Όταν βάζεις το κάρο μπροστά από το άλογο τα αποτελέσματα είναι συνήθως καταστροφικά. Και όπως λένε οι άνθρωποι της αγοράς, κάπως έτσι ενήργησε η Ευρώπη «τρέχοντας» προς την «πράσινη» μετάβαση, χωρίς να έχει φροντίσει να επενδύσει πρώτα σε υποδομές αποθήκευσης ενέργειας και χωρίς να έχει Plan B για κρίσεις όπως αυτή που βιώνουμε.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η «εργαλειοθήκη», που παρουσιάζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα ως διά μαγείας, παρά μόνο να λύσει τα χέρια των κυβερνήσεων για να προστατεύσουν κυρίως τους ευάλωτους, πετώντας το μπαλάκι στη Σύνοδο Κορυφής της επόμενης εβδομάδας, όπου θα συζητηθούν θέματα κοινής στρατηγικής στο «ευαίσθητο» πεδίο της ενέργειας.
Τι θα περιέχει η «εργαλειοθήκη»
Οι πληροφορίες που υπάρχουν ως τώρα για το περιβόητο toolbox της Κομισιόν είναι ότι περιέχει ένα «μπουκέτο» μέτρων, από τα οποία οι κυβερνήσεις θα επιλέξουν ποια τους ταιριάζουν. Μοναδική προϋπόθεση είναι ο προσωρινός χαρακτήρας αυτών των παρεμβάσεων, όπως δηλαδή συνέβη και με τα μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Μεταξύ των μέτρων αυτών είναι:
- Εφάπαξ εισοδηματικές ενισχύσεις, με στόχο κυρίως τη στήριξη των πιο χαμηλών εισοδημάτων. Ήδη Γαλλία, Ισπανία και Ελλάδα -μέσω της επιδότησης ηλεκτρικού και θέρμανσης- έχουν κινηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση.
- Ασφαλιστικές δικλείδες κα ρήτρες έτσι ώστε να αποτραπούν οι αποκοπές ρεύματος.
- Αναστολή πληρωμής λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος από νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος.
- Αναστολή φόρων και τελών στο ηλεκτρικό ρεύμα.
- Κρατικές ενισχύσεις σε μικρές επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους.
«Δεν εξετάζουμε τίποτε πρόσθετο» σημειώνει κυβερνητικός αξιωματούχος στο iefimerida, συμπληρώνοντας, όμως, μια μικρή λεξούλα γεμάτη νόημα: «ακόμα». Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση παρακολουθεί τις εξελίξεις, αναγνωρίζοντας ότι η ένταση και η έκταση του προβλήματος ξεπερνούν τις αρχικές εκτιμήσεις. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στα μέσα του επόμενου μήνα και πριν από την κατάθεση του Προϋπολογισμού, θα επανεξεταστεί η κατάσταση, έτσι ώστε είτε να προστεθούν νέα μέτρα για το ενεργειακό κόστος (π.χ. ενισχύσεις σε επιχειρήσεις) είτε να ενισχυθούν τα υφιστάμενα (π.χ. αύξηση επιδότησης στο φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό) είτε και τα δύο.
Ανευ προηγουμένου ράλι τιμών στην ενέργεια
Οι καταναλωτές, σε Ευρώπη και Ελλάδα, παραμένουν, πάντως, παγιδευμένοι σε δίνη εκρηκτικών αυξήσεων στην Ενέργεια. Την περασμένη εβδομάδα, το φυσικό αέριο εκτοξεύθηκε ως τα 161 ευρώ, για να υποχωρήσει λίγο πιο κάτω από τα 90 ευρώ μετά τις διαβεβαιώσεις από τη ρωσική πλευρά ότι θα ανοίξει τις στρόφιγγες. Ακόμα κι έτσι, η διαφορά από τα 17 ευρώ, που ήταν η περσινή τιμή, παραμένει χαώδης, ενώ όπως σημειώνουν διεθνείς αναλυτές, παραμένει αμφίβολο αν η προσφορά μπορεί να καλύψει την υπερβάλλουσα ζήτηση.
Στα ύψη πετρέλαιο και ηλεκτρικό ρεύμα
Κι ενώ, επί του παρόντος τουλάχιστον, έχουν αποφευχθεί τα χειρότερα για το φυσικό αέριο, οι ούτως ή άλλως υψηλές τιμές του καθώς και αυτές του λιγνίτη, έκαναν πιο… ελκυστικό το πετρέλαιο. Αποτέλεσμα; Την ώρα που η τιμή του φυσικού αερίου υποχωρούσε, η τιμή του πετρελαίου «χτυπούσε» ρεκόρ 3ετίας, «παίζοντας» στα 84 δολάρια. Οι επιπτώσεις στο κόστος μετακινήσεων και θέρμανσης είναι προφανείς. Το… κερασάκι στην τούρτα είναι οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίες παραμένουν σταθερά υψηλές. Η Ελλάδα φιγουράρει, μάλιστα, σήμερα στην πρώτη θέση, έχοντας την υψηλότερη χονδρική τιμή με σχεδόν 217 ευρώ/MWh.
Η διασύνδεση του φυσικού αερίου με τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, φαίνεται ότι αν και με καθυστέρηση, απασχολεί τους Ευρωπαίους. Παρά ταύτα, όπως σημειώνει το Euractiv, δεν υπάρχει ιδιαίτερη προθυμία να «πειράξουν» τις σχετικές Οδηγίες και η στόχευση είναι να εγκαινιαστεί μια ευρύτερη διακρατική συνεργασία, με στόχο χαμηλότερες εμπορικές τιμές ηλεκτρικού ρεύματος. Δεν είναι, πάντως, σαφές πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό, όταν οι φτηνότερες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας δεν μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση.
Η Κομισιόν φαίνεται, επίσης, ότι «ευλογεί» μέτρα που θα διευκολύνουν την αλλαγή παρόχου ρεύματος από τους καταναλωτές, με στόχο να λειτουργεί καλύτερα ο ανταγωνισμός, χωρίς να διασφαλίζεται, πάντως, ότι αυτός ο ανταγωνισμός θα γίνεται σε πολύ χαμηλότερες τιμές από τις σημερινές. Δεν είναι τυχαίο ότι στο προσχέδιο, που «είδε» το Euractiv, γίνεται μνεία και στον κίνδυνο χρεοκοπιών ενεργειακών εταιριών.