Το φαινόμενο της ανόδου του πληθωρισμού που ξεκίνησε ως συνέπεια της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία της Covid-19 έχει ενταθεί στην Ευρώπη μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία.
Οι αρχικές προβλέψεις που ήθελαν τον πληθωρισμό να επιστρέφει στο αρχικό του εύρος, περίπου στο 2%, αργότερα μέσα στο έτος φαίνεται να διαψεύδονται. Αυτό σημαίνει ότι η αγοραστική δύναμη των μισθών στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μειωθεί φέτος.
Σύμφωνα με έρευνα της Aegean Equity, το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων θα υποχωρήσει φέτος σε έναν βαθμό που είχε να εμφανιστεί εδώ και γενιές. Πιο συγκεκριμένα, θα είναι η βαθύτερη πτώση των πραγματικών μισθών εδώ και αρκετές δεκαετίες, ίσως από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Ο λόγος πίσω από αυτήν την πτώση είναι ο πληθωρισμός, ο οποίος στην Ευρωπαϊκή Ένωση έφτασε το 6,2% ετησίως τον Φεβρουάριο. Η αύξηση των τιμών το Μάρτιο εκτινάχθηκε στο 7,5% στη ζώνη του ευρώ, σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat.
Ο πληθωρισμός στην ΕΕ των 27 επιταχύνεται από το περασμένο φθινόπωρο και σταδιακά αποσπάται από την ονομαστική αύξηση των μισθών. Έτσι, οι πραγματικοί μισθοί μειώνονται τουλάχιστον από το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους και το πιθανότερο είναι ότι η τάση αυτή συνεχίστηκε και στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους (δεν έχουν δημοσιοποιηθει ακόμη τα συγκεκριμένα στοιχεία).
Αν και η στοιχειώδης λογική υπαγορεύει ότι οι εργαζόμενοι, και συνεπώς τα συνδικάτα, θα επιδιώξουν να αντισταθμίσουν τον υψηλότερο πληθωρισμό διεκδικώντας υψηλότερη αύξηση μισθών, οι μισθολογικές απαιτήσεις είναι πιθανό να είναι πολύ πιο μετριοπαθείς φέτος. Αυτό οφείλεται εν μέρει στους εξωτερικούς κραδασμούς που αναφέρθηκαν παραπάνω, καθώς ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας κατανοεί ότι πρέπει να συμμετάσχει στις συνέπειές τους.
Ο κίνδυνος του στασιμοπληθωρισμού
Επίσης δεν αποκλείεται να προκύψει και μια δυσμενής οικονομική εξέλιξη, με τη μορφή στασιμοπληθωρισμού (ή ακόμη και ύφεσης). Ο στασιμοπληθωρισμός αφορά έναν συνδυασμό στασιμότητας της αύξησης του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, αυξημένου πληθωρισμού, αλλά και αυξανόμενης ανεργίας. Στην ύφεση, υπάρχει ακόμη και πτώση στις οικονομικές επιδόσεις και η ανεργία αυξάνεται πολύ περισσότερο. Τα συνδικάτα είναι πιθανό να έχουν επίγνωση των κινδύνων του στασιμοπληθωρισμού ή της ύφεσης, και έτσι θα θέλουν να διαπραγματευτούν κυρίως τη διατήρηση της εργασίας για τα μέλη τους.
Θα μπορούσαμε έτσι να επιστρέψουμε σε αύξηση των πραγματικών μισθών στην Ευρωπαϊκή Ένωση το επόμενο έτος, αναφέρουν οι αναλυτές της Aegean Equity.
Ωστόσο, αυτό θα εξαρτηθεί από το πώς θα μειωθεί ο πληθωρισμός, αν μειωθεί τελικά. Η πτώση του πληθωρισμού με τη σειρά της, θα εξαρτηθεί από το πόσο θα διαρκέσει η στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία. Μέχρι στιγμής η ένοπλη σύρραξη έχει καταστήσει τα ενεργειακά προϊόντα ιδιαίτερα ακριβά, ενώ και οι τιμές των τροφίμων αναμένεται να αυξηθούν περταιτέρω. Το σίγουρο είναι ότι φέτος η υψηλή βάση σύγκρισης θα βοηθήσει στη συγκράτηση του πληθωρισμού το επόμενο έτος. Το ερώτημα είναι αν αυτή η προοπτική είναι αρκετά παρηγορητική για τους Ευρωπαίους.