δημοσίου τομέα η ανωτέρω άδεια καλύπτεται εξ ολοκλήρου από τον εργοδότη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω άδεια χορηγείται ανεξαρτήτως προϋπηρεσίας.

3. Κλείνει το σχολείο λόγω κρούσματος κορωνοϊού. Δικαιούται άδεια ο εργαζόμενος γονέας;

Κατ’ αρχάς και δεδομένου ότι δεν προβλέπεται πλέον η άδεια ειδικού σκοπού, στην περίπτωση που κλείσει το σχολείο λόγω κρούσματος κορωνοϊού ο γονέας δύναται να κάνει χρήση μόνο της άδειας αναψυχής ή της άδειας άνευ αποδοχών με την αντίστοιχη συναίνεση του εργοδότη.

Στη πράξη προβληματική αποδεικνύεται η λήξη ισχύος της ειδικής άδειας σκοπού που καταλήγει στην εξάντληση άλλων αδειών του εργαζομένου.

4. Καταβάλλονται οι αποδοχές των εργαζομένων σε περίπτωση κλεισίματος του εργασιακού χώρου λόγω covid-19;

Σε περίπτωση απολύμανσης του εργασιακού χώρου, οι μισθοί καταβάλλονται κανονικά καθώς η απολύμανση δεν συνιστά λόγο ανωτέρας βίας αλλά παρεπόμενη υποχρέωση του εργοδότη, η οποία απορρέει από την κύρια υποχρέωση αυτού για τήρηση όλων των απαραίτητων μέτρων προστασίας και πρόνοιας.

5. Τι προβλέπεται για τις ευπαθείς ομάδες εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα;

Σε κάθε περίπτωση ο εργαζόμενος δύναται να ζητήσει να εργαστεί από το σπίτι και σε ενδεχόμενη αδυναμία παροχής τηλεργασίας, εργάζεται back office, δηλαδή χωρίς επαφή με το κοινό. Αν δεν είναι ούτε αυτό εφικτό, αναστέλλεται η σύμβαση εργασίας του.

Οι ευπαθείς ομάδες εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα

Άτομα υψηλού κινδύνου

• Άτομα με μεταμόσχευση συμπαγούς οργάνου που λαμβάνουν δύο ή περισσότερα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.
• Άτομα με μεταμόσχευση μυελού των οστών το τελευταίο έτος ή που λαμβάνουν δύο ή περισσότερα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.
• Άτομα με διάγνωση νεοπλασίας, που βρίσκονται υπό χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, ή ανοσοθεραπεία.
• Άτομα με αιματολογικές κακοήθειες (λευχαιμία, λέμφωμα, ή μυέλωμα) που βρίσκονται υπό χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, ή ανοσοθεραπεία.
• Άτομα με βαριά πνευμονοπάθεια (κυστική ίνωση, σοβαρού βαθμού άσθμα, σοβαρού βαθμού χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια - ΧΑΠ, ασθενείς σε μόνιμη οξυγονοθεραπεία για άλλες αναπνευστικές παθήσεις), που εμπίπτουν στην ακόλουθη ή και ισάξιας συμπτωματολογία: ασθενείς με άσθμα με 2 παροξύνσεις κατά το τελευταίο έτος, παρά τη μέγιστη αγωγή (με β-διεγέρτη και εισπνεόμενο κορτικοειδές), ασθενείς με ΧΑΠ που βρίσκονται σε οξυγονοθεραπεία κατ' οίκον ή παρουσίασαν 2 παροξύνσεις κατά το τελευταίο έτος ή/και μία νοσηλεία σε νοσοκομείο.
• Άτομα με κληρονομικές ανοσοανεπάρκειες ή δρεπανοκυτταρική αναιμία ή πολυμεταγγιζόμενα (μια ή περισσότερες μεταγγίσεις ανά μήνα).
• Άτομα που λαμβάνουν υψηλές δόσεις κορτικοειδών ή δύο ή περισσότερα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
• Γυναίκες που κυοφορούν.
• Άτομα με HIV λοίμωξη και CD4≤200μL.
• Άτομα με βαριά καρδιοπάθεια, ή και άτομα με χρόνια καρδιαγγειακά νοσήματα, που εμφανίζουν την ακόλουθη συμπτωματολογία: κλάσμα εξώθησης αριστεράς κοιλίας: <40%, ενεργό ισχαιμία του μυοκαρδίου, άνω του μετρίου βαθμού στένωση ή ανεπάρκεια μιτροειδούς ή αορτικής βαλβίδας, πνευμονική υπέρταση, ιστορικό πρόσφατης καρδιοχειρουργικής επέμβασης (προ τριμήνου), καθώς και οι μυοκαρδιοπάθειες, ή και ισάξιας βαρύτητας συμπτωματολογία άλλης καρδιαγγειακής πάθησης.
• Άτομα με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, που υποβάλλονται σε εξωνεφρική κάθαρση.

Άτομα ενδιάμεσου κινδύνου

• Άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών.
• Άτομα με αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη, όπως προκύπτει από τις ακόλουθες ενδεικτικές τιμές: HbA1c του τελευταίου 3μήνου: ≥8.0% ή Μ.Ο. τιμών γλυκόζης αίματος ≥200 mg/dL τις τελευταίες 7 ημέρες και ασθενείς με μικρο/μακρο αγγειακές επιπλοκές, ή και ισάξιας βαρύτητας συμπτωματολογία.
• Άτομα με χρόνια πνευμονοπάθεια (άσθμα, ΧΑΠ, εμφύσημα) που δεν εμπίπτουν στον ορισμό της βαριάς πνευμονοπάθειας της παρ. 1.1.5.
• Άτομα που παρουσιάζουν βαριές νευρολογικές/ νευρομυϊκές παθήσεις (σοβαρή νόσος Πάρκινσον, νόσος κινητικού νευρώνα, πολλαπλή σκλήρυνση υπό αγωγή, εγκεφαλική παράλυση).
• Άτομα με σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια (μη αντι-ροπούμενη κίρρωση).
• Άτομα με υψηλό δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ>40).
• Άτομα με ανθεκτική αρτηριακή υπέρταση παρά τη μέγιστη αγωγή.
• Άτομα που λαμβάνουν χρονίως χαμηλές δόσεις κορτικοειδών ή ανοσοκατασταλτικό φάρμακο.
• Άτομα με μεταμόσχευση, ή διάγνωση νεοπλασματικής νόσου την τελευταία πενταετία

Όταν ένα άτομο συγκεντρώνει περισσότερα του ενός κριτήρια της κατηγορίας ενδιάμεσου κινδύνου, τότε θεωρείται αυτόματα ότι ανήκει στην ομάδα υψηλού κινδύνου.