Νέο ρεκόρ αφίξεων κατέγραψε ο ελληνικός τουρισμός το καλοκαίρι 2023, ενισχύοντας παράλληλα το μερίδιό του στη μεσογειακή αγορά, σύμφωνα με την έκθεση της Εθνικής Τράπεζας «Τάσεις του Επιχειρείν: Τουρισμός (4ο τρίμηνο 2023)».
Συγκεκριμένα, το καλοκαίρι του 2023 οι αφίξεις ανήλθαν στα 16,9 εκατομμύρια -+2% έναντι του 2019. Το μερίδιο του ελληνικού τουρισμού στην Μεσόγειο αυξήθηκε στο 25% από 24% το 2019, ενώ η απασχόληση στον κλάδο ήταν αυξημένη κατά 9,7% συγκριτικά με το 2019.
Οι αεροπορικές αφίξεις
Βασική κινητήρια δύναμη ήταν οι αεροπορικές αφίξεις (+14% έναντι του 2019), κυρίως από «παραδοσιακές αναπτυγμένες αγορές» (+19% έναντι του 2019), με τις ΗΠΑ να ξεχωρίζουν για τη δυναμική τους (+24% έναντι του 2019). Στον αντίποδα, οι οδικές αφίξεις, που αφορούν κυρίως τις βαλκανικές αγορές, παρέμειναν σε επίπεδα χαμηλότερα του 2019 (-8%), όπως αναφέρει η Εθνική Τράπεζα.
Η θετική αυτή εικόνα «κρύβει» μια ενδιαφέρουσα πτυχή. Δε ξεπέρασαν όλοι οι μήνες του καλοκαιριού 2023 τις αφίξεις 2019. Ενώ το δίμηνο Ιουνίου-Ιουλίου ήταν 7% υψηλότερα του 2019, ο Αύγουστος έκλεισε στο -4% (έναντι 2019). Οι φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές) και οι ακραίες καιρικές συνθήκες λόγω κλιματικής αλλαγής θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως η καίρια παράμετρος για την αδύναμη επίδοση του Αυγούστου, η οποία βάσει συντηρητικής εκτίμησης στοίχισε 0,3 εκ. αφίξεις (αν ο Αύγουστος προσέγγιζε το επίπεδο του 2019). Ανάλογη εικόνα σκιαγραφούν τα αποτελέσματα για τον Σεπτέμβριο, με τις πλημμύρες να επιτρέπουν οριακή μόνο άνοδο αφίξεων (+0,6% έναντι 2019) – επίδοση σημαντικά χαμηλότερη αυτής του Ιουνίου (έτερου shoulder μήνα), στοιχίζοντας έτσι επιπλέον 0,2 εκ. αφίξεις.
Όσον αφορά το τελευταίο τρίμηνο 2023, η ισχυρή αεροπορική κίνηση του Οκτωβρίου (+21% έναντι 2019) και η υψηλή επίδοση πτήσεων στο πρώτο 20ήμερο Νοεμβρίου (+11% έναντι 2019), σε συνδυασμό με τη σταδιακή επαναφορά των οδικών αφίξεων σε προ-πανδημικά επίπεδα, οδηγούν την εκτίμηση μας για τις τουριστικές αφίξεις κοντά στο +11% έναντι 2019 (επιταχύνοντας από το +3% του πρώτου 9μηνου της χρονιάς).
Αντίξοες συνθήκες
Έτσι, στο σύνολο του 2023, ο ελληνικός τουρισμός αναμένεται να καταγράψει ρεκόρ αφίξεων (της τάξης του +4% έναντι 2019), και εισπράξεις άνω των €20 δισ. καταλήγοντας έτσι 13% υψηλότερα σε σχέση με το 2019. Αξιοσημείωτο είναι ότι η εξαιρετική αυτή επίδοση επιτυγχάνεται σε μια χρονιά με αντίξοες συνθήκες, οι οποίες στοίχισαν στον ελληνικό τουρισμό εισπράξεις της τάξης του €1,2 δις:
- Πρώτον, οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, στοίχισαν 0,5 εκ αφίξεις που αντιστοιχούν σε €0,3 δις εισπράξεις.
- Δεύτερον, η ακρίβεια περιόρισε τον προϋπολογισμό των τουριστών, οδηγώντας σε συρρίκνωση την πραγματική δαπάνη ανά άφιξη (-5% έναντι 2019) – και έτσι η σχετικά περιορισμένη πραγματική κατανάλωση των τουριστών στοίχισε επιπλέον €0,9 δις εισπράξεων (υπό τη συντηρητική υπόθεση ότι η φετινή πραγματική δαπάνη ανά τουρίστα θα μπορούσε να είναι στα επίπεδα 2019).
Οι προβλέψεις για το 2024
Όσον αφορά το 2024, τα σύννεφα της γεωπολιτικής αβεβαιότητας, της κλιματικής κρίσης και της ακρίβειας παραμένουν. Ωστόσο, σύμφωνα με την Εθνική Τράπεζα, υπάρχουν δύο θετικές παράμετροι:
- Πρώτον, τα σημάδια πρώιμης ζήτησης για το 2024 δείχνουν ευνοϊκά, καθώς οι κρατήσεις πτήσεων τον τελευταίο μήνα υπερβαίνουν τόσο τα επίπεδα 2019 (+37%) όσο και τα επίπεδα 2022 (+34%).
- Δεύτερον, η φετινή βελτίωση της εποχικότητας (52% το καλοκαίρι 2023, έναντι 53% το 2019) σε συνδυασμό με την τάση των τουριστών για off-season διακοπές (προς αποφυγή συνωστισμού και ακραίων καιρικών συνθηκών) αφήνει περιθώρια αυξημένης ζήτησης τόσο σε «εναλλακτικούς» μήνες όσο και σε «εναλλακτικούς» προορισμούς.